Episode
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een episode (Grieks epeisódion, uit ep(í), "erbij, ernaast" en eísodos, "binnenkomst") is een opzichzelfstaande gebeurtenis binnen een groter geheel.
Inhoud |
[bewerk] Literatuur
Het begrip stamt uit het klassiek-Griekse toneel, waar het de opkomst van de acteur aanduidde. Die betrad het toneel immers na de zang van het koor, en zijn opkomst was dus een "nevenopkomst". Tussen de koorzangen kwam de speler opnieuw op, en begon er dus een nieuwe episode.
Ook in het latere West-Europese toneel wordt van episoden ruim gebruik gemaakt: een voorbeeld is de tuinman in een koningsdrama van Shakespeare: hij geeft zijn knecht instructies die kunnen worden gezien als commentaar op het hoofdverhaal, maar het hele voorval kan ook zelfstandig worden beschouwd, want het is niet verweven met dat hoofdverhaal.
Een episode uit een vertelling in proza of poëzie, uit een roman of ander boek, is evenzo een opzichzelfstaand deel van een verhaal: voorwaarde is dat men dat gedeelte ook apart kan lezen (of horen) en begrijpen, zonder van het hele relaas kennis te nemen. Bestaat een verhaal geheel of voornamelijk uit zelfstandige episoden, dan wordt het wel episodisch van opbouw genoemd. Te denken valt aan de cultuurballaden, waarin het verhaal sprongsgewijze voortgaat, en aan de raamvertelling.
[bewerk] Episode en hoofdstuk
Een episode is wezenlijk anders dan een hoofdstuk: dat kan immers voortgaan waar het verhaal eerder was onderbroken, en anderzijds kan het onbeslist eindigen, zoals wanneer in spannend proza de bladzijde ophoudt bij een cliffhanger die juist bedoeld is om de lezer nieuwsgierig te maken naar het vervolg. In beide gevallen is van een afgeronde episode geen sprake.
Wel kan de auteur er juist voor kiezen van een hoofdstuk een afgeronde episode te maken: in dat geval vallen hoofdstuk en episode samen door de opzet die de schrijver kiest.
[bewerk] Episodios nacionales
De Spaanse auteur Benito Pérez Galdóz (1843-1920) schreef tussen 1873 en 1912 een groot aantal korte romans in 46 boekdelen, die de Spaanse samenleving van de negentiende eeuw beschrijven. [1] In dit geval is de serie Episodios nacionales ("Nationale episoden") genoemd omdat de auteur in iedere roman een opzichzelfstaand element uit zijn vertelstof behandelt.
[bewerk] Leven
Een episode uit iemands leven kan meerdere jaren bestrijken, maar ook slechts op enkele weken betrekking hebben. Ook hier weer gaat het erom dat de situatie als afgerond geheel kan worden beschouwd. Maar anders dan bij de literatuur het geval is, zijn episoden in het werkelijk leven niet altijd objectief te onderscheiden. In de letterkunde maken zij deel uit van de structuur van het werk, die door een goede lezer valt te herkennen. Het leven kent zo'n bedachte structuur niet, en het hangt van de betrokkene zelf, of van de belangstellende toeschouwer, af of iets als een episode wordt ervaren of niet - of er al dan niet een zelfstandige periode met een thematische afronding wordt onderkend.
[bewerk] Biografie
Daarom ook kunnen biografieën van een en dezelfde persoon geheel verschillend van opbouw zijn. Het te beschrijven leven dient zich aan als opeenvolging van gebeurtenissen, waarin de biograaf structuren en verbanden moet leggen. Van zijn structurerende arbeid hangt het af of hij losstaande episodes zal onderkennen, en welke dan.
Hetzelfde geldt voor een autobiografie. Als de beschrevene zijn eigen biograaf is, zal het van zijn beleving, temperament, geheugen en van andere factoren afhangen welke episoden er eventueel worden geïsoleerd.
[bewerk] Radio en televisie
Met een episode uit een radio- of televisieserie wordt meestal één aflevering bedoeld, die ook als zelfstandige uitzending te zien of te beluisteren valt.
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
