Eline Vere
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Eline Vere is een roman geschreven door Louis Couperus in 1889. Deze roman is o.a. als feuilleton in Het Vaderland verschenen. Deze roman kan gezien worden als een typisch exponent van het Naturalisme.
Het boek werd ook verfilmd, o.a. met Monique van de Ven, Mary Dresselhuys, Marianne Basler, Michael York, Nelly Frijda en Thom Hoffman. De film kwam uit op 1 maart 1991 en trok ongeveer 110.000 bezoekers.
Inhoud |
[bewerk] Externe links
Eline Vere is een roman geschreven door Louis Couperus in 1889. Deze roman is o.a. als feuilleton (vervolgverhaal) in Het Vaderland verschenen. We kunnen deze roman zien als een typische exponent van het naturalisme. Het boek werd ook verfilmd, o.a. met Monique van de Ven, Mary Dresselhuys, Marianne Basler, Michael York, Nelly Frijda en Thom Hoffman. De film kwam uit op 1 maart 1991 en trok ongeveer 110.000 bezoekers. Op 22 december 2007 ging het toneelstuk Eline Vere in première. Hierin speelde Maria Kraakman de rol van Eline.
[bewerk] Inhoud van het boek
Eline Vere gaat over Eline, een meisje van drieëntwintig jaar dat bij haar zus Betsy en diens man Henk van Raat woont. Het verhaal speelt zich af in de kringen van de gegoede burgerij van Den Haag, waartoe ook Eline behoort. Ondanks het feit dat er vaak mensen over de vloer komen voor soirees en diners en dat ook Betsy en zij vaak uitgaan, voelt Eline zich eenzaam en ongelukkig. Dan wordt ze verliefd op Otto van Erlevoort, een kennis met wiens familie Betsy en Eline vrij veel omgaan. Eline voelt zich nu weer gelukkig, maar het geluk is niet van lange duur: ze weet met haar gevoelens geen raad en verbreekt haar verloving met Otto. Na deze daad komt Eline in een lange periode van ongelukkigheid terecht. Ze ergert zich aan haar zus Betsy en vlucht weg. Uiteindelijk besluit haar oom en voormalig voogd Daniel samen met Betsy dat het voor Eline beter is even weg te zijn uit Den Haag. Daarom gaat ze met Daniel mee naar Brussel en reist veel met haar oom en diens vrouw Elize. Toch kunnen deze reizen en de afleiding niet zorgen voor meer geluk. Bij terugkeer in Den Haag is Eline nog even ongelukkig als ze was bij vertrek. Na een tijdje bij de moeder van Henk, mevrouw van Raat, gewoond te hebben, besluit ze weer terug te gaan naar Daniel en Elize in Brussel. Daar ontmoet ze St. Clare, een Amerikaanse vriend van haar neef Vincent. Hij probeert haar gelukkig te maken en vraagt Eline ten huwelijk. Ze weet echter nog niet wat ze hierop moet antwoorden en vraagt St. Clare te wachten op haar antwoord. Teruggekomen in Den Haag komt Eline weer terecht een sleur van eenzaamheid en melancholie. Uiteindelijk neemt ze teveel van haar slaapmiddel in en overlijdt ze.
Naast het verhaal van Eline komen er ook andere verhaallijnen in het boek voor. Alle verhaallijnen spelen zich af in dezelfde gegoede burgerij als die waarin Eline zich begeeft.
[bewerk] Plaats in de literatuurgeschiedenis
Eline Vere kwam, zoals gezegd, voor het eerst uit in 1889, dus in de 19e eeuw. Deze eeuw stond wat literatuur betreft in het teken van de Romantiek. De kenmerken van de literaire romantiek, onder andere verzet, humor en aandacht voor droom en fantasie, zijn echter vrijwel niet in Eline Vere terug te vinden. Aan het eind van de 19e eeuw kwam namelijk het naturalisme op. Deze stroming wordt gekenmerkt door determinisme (je leven zou worden bepaald door erfelijkheid, opvoeding en milieu), fatalisme (geloven in het noodlot), pessimisme (somberheid) en door pathologische personen (personen die zich afwijkend of abnormaal gedragen). Louis Couperus heeft met Eline Vere een naturalistische roman geschreven. Alle kenmerken van de stroming komen namelijk naar voren in de persoon van Eline. Eline is immers een nerveus meisje dat sterk gelooft in het noodlot en een sombere kijk heeft op het leven. Vooral het fatalisme komt nadrukkelijk naar voren in het boek, niet alleen bij Eline maar ook bij andere personages. Verder is Eline een pathologisch persoon: ze gedraagt zich verre van normaal vanwege haar afwijkende gedachten. Zo begon Eline iedere ochtend door weer en wind een wandeling te maken, toen ze hartstochtelijke gevoelens had gecreëerd voor een operazanger. Dit leverde Eline nogal wat vreemde blikken op van haar kennissen. Verder is Eline ook erg zenuwachtig van aard, wat ook een kenmerk is van het naturalisme. Uiteindelijk bezwijkt ze aan die nervositeit. Ook het determinisme komt in Eline tot uiting: ze voelt zich niet vrij te gaan en staan waar ze wil vanwege het gegoede milieu waarin ze is opgegroeid.
Het naturalisme hoorde niet bij de Romantiek, maar vormde een aparte stroming. Naturalistische boeken hadden vaak een psychologische invalshoek en zijn daarom te beschouwen als de voorlopers van de psychologische romans. Het genre van Eline Vere is daarom ook een psychologische roman.
Louis Couperus heeft, naast Eline Vere, nog meer naturalistische werken geschreven. Zo publiceerde hij het verhaal De Binocle, over een nerveuze, fatalistische man met hoogtevrees. Ook in Couperus’ boek Het noodlot speelt, zoals uit de titel al blijkt, het fatalisme een belangrijke rol.
[bewerk] Motieven en schrijfstijl
Een heel belangrijk motief van het boek dat telkens weer terugkomt, is het noodlot. Eline gelooft dat dit noodlot ervoor zorgt dat haar leven is zoals het is, mede dankzij haar neef Vincent, die zelf ook heilig in het noodlot gelooft. Ook in de andere verhaallijnen die in het boek voorkomen, maar die ik hierboven voor het gemak heb weggelaten, wordt het noodlot veelvuldig ter sprake gebracht. Een ander motief in het boek is melancholie. Eline verkeert bijna voortdurend in melancholische stemming en zegt soms niet meer te willen leven, omdat het leven haar toch alleen maar ongeluk brengt. Ook andere personages krijgen af en toe te maken met melancholische buien. Liefde is eveneens een veelvoorkomend motief in Eline Vere. Eline zelf, maar ook andere leden van de gegoede burgerij en kennissen van Eline, zoals Frédérique, Lili en George, krijgen met de liefde te maken. Bij de meeste van de personages lopen de liefdesperikelen uiteindelijk goed af, maar bij Eline niet. Dit motief staat dus weer in verband met het motief van melancholie. Twee andere dingen die aan het karakter van Eline kunnen worden toegeschreven, zijn nervositeit en overgevoeligheid. Ook deze twee kenmerken van Eline komen in het boek duidelijk naar voren. Alle motieven samen vormen het thema van het boek: een nerveus en overgevoelig meisje worstelt met haar gevoelens en voelt zich eenzaam en ongelukkig.
Eline Vere kwam uit in 1889, dus aan het eind van de 19e eeuw. De schrijfstijl van het boek is dan ook redelijk ouderwets; dit komt zowel tot uiting in de spelling van bepaalde woorden als in het taalgebruik. Zo komen er veel Franse zinnen in het boek voor. Dat is vanwege het feit dat de gegoede burgerij vroeger Frans sprak om zich te onderscheiden van de lagere klassen.
