Dolle Mina
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dolle Mina was een feministische groep en beweging, die in de jaren '70 actie voerde voor gelijke rechten voor vrouwen.
Inhoud |
[bewerk] Oprichting
Na een eerste feministische golf waarin vrouwen stemrecht verwierven, viel het feminisme stil in de crisisjaren 1930. In de oorlogsjaren veranderde de rol van de vrouw vaak noodgedwongen. Zij werd bijvoorbeeld in landen als Engeland of Duitsland ingezet in fabrieken in de oorlogsindustrie waar voorheen meestal slechts mannen te vinden waren. In de naoorlogse jaren werd de klok weer gedeeltelijk teruggedraaid. Vrouwen werden vaak niet geacht te werken en als ze wel werkten ontvingen ze een lager loon voor hetzelfde werk [bron?]. In de jaren 60 kwam daarop een reactie, mede door een belangrijke verandering op medisch gebied, de contraceptie, die een hele andere kijk op de seksuele moraal veroorzaakte. Zo raakte het feminisme opnieuw in zwang tijdens de Tweede feministische golf en in Nederland was daar de actiegroep Dolle Mina een belangrijk onderdeel van.
De grondleggers waren Michel Korzec, Alex Korzec, Rita Hendriks, Huub Philippens en Anne Marie Philippens. Michel Korzec had in de zomer van 1969 een bezoek gebracht aan de Verenigde Staten waar hij in aanraking kwam met Women's Lib-groepen die opkwamen voor de emancipatie van de vrouw. Dit inspireerde om een actiegroep te vormen. Andere namen van Dolle Mina's uit de beginperiode zijn: Selma Leydesdorff, Dunya Verwey (vriendin van Michel Korzec), Claudette van Trikt (vriendin van Michel Korzec), Miklos Racz en zijn vrouw, Loes Maller, Henriët Schatz, Nora Rozenbroek.
De groep bereidde een Nederlandse vrouwenbeweging voor. Sinds oktober 1968 bestond de Man Vrouw Maatschappij, een met de PvdA sympathiserende groep die op het parlement invloed uitoefende om de rechten van de vrouw te verbeteren. Maar de groep studenten in Amsterdam beschouwde die organisatie als reformistisch, zij zagen zichzelf als een van de nieuwe 'basisbewegingen' die een meer fundamentele verandering van de samenleving beoogde. Er zou een democratische socialistische maatschappij moeten komen. Allerlei groepen onderin de samenleving ('de basis') moesten daarin gemobiliseerd worden. Deze basisgroepen-strategie was de lijn die op dat moment door de studentenbeweging (met o.a. Ton Regtien) was uitgezet.
[bewerk] Acties
De Amsterdamse groep dacht allerlei 'akties' uit. Met het actualiteitenprogramma Brandpunt werd afgesproken dat er een actiedag zou komen die diezelfde avond op tv zou worden uitgezonden. Een tekstdeskundige nam alle teksten door en maakte er sprekend Nederlands van. De groep had een sterk gevoel voor publiciteit. Zo werd afgesproken dat de mannen op de achtergrond zouden blijven en zo weinig mogelijk in beeld moesten komen. Het imago van de groep moest gevormd worden door jonge aantrekkelijke studentes.
[bewerk] Naam
Selma Leydesdorff stelde 'IJzeren Mina' als naam voor de beweging voor. Gekozen werd echter voor een andere bijnaam van Wilhelmina Drucker (een socialistische feministe uit de eerste feministische golf), Dolle Mina.
[bewerk] Tv-uitzending
Op 24 januari 1970 begon de actiedag met een groep die voor het stadhuis in Amsterdam een bruidspaar toesprak met een parafrase op Vondels 'waar werd oprechter trouw...". Vervolgens trokken groepjes door de stad om met roze linten mannenwc's dicht te binden (er waren geen openbare toiletten voor vrouwen) om 'plasrecht' te eisen. Er werd een minicrèche op de Dam opgericht. ...
[bewerk] Groei van de beweging
De uitzending maakte een golf van publiciteit los en leidde tot veel aanmeldingen. De vrouwen (en mannen) werd aangeraden in hun plaats eigen afdelingen op te richten en dat gebeurde in allerlei delen van het land. De pers werd gevoed met verhalen over acties. De Telegraaf bracht enkele dagen daarna groot op de voorpagina het bericht "Dolle Mina ontvoert mannen", toen een vraag daarnaar niet meteen ondubbelzinnig ontkend werd.
In de weken en maanden daarna werden overal acties gehouden. Die gingen gepaard met interviews in plaatselijke kranten. Een miss-verkiezing in Utrecht werd verstoord, op conferenties verschenen actievoersters. De meest bekende foto werd die van Dolle Mina's met een blote buik waarop geschreven stond 'baas in eigen buik' op een gynaecologencongres. Dolle Mina's uit Amsterdam reisden stad en land af om te komen spreken op avonden die door afdelingen of buurthuizen werden georganiseerd. Ook verschenen ze op de Vrije Universiteit van Brussel en op een avond van de Volksunie in Antwerpen. Naderhand volgden televisieoptredens in Duitsland. Op initiatief van Nestle ging een groep naar Bonn, de toenmalige hoofdstad van de Bondsrepubliek. Daar werden ze op een boot op de Rijn samen gebracht met politici, bladenmakers en vooral vrouwen die vanuit Duitsland contact gezocht had met Dolle Mina in Amsterdam. Verslagen daarvan kwamen op de Duitse televisiezender en in de grote geïllustreerde bladen. Dolle Mina's maakten in samenwerking met Renate Rubinstein een grote bijlage voor het damesblad Margriet. Hun eigen blad 'Evolutie, een dwars blad', met dezelfde naam als het tijdschrift van Wilhelmina Drucker, werd op straat verkocht.
[bewerk] Deelgroepen
In Nederland waren verschillende deelgroepen actief. Veel succes had de 'abortus-groep' die actie voerde voor legalisering van abortus. Actief daarin was o.a. Hennie de Swaan. Ook was er 'Broodje mee', dat overblijfmogelijkheden voor kinderen wilde bevorderen. De fotografe Eva Besnyö vervulde een belangrijke functie binnen de actiegroep[1]. in 1974 werd voor de legalisering van abortus de afzonderlijke actiegroep "Wij Vrouwen Eisen" opgericht.
[bewerk] Congressen
Tegen april 1970 telde Dolle Mina 1630 leden. Voor de meeste aanhangers was Dolle Mina in de eerste plaats de belichaming van hun gevoelens van onvrede en niet zoals de kerngroep wou: een marxistische vrouwenorganisatie. Dit werd duidelijk op het eerste landelijke Dolle Mina-congres in april 1970: de meerderheid van de congresgangers was toen niet gewonnen voor een links programma. Op het tweede landelijke congres in april 1971 kreeg de linkse stroming echter wel de overhand. Het officiële uitgangspunt van de organisatie werd voortaan de klassentegenstelling en niet de seksetegenstelling.
[bewerk] Uiteenvallen van Dolle Mina
Na het initiële succes zocht de groep in Amsterdam naar mogelijkheden om de beweging te organiseren. Er kwamen congressen waarin de tegenstellingen tussen de meer anarchistische en de marxistische stromingen naar boven kwamen en waar afdelingen uit het land zich afzetten tegen de 'centrale leiding' in Amsterdam die door mannen gedomineerd zou worden. Rond 1972 ontstonden radicale feministische groepen en afsplitsingen die Dolle Mina naar de achtergrond verschoven, zoals Paarse September, bestaande uit lesbiennes met als woordvoerster Maaike Meijer, en het Vrouwenkollektief met o.a Anneke van Baalen. Veel aanhangers sloten zich aan bij vaak volledig vrouwelijke 'praatgroepen'.
Veel vrouwen werden actief in allerlei andere organisaties. Een van de laatste grote activiteiten was de actiedag 'Op de Vrouw Af', een samenwerking tussen enkele vrouwenbladen, Man Vrouw Maatschappij en Dolle Mina, met een poster van Opland. Rond 1977 stierf de actiegroep een stille dood.
[bewerk] Externe link
[bewerk] Referenties
- ^ Meid, wat ben ik bewust geworden; Vijf jaar Dolle Mina; uitg. Dolle Mina, Den Haag, 1975
