Dirck en Wouter Crabeth
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
 |
Dirck Pieterszoon Crabeth en Wouter Pieterszoon Crabeth zijn twee 16e eeuwse Goudse glazeniers van wie de vader mogelijk afkomstig was uit Cuijk.
Inhoud |
[bewerk] De gebroeders Crabeth en Gouda
Er bestond reeds langer activiteit op het gebied van de glasschilderkunst in Gouda (of Tergouw, zoals de stad heette). Lang voor de gebroeders Dirck en Wouter Crabeth. Dat is op te maken uit Stadsrekeningen uit eerdere eeuwen. De grote bloei zette zich in met het werk van Dirck, toen hij na de grote kerkbrand in 1552 opdracht kreeg om ramen van gebrandschilderd glas voor de St.-Janskerk te maken.
Reeds in 1555, drie jaar na de brand, werd het eerste raam achter het hoofdaltaar aangebracht, 'De doop van Jezus door Johannes de Doper'. Filips II gaf de opdracht tot het maken van het monumentale Koningsglas, zogenaamd het Zevende Glas, evenals Margaretha van Parma van het Hertoginneglas. Hetzelfde deed George van Egmond, bisschop van Utrecht. Ook Prins Willem van Oranje schonk een glas-in-lood-raam, evenals velen na hem. Verder maakte Dirck naast schilderstukken en tekeningen ook ontwerpen voor het weven van gobelins.
Van de gebroeders Dirck en Wouter Crabeth zijn een 20-tal schitterende ramen te bewonderen in de St.-Janskerk. De ramen zijn tegen de 20 meter hoog en van een grote schoonheid. Zij trekken dan ook internationale belangstelling.
Niet duidelijk is of de prestatie van de Crabeths samenhing met een veel breder artistiek klimaat in de stad. Wel staat vast dat in de 16e eeuw in Gouda de glazenierskunst vele beoefenaars telde. Leveringen bleven niet beperkt tot de eigen stad, maar vonden hun weg tot ver daarbuiten. Binnen Gouda was men zich in die tijd onvoldoende bewust van de grote waarde van hun werk. Veelal werden kunstenaars meer gezien als goede ambachtslieden.
Een rekening (berustend in het archief van de rekenkamer van de hertog van Brabant) geeft een aanwijzing dat de vader van Dirck en Wouter uit Cuijk zou komen. Hij ("meester Peter Crabout") was daar glasmaecker geweest. Over het persoonlijk leven van de gebroeders Crabeth is weinig bekend. Nakomelingen had Dirck niet, maar zijn broer Wouter, ook een begenadigd kunstenaar, had deze wel. Deze afstammelingen zouden nog vele belangrijke en hoge posities bekleden in Gouda en ook in landelijke bestuursfuncties. Zijn zoon Pieter was burgemeester van Gouda en zijn naar hem genoemde kleinzoon Wouter Crabeth was een bekend kunstschilder (lid van de Bentvueghels).
Dirck Crabeth was bevriend met de Goudse schilder Cornelis Jacobsz Ketel en moedigde diens gelijknamig neef Cornelis Ketel aan eveneens te gaan schilderen.
[bewerk] Fotogalerij met voorbeelden van het werk van de gebroeders Crabeth uit de St. Janskerk te Gouda
 Judith en Holofernes - detail glas 6 St. Janskerk (Dirck Crabeth - 1571) |
 Judith en Holofernes - glas 6 St. Janskerk (Dirck Crabeth - 1571) |
 geboorte Christus - detail glas 12 St. Janskerk (Wouter Crabeth - 1564) |
 de tempelreiniging - glas 22 St. Janskerk (Dirck Crabeth - 1567) |
 Jona en de walvis - glas 30 St. Janskerk (Dirck Crabeth - voor 1565) |
 Het laatste avondmaal - glas 7 (midden) St. Janskerk (Dirk Crabeth - 1557) |
[bewerk] Zie ook
Overzicht van "glas-in-loodramen in de St.-Janskerk Gouda.
[bewerk] Trivia
- In Gouda zijn (in resp. 1873 en in 1883) de Crabethstraat en het Crabethpark naar hen genoemd.
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
