Derde generatie gedragstherapie

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Een stroming binnen de gedragstherapie^[1][2][3] die zich onderscheidt door een nadruk op het leren van mindfulnessvaardigheden, acceptatie en het effectiever leren omgaan met emoties en cognities, zonder deze te willen veranderen. Hierbij wordt meer dan bij andere stromingen gebruik gemaakt van experiëntiële technieken^[4].De naam 'derde generatie' verwijst naar de chronologische volgorde waarin de drie hoofdstromingen in de gedragstherapie zijn ontstaan:

• 1e generatie: klassieke gedragstherapie uitgevoerd volgens de principes van het behaviorisme, dus gericht op het verkrijgen van gedragsverandering door middel van het toepassen van beloning- en strafprocedures
• 2e generatie: cognitieve gedragstherapie zoals ontwikkeld door Aaron Beck (CGT) en Albert Ellis (RET, rationeel emotieve therapie), gericht op het veranderen van de inhoud van irrationele of niet werkzame cognities, waardoor het gedrag verandert
• 3e generatie: aandacht- en acceptatiegerichte gedragstherapie, waarbij de nadruk ligt op het leren accepteren van onvermijdelijk menselijk lijden en dit met aandacht ervaren zonder het gedrag erop af te stemmen (mindfulness)

Inhoud 1 Theorie 2 Voorbeelden 3 Onderzoek 4 Bronnen, noten en/of referenties

[bewerk] Theorie

De derde generatie gedragstherapie wordt theoretisch onderbouwd in de Relational Frame Theory(RFT)^[5][6][7]. RFT is een functioneel contextualistische theorie ^[8] over menselijke taal, cognitie en gedrag.

[bewerk] Voorbeelden

• Acceptance and commitment therapy (ACT): acceptatiegerichte gedragstherapie met een nadruk op het richten van het gedrag op de individuele waarden van cliënten Hayes)^[9]
• Dialectische gedragstherapie: een mengeling van gedragstherapie met zen-boeddhistische invloeden, specifiek voor borderline problematiek, ook wel borderline-persoonlijkheidsstoornis genoemd.^[10][11]
• Mindfulness of Aandachtgerichte gedragstherapie: meditatiegerichte gedragstherapie, met name geschikt voor recidiverende en chronische depressie^[12]
• Functioneel analytische psychotherapie (FAP): procesgerichte gedragstherapie met een grote nadruk op het leren van vaardigheden in het hier-en-nu van de therapeutische relatie^[13]
• Metacognitieve therapie: een aangepaste vorm van cognitieve gedragstherapie die richt richt op het veranderen van de wijze hoe mensen denken over het hebben van problemen, zonder zich direct op deze problemen te richten. ^[14]

[bewerk] Onderzoek

Hoewel sommige vormen van derde generatie gedragtherapieën nog geen evidence based status hebben (FAP), hebben andere vormen dit wel (ACT, aandachtgerichte gedragstherapie) of zijn ze de eerste keus behandeling bij specifieke problematiek (DGT).^[15]

Bronnen, noten en/of referenties:

^ Hayes, S. C. (2004). Acceptance and Commitment Therapy, Relational Frame Theory, and the third wave of behavior therapy. Behavior Therapy, 35, 639-665. ^ Hayes, S. C., Follette, V. M., & Linehan, M. M. (Eds.). (2004). Mindfulness and acceptance: Expanding the cognitive-behavioral tradition. New York: Guilford Press. ^ Wilson, K. G. & Merwin, R. (2005). Therapeutic Relationship. In M. Herson (Ed.) Encyclopedia of Behavior Modification and Behavior Therapy with Adult Clinical Applications (pp. 586-590). Sage Publications: Thousand Oaks, CA. ^ Ciarrochi, J., Robb, H., & Godsell, C. (2005). Letting a little nonverbal air into the room: Insights from Acceptance and Commitment Therapy: Part 1: Philosophical and theoretical underpinnings. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 23, 79-106. ^ Hayes, S. C., Barnes-Holmes, D., & Roche, B. (Eds.). (2001). Relational Frame Theory: A Post-Skinnerian account of human language and cognition. New York: Plenum Press. ^ Blackledge, J. T. (2003). An introduction to Relational Frame Theory: Basics and applications. The Behavior Analyst Today, 3(4), 421-433. ^ Fletcher, L., & Hayes, S. C. (2005). Relational Frame Theory, Acceptance and Commitment Therapy, and a functional analytic definition of mindfulness. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavioral Therapy, 23(4), 315-336. ^ Hayes, S. C. (2004). Taxonomy as a contextualist views it. Journal of Clinical Psychology, 60, 1231-1235. ^ Hayes, S. C., Strosahl, K., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford Press. ^ Shearin, E.N., Linehan, M.M. (1994). Dialectical behavior therapy for borderline personality disorder: theoretical and empirical foundations. Acta Psychiatr Scand Suppl. 1994;379:61-8. ^ Marsha M. Linehan, Borderline persoonlijkheidsstoornis; handleiding voor training en therapie ^ Baer, R. A. (Ed.). (2005). Mindfulness-based treatment approaches: Clinician's guide to evidence base and applications. New York: Academic Press. ^ Hayes, S. C. (1984). Making sense of spirituality. Behaviorism, 12, 99-110. ^ Wells A, King P. (2006). Metacognitive therapy for generalized anxiety disorder: an open trial. J Behav Ther Exp Psychiatry, 37(3):206-12. ^ Hayes, S. C., Masuda, A., Bissett, R., Luoma, J. & Guerrero, L. F. (2004). DBT, FAP, and ACT: How empirically oriented are the new behavior therapy technologies? Behavior Therapy, 35, 35-54.