De Katholieke Encyclopaedie

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De Katholieke Encyclopaedie is een Nederlandstalige algemene encyclopedie¹ die in twee drukken verscheen. De eerste druk verscheen vanaf 1933 en stond onder redactie van dr. Jan Sassen. De supervisie berustte echter bij prof. dr. Titus Brandsma. Deze eerste druk bestaat uit 25 delen. Er verscheen ook een braille-uitvoering.

Tussen 1949 en 1955 verscheen onder de redactie van prof. dr. F. van der Meer, prof. dr. F. Baur en L. Engelbert O.F.M. de tweede druk. Deze werd uitgeven door N.V. Uitgeversmaatschappij Joost van de Vondel te Amsterdam en N.V. Standaard-Boekhandel te Antwerpen.

De tweede druk van de Katholieke Encyclopaedie bestaat eveneens uit 25 delen. De pagina's zijn verdeeld in 2 kolommen. Elk deel bevat ongeveer 900-1000 kolommen.

De Katholieke Encyclopedie is vanuit een katholiek perspectief geschreven. Voor de tegenwoordige katholiek is De Katholieke Encyclopedie engiszins gedateerd. Omdat zij vóór het Tweede Vaticaanse Concilie is verschenen, zijn met name de artikelen over liturgische onderwerpen verouderd. De standpunten in de ethische artikelen komen in hun geheel gezien in grote mate overeen met de huidige, door de Katholieke Kerk ingenomen standpunten. De artikelen over politici, wetenschappers en kunstenaars zijn relatief neutraal.

In De Katholieke Encyclopaedie zijn foto's en afbeeldingen opgenomen. Ook bevinden zich in de encyclopedie zwart-wit-tekeningen van mensen, dieren enz. en ook uitvouwbare landkaarten.

Doel van De Katholieke Encyclopaedie was een in begrijpelijk Nederlandse taal een zo groot mogelijk katholiek lezerspubliek te bereiken. "De encyclopedie is een van de onmisbaar geworden, moderne middelen tot verspreiding van de gespecialiseerde wetenschap bij een niet-gespecialiseerd publiek: een vorm van wat men hogere vulgarisatie pleegt te noemen", aldus de eerste pagina van het voorwoord pag. i Ook wilde men voorkomen dat katholieke lezers hun toevlucht moesten zoeken tot "anti-godsdienstige²" of protestantse encyclopedieën die de "tegenstrijdigheid tussen rede en geloof" willen blootleggen (pag. v). Verregaande kritiek op verlichtingsdenkers blijft in het voorwoord achterwege, maar wel zou men in de 18de-eeuwse encyclopedieën propaganda voor de "anti-religie" (pag. v) aantreffen.

De Katholieke Encyclopedie is in modern Nederlands geschreven. In de meeste grote Nederlandse openbare bibliotheken kan men haar inzien.

[bewerk] Noten

1

Niet alleen voor Nederlanders en Vlamingen aldus het voorwoord: "Natuurlijk in de eerste plaats in de beide Nederlanden. Maar daar niet alléén. Overal, waar mensen van de grote Nederlandse stam, vervuld van ondernemingslust of heilige idealen zich vestigden, kan men haar aantreffen. De zakenman en de missionaris namen haar mee als een kostbaar bezit naar Indonesië, Kongo, de verre West. Tot in de binnenlanden van China en Australië." (pag. vi)

2

In de toenmalige katholieke wereld de term voor niet-godsdienstigen, deïsten en atheïsten of soms zelfs voorstanders van laïcisme (die soms ook katholiek waren). Dus niet vergelijkbaar met de huidige invulling van het begrip atheïsme.