Cornelis Verhoeven

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Dr. dr.h.c.mult. Cornelis (Kees) Verhoeven (Udenhout, 2 februari 1928 – 's-Hertogenbosch, 11 juni 2001) was filosoof, essayist en leraar.

Na een afgebroken priesteropleiding studeerde hij in Nijmegen klassieke talen, wijsbegeerte en godsdienstwetenschap. Hij promoveerde in 1956 op ‘De symboliek van de voet’, een proefschrift over godsdienstgeschiedenis. Van 1955 tot 1982 was hij leraar klassieke talen in 's-Hertogenbosch, laatstelijk verbonden aan het Jeroen Bosch College; daarna hoogleraar wijsbegeerte in Amsterdam. Hij ging met emeritaat in 1993. Verhoeven schreef vooral filosofische essays. Daarnaast vertaalde hij o.a. klassieke auteurs. In totaal publiceerde hij meer dan 80 titels en duizenden artikelen en stukken. Enkele van zijn boeken zijn vertaald, o.m. in het Engels en het Duits, zoals ‘Rondom de leegte’ (1965) en ‘Inleiding tot de verwondering’ (1967). Verhoeven oriënteerde zich vooral op de continentale filosofie; uit zijn werk spreekt bewondering voor uiteenlopende denkers als Plato, Leibniz en Heidegger. Naast de filosofie en de cultuurkritiek, is een aantal geschriften ook autobiografisch van aard. Zo geeft hij in het prachtige ‘Zonder een zucht’, over de weken voorafgaand aan de dood van zijn vader, blijk van een buitengewone literaire gevoeligheid. Hoewel het Verhoeven aan officiële erkenningen van zijn talent niet ontbroken heeft, bleef hij tijdens zijn leven voor het grote publiek goeddeels een onbekende. Volgens velen was hij niettemin de meest oorspronkelijke denker van ons taalgebied in de twintigste eeuw.

Zie voor een inleiding: ‘Verhoeven’ (2004) van Wil Derkse, uit de serie Kopstukken Filosofie.

[bewerk] Selectieve Bibliografie

Symboliek van de voet (1956)
Symboliek van de sluier (1961)
Rondom de leegte (1965)
Het grote gebeuren (1966)
Inleiding tot de verwondering (1967)
Tegen het geweld (1967)
Omzien naar het heden (1968)
Voor eigen gebruik(1969)
Bijna niets (1970)
Het leedwezen (1971)
Zakelijkheid en ethiek (1971)
Het gewicht van de buitenstaander (1972)
Het axioma van Geulincx (1973)
Parafilosofen (1974)
De resten van het vaderschap (1975)
Een vogeltje in mijn buik. De taal van Nena (1976)
Boven de boomgrens (1977)
Een verleden als bezit (1977)
De lezer als tweede persoon (1977)
Herinneringen aan mijn moedertaal (1978)
De schaduw van één haar (1979)
De omweg van het woord (1980)
Tractaat over het spieken (1980)
Een filosofie van het enthousiasme (1982)
Lof van de mikrologie (1982)
Weerloos denken (1982)
De duivelsvraag (1983)
Mensen in een grot (1983)
Zonder een zucht (1983)
Voorbij het begin I (1984)
Voorbij het begin II (1985)
Het moment (1985)
De letter als beeld (1987)
Eerstelingen (1988)
Het medium van de waarheid (1988)
Sporen achterlaten (1988)
Stil staan bij het water , Aforismen (1988)
Een velijnen blad (1989)
Het besef (1991)
Alleen maar kijken (1992)
Een oog in de mist (1993)
Heraclitus, spreuken (1993)
Een register (1995)
Het geheugen herdacht (1995)
De duur van de actualiteit (1996)
De glans van oud ijzer (1996)
Het dat, het wat en het waarom (1996)
'Vergeet de zweep niet' (1997)
Hetzelfde anders (1997)
Leibniz, filosoof van de zevende dag (1997)
Een inleiding in de filosofie (1998)
Het alziend oog (1999)
Zijn en staan (1999)
De ogen van Plato (2000)
Een cultuur van het geweld (2000)
Iets nieuws (2000)
Twaalf confidenties (2001, postuum)
Dierbare woorden (2002, postuum)

Zie voor een uitgebreide (auto)bibliografie: ‘Op het tweede oog. Over het denken van Cornelis Verhoeven’ (2003) onder redactie van Ben Schomakers.

[bewerk] Bekroningen

1963 - Provinciale prijs voor schone kunsten voor Symboliek van de sluier en een vijftiental andere essays
1965 - Anne Frank-prijs voor Filosofie van de troost
1969 - Literatuurprijs van de gemeente Hilvarenbeek voor Omzien naar het heden
1978 - P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre (uitgereikt in 1980)
1979 - Essayprijs van het NRC-Handelsblad
1993 - Benoeming tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau
1998 - Eredoctoraat Katholieke Universiteit Brussel