Claude Henri de Saint-Simon
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Claude Henri de Rouvroy, Graaf van Saint-Simon (Parijs 17 oktober 1760 - aldaar 19 mei 1825) was een hervormingsdenker ten tijde van de Franse Revolutie, die zijn hervormingsplannen baseerde op een positivistisch geloof in de wetenschap en een voorvechter was van een meritocratisch maatschappijmodel.
Saint-Simon staat bekend als een vroege (utopische) socialist. Zijn invloed en aanhang bleven sterk tot in de jaren 1840, en maakten een grote indruk op Karl Marx en Friedrich Engels. De laatste prees hem om zijn analyse van de Franse Revolutie als klassenstrijd.
Inhoud |
[bewerk] Leven
Saint-Simon werd geboren in een van de meest vooraanstaande adellijke families van Frankrijk en was een neef van de beroemde essayist Louis de Rouvroy Hertog van Saint-Simon. Hij verdiende zijn brood achtereenvolgens als soldaat in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog en als planoloog bij de aanleg van kanalen in Mexico en Spanje. Terug in zijn vaderland raakte hij in de ban van het revolutionaire gedachtegoed en deed hij afstand van zijn titel. Daarna had hij zijn rijkdom en later zijn armoede te danken aan speculaties in kerkelijke goederen. Hij werd een aanhanger van Napoleon, aan wie hij allerlei voorstellen voor de inrichting van de samenleving toestuurde. Zijn hervormingsplannen gingen uit van een zeer sterk geloof in de mogelijkheden van de wetenschap, maar hadden een praktische grondslag. Zijn volgelingen hebben een belangrijke rol gespeeld in de economische ontwikkeling van Frankrijk door middel van de uitbouw van het bankwezen en de aanleg van spoorwegen en het Suez-kanaal.
[bewerk] Werken
Saint-Simon was een kind van zijn tijd: In een West-Europa waar processen van modernisering en industrialisatie in toenemende mate het dagelijkse leven gingen bepalen, was hij de eerste die de moderne samenleving als een industriële prestatiemaatschappij bestempelde. Hij deelde de bevolking in in een groep productieven (zij die werken) en een groep niet-productieven (zij die bezitten), en merkte terecht op dat het de niet-productieven waren die ten tijde van de middeleeuwse feodale standenmaatschappij de bovenste laag van de samenleving uitmaakten. In plaats van op grondbezit en afkomst, werd de maatschappelijke positie in de nieuwe maatschappij echter bepaald door bekwaamheid op wetenschappelijk en industrieel gebied, aldus Saint-Simon. Met die overtuiging was hij een volhardend adept van het meritocratische maatschappijmodel "avant-la-lettre". Zijn filosofie noemt men " Saint-Simonisme"
In zijn werk vinden we ook een positivistisch element terug, hoofdzakelijk gekenmerkt door een sterk geloof in de menselijke vooruitgang. Hij was dan ook de grondlegger van de technocratie, in combinatie met het proto-socialisme, dat zich uitte in de opstand van 1848 in Parijs, waar de Blancisten en Saint-Simonisten trachtten het Bourbonregime ten val te brengen.
[bewerk] Literatuur
- George G. Iggers, The Doctrine of Saint-Simon: an exposition; first year, 1828-1829, New York, Uitgeverij Schocken Books, 1972, 286 p.
- Taylor Keith, Henri Saint Simon 1760-1825: Selected Writings on Science, Industry and Social Organization, New York, Holmes & Meier, 1975
