City Theater (Amsterdam)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Het City Theater is een bioscoop aan het Kleine Gartmanplantsoen 15-19 in Amsterdam, op 40 meter van het Leidseplein schuin tegenover De Balie. Sinds 1995 is bioscoopketen Pathé de eigenaar. Begin 2007 werd het gebouw gesloten voor een grootscheepse verbouwing. De bedoeling is om in 2008 de deuren opnieuw te openen met een mix van film, arthouse en theater. ^[1]

[bewerk] Geschiedenis

In 1923 werd het City Theater in Den Haag geopend. De NV Maatschappij tot Exploitatie van het City Theater opende vervolgens in 1929 het Flora Theater en in 1930 het Odeon Theater in Den Haag en in 1934 het Lumière Theater in Rotterdam. Het City Theater in Amsterdam werd de vijfde bioscoop van de firma, die onder leiding stond van B. Wilton, beter bekend van de Wilton-Fijenoord-werf in Rotterdam. Het zou de grootste bioscoop van het land worden, het moest zich immers kunnen meten met Tuschinski. Het uitgestrekte terrein achter de Korte Leidsedwarsstraat werd aangekocht in 1934, het ontwerp kwam van Jan Wils, die in 1928 het Olympisch Stadion had ontworpen, en de Duitser Oscar Rosendahl. Zij tekenden een gebouw met een vloeroppervlak van 1225 vierkante meter dat plaats bood aan 1830 bezoekers.

In de zwarte natuurstenen terugspringende gevelomlijsting staat de tekst "op 25 juli van 1935 werd de eerste steen gelegd door Huib Wilton". Door de keuze voor een staalskelet kon het gebouw in een recordtijd worden opgeleverd. Opening in september bleek een te optimistische voorspelling, maar op dinsdag 29 oktober 1935 stond het eerste Polygoon-journaal op het programma, na de pauze gevolgd door de hoofdfilm Episode met filmdiva Paula Wessely.

Het gebouw bracht technische vooruitgang op de terreinen van de akoestiek, geluidsisolatie, warmte-isolatie, ventilatie en andere klimaatbeheersing avant la lettre. Ook de automatische sprinklerinstallatie was een noviteit. Het meubilair, de wand- en vloerbedekking werden verzorgd door de bekende Haagse meubelfabriek van Pander en Zonen, met een groot aantal geglazuurde tegeltjes van De Porceleyne Fles uit Delft. ^[2]

Ook de vormgeving was vooruitstrevend, in het bijzonder de hoge en strakke voorgevel was een opvallende verschijning in het klassieke Amsterdamse beeld van grachtenpanden ter rechterzijde en de Stadsschouwburg aan de linkerhand. Het imposante bouwvolume was samengesteld uit twee kubistische elementen. Het gevelvlak werd effectief doorbroken met een lange, smalle wenteltrap in een glazen toren die 's avonds van binnenuit werd verlicht.

In de jaren 1950 was City een populair uitgaanscentrum. ^[3] De nadruk lag op films van MGM en Disney. In 1967 lieten de originele bakstenen strips van de gevel los en zijn er natuurstenen platen aangebracht. In de jaren daarna vond een grootscheepse verbouwing plaats waarbij de grote zaal in drie kleinere zalen werd verdeeld. Ook werden er twee zalen in de kelder en een nieuwe zaal op de reeds bestaande verdieping gerealiseerd, waarmee het aantal zalen op zeven kwam en het aantal stoelen werd teruggebracht tot 1400. Deze drastische ingrepen bleken echter nog onvoldoende om City weer hip te maken in de ogen van een modern en verwend publiek, reden waarom werd besloten tot een een complete facelift. Op 31 januari 2007 vond de voorlopig laatste reguliere voorstelling plaats.

Niettemin was City van 18 tot 25 april 2007 gastheer van het 23e Amsterdam Fantastic Film Festival.

[bewerk] Theaterorgel

De grote zaal beschikte ook over een theaterorgel, in 1935 gebouwd door de firma Strunk. Bij de opening speelde de eerste vaste organist van het theater, de Engelsman Reginald Foort. Hij werd opgevolgd door Cor Steyn. In 1938 en 1950 werd het instrument verbouwd. Bij de verbouwing van de zaal in het begin van de jaren '70 werd de bovenste orgelkamer grotendeels afgesloten door een verlaagd plafond. Na 1996 was het orgel niet langer bespeelbaar. ^[4]

[bewerk] Toekomst

Na de huidige verbouwing, die vorm krijgt in een samenwerkingsverband van Pathé Theatres, Epicurus Real Estate en Rappange architecten, zal het pand onderdak bieden aan een moderne arthouse-bioscoop met zeven zalen en in totaal 625 stoelen. Men mikt op een publiek dat komt voor een goede film en alles wat daar omheen bedacht kan worden, zoals een grand café en een casino in het souterrain, achter de gesloten historische gevel met elkaar verbonden door vides.

Het stadsdeel Amsterdam-Centrum verwacht een positieve uitstraling op de buurt.

De naam City stond aanvankelijk op de gevel, maar later werden de vier letters op de dakrand geplaatst. ^[5] In de huidige plannen is herstel van de oorspronkelijke indeling van de façade het uitgangspunt. De stalen kozijnen en de ramen zijn origineel.