Betawi
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Betawi, Bahasa Betawi of Betawi-Maleis is het Maleise dialect van Jakarta.
De term "Betawi" (afgeleid van Batavia) wordt nog veel gebruikt voor Jakarta, en kan, zoals vele Austronesische talen gebruikelijk is, ook als bijvoeglijk naamwoord worden gebruikt: "Jakartaans", en niet alleen bij een taalaanduiding. Bahasa Betawi betekent aldus "Jakartaanse taal", maar het veelvoorkomende anak Betawi is dienovereenkomstig: "afkomstig (kind) van Jakarta".
Inhoud |
[bewerk] Herkomst
Het dialect komt voort uit een gecreoliseerd pasar-Maleis met sterke invloeden van het Javaans, Soendanees, Portugees en Nederlands. Omstreeks 1750 begon het de gecreoliseerde versie van het Portugees te verdringen, die tot dan toe de lingua franca van Batavia was geweest.
Ook invloed van het Balinees is vermoedelijk aanwezig. De /a/ aan het eind van een woord wordt uitgesproken als een toonloze [ə]; dit treffen we ook aan in het Balinees, en het is zeer wel mogelijk dat dit gebruik in Jakarta is beïnvloed door Balinese koks (en kokkinnen natuurlijk) die de voorkeur hadden bij de Nederlandse overheersers in Batavia, omdat ze als niet-islamieten wisten hoe ze varkensvlees moesten bereiden.
[bewerk] Huidige rol
Het "Betawi", dat vrij sterk afwijkt van de Bahasa Indonesia (de officiële taal van Indonesië), wordt in Jakarta nog gesproken door de oorspronkelijk Jakartaanse bevolking (de echte anak Betawi dus).
Maar het dialect moet niet worden verward met het "Jakarta-Indonesisch". Dit is een variant van het Indonesisch die bijna alle Jakartanen op jeugdige leeftijd leren en die in de stad als een soort algemene, alledaagse omgangstaal wordt gebruikt. Door veelvuldig gebruik van deze variant in de Indonesische media is ook de invloed ervan duidelijk merkbaar in andere delen van de Indonesische archipel, met name bij de jongere generatie.
Andere veelgebruikte talen in de hoofdstad zijn het Indonesisch, het Javaans en het Soendanees.
[bewerk] Literatuur
Het standaardwerk over het Betawi is (anders dan de titel wellicht doet vermoeden):
- C.D. Grijns, Jakarta Malay. A multidimensional approach to spatial variation. Leiden: KITLV, 1991, 2 vols. (diss., "Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal- Land- en Volkenkunde 149")
| Bronnen, noten en/of referenties: |
|
http://lingweb.eva.mpg.de/jakarta/docs/berlin.pdf, bezocht 30 dec. 2007 |
