Bertrand du Guesclin

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Standbeeld van Du Guesclin in Dinan

Bertrand du Guesclin (Motte-Broons, Bretagne, 1320 - bij Châteauneuf-de-Randon, 13 juli 1380) was een Frans veldheer uit de Honderdjarige Oorlog.

Bertrand du Guesclin was afkomstig van de, niet meer bestaande burcht Motte-Broons, dat op 24 km ten zuidwesten van Dinan ligt. Du Guesclin werd geboren als landadellijke bastaard - volgens de overlevering werd hij om zijn lelijkheid afgestoten. In de hoedanigheid van herenboer begon hij in de jaren vijftig van de 14e eeuw een guerrilla tegen de Engelse soldaten. Zijn successen, die vaak blijk gaven van een groot tactisch inzicht, trokken de aandacht van hoger geplaatsten, en in 1357 werd hij ingezet voor de verdediging van het belegerde Rennes. Als beloning voor het doorstaan van deze belegering, ondanks de Engelse overmacht, werd hij tot ridder geslagen. Vanaf dat moment is hij een beroemdheid en wordt hij door de koning voor grote campagnes ingezet, die hij dikwijls weet te winnen.

Ook treedt hij tussen 1365 en 1370 in dienst van de koning van Aragón, die hem de titel hertog van Molina verleent. De veldtocht die hij voor de koning van Aragon voerde, had een tweeledig doel. Het eerste was om de plundercompagniën die huishielden in Frankrijk, het land uit te krijgen en ze aan een nuttigere tijdsbesteding te krijgen. Het tweede (belangrijkste) was om de koning van Castilië, Peter I van Castilië bijgenaamd "de wrede", van de troon te stoten en te vervangen door zijn bastaard, halfbroer, Hendrik van Trastamara. Pedro was een bondgenoot van de Engelsen en koning Karel V van Frankrijk wilde zijn zuidgrens beveiligd hebben. Daarom heeft hij zijn steun aangeboden aan Hendrik. Aanvankelijk lukt het Bertrand om Castilië te veroveren. De tegenstand van Pedro was slechts minimaal. Hijzelf vluchtte steeds voor de troepen uit. Toen hij niet verder in het land kon vluchten, ging hij naar zijn bondgenoot, de Engelse kroonpins, Edward, prins van Wales (De Zwarte ridder). Deze besloot de koning te steunen. In de slag bij Najera werden de legers van Hendrik onder leiding van Du Guesclin verpletterend verslagen. Geheel Castilie kwam weer snel in handen van Pedro de wrede

Tot twee keer toe wordt hij gevangen genomen, in 1364 en 1367, en beide keren koopt de Franse koning hem uit. Nadat hij vrij kwam, ging hij terug naar Castilië, waar koning Hendrik al een tijd bezig was zijn rijk te heroveren. Met de hulp van Bertrand, was de strijd snel beslist. Het eind van de strijd kwam toen Pedro in handen viel van zijn vijanden en vrijwel direct werd vermoord, waarschijnlijk door zijn stiefbroer zelf.

Als Bertrand in 1370 terugkeert naar Frankrijk benoemt de koning hem ondanks zijn afkomst tot connétable. In de jaren zeventig probeert hij, gedeeltelijk met succes, de Engelse legers uit Frankrijk te verdrijven, ook uit de vanouds Engelse gebieden Normandië en Aquitanië.

Bij het belegeren van de stad Châteauneuf-de-Randon, bij Mende in het Zuid-Franse Département Lozère, sterft hij, overigens niet in de strijd. Hij werd volgens zijn wens naar Dinan overgebracht. Gedurende het overbrengen vond in de Zuid-Franse stad Le Puy de balseming plaats. De ingewanden werden aldaar bijgezet in de kerk Saint-Laurent. Dit was zijn eerste graf. Te Montferrand (wijk van het huidige Clermont-Ferrand) bleek dat de balseming niet op de juiste wijze had plaatsgevonden. Men maakte het vlees los van de botten en zette deze bij in de, in 1793 verwoeste kerk du Cordeliers. Dat was zijn tweede graf. Toen de stoet Le Mans, op ongeveer 200 km ten oosten van Dinan, bereikte, bracht een officier het koninklijk bevel, het stoffelijk overschot naar Saint-Denis, bij Parijs, over te brengen. Op deze wijze kwam het skelet naar de koninklijke basiliek te Saint-Dénis, dat zijn derde graf werd.

Slechts het hart bereikte de plaats van bestemming, Dinan, dat zijn vierde graf werd en waar hij later ook een standbeeld kreeg. Zijn hart ligt begraven vlakbij zijn geboorteplaats en naast zijn eerste vrouw (vrouwe Tiphaine). Bertrand du Guesclin zou wel eens de enige Fransman kunnen zijn wiens stoffelijk overschot op vier verschillende plaatsen, zijn laatste rustplaats heeft gevonden.

Du Guesclin is vaak beschreven door minstrelen, o.a. door Matthis Cuvelier, die jaren bij hem in dienst was als klerk. In de trilogie Geef me de Ruimte!, Triomf van de Verschroeide Aarde en Rad van Fortuin van de Nederlandse jeugdboekenschrijfster Thea Beckman spelen zowel hij als Matthis een belangrijke bijrol.