Bepaling

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Bij het het redekundig ontleden kunnen twee soorten bepalingen worden onderscheiden. Dat zijn bijwoordelijke bepalingen en bijvoeglijke bepalingen.

[bewerk] Bijvoeglijke bepaling

De bijvoeglijke bepaling is een begrip uit de redekundige ontleding. Het bijvoeglijk naamwoord is een begrip uit de taalkundige ontleding. In beide gevallen wordt er iets over een zelfstandig naamwoord gezegd.

[bewerk] Voorbeelden

• De nieuwe klasgenoot | is (pv.) | in onze straat | komen wonen.
  • nieuwe = bijvoeglijke bepaling bij klasgenoot (welke/wat voor klasgenoot?)
  • onze = bijvoeglijke bepaling bij straat (welke/wat voor straat?)

• De lange, mooie jongen | kwam | niet.
  • lange = bijvoeglijke bepaling bij jongen
  • mooie = bijvoeglijke bepaling bij jongen

Bij een zelfstandig naamwoord kunnen dus ook meerdere bijvoeglijke bepalingen horen.

• Hij | gaf | een korte en duidelijke uitleg.
  • korte en duidelijke = bijvoeglijke bepaling bij uitleg

Éen en dezelfde bijvoeglijke bepaling kan uit meerdere woorden bestaan. Het kan bijvoorbeeld een bijzin zijn:

• De jongen die daar loopt is ziek.

In dat geval noemt men de bijzin een 'betrekkelijke bijzin'.

[bewerk] Bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling is (bij het redekundig ontleden) een bepaling die iets zegt over woorden / woordgroepen die géén zelfstandig naamwoord zijn of een zelfstandig naamwoord als 'kern' hebben:

• Piet werkt hard
• Piet is erg moe
• Piet praat op luide toon

etc.

Redekundige zinsontleding
Onderwerp - Gezegde - Persoonsvorm - Lijdend voorwerp - Meewerkend voorwerp - Belanghebbend voorwerp - Voorzetselvoorwerp - Handelend voorwerp - Ondervindend voorwerp - Bepaling van gesteldheid - Bijwoordelijke bepaling - Bijvoeglijke bepaling