श्रीसूक्त
विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
| हिंदू धर्मग्रंथावरील लेखमालेचा भाग | |
 |
|
| वेद | |
|---|---|
| ऋग्वेद · यजुर्वेद | |
| सामवेद · अथर्ववेद | |
| वेद-विभाग | |
| संहिता · ब्राह्मणे | |
| आरण्यके · उपनिषदे | |
| उपनिषदे | |
| ऐतरेय · बृहदारण्यक | |
| ईश · तैत्तरिय · छांदोग्य | |
| केन · मुंडक | |
| मांडुक्य ·प्रश्न | |
| श्वेतश्वतार ·नारायण | |
| वेदांग | |
| शिक्षा · चंड | |
| व्याकरण · निरुक्त | |
| ज्योतिष · कल्प | |
| इतिहास | |
| रामायण · महाभारत | |
| इतर ग्रंथ | |
| स्मृती · पुराणे | |
| भगवद्गीता · ज्ञानेश्वरी · गीताई | |
| पंचतंत्र · तंत्र | |
| स्तोत्रे | |
| मनाचे श्लोक · रामचरितमानस | |
| शिक्षापत्री · वचनामृत | |
[संपादन] लक्ष्मीची स्तुती
प्रथम मंत्र:
ॐ हिरण्यवर्णां हरिणीं सुवर्णरजतस्रजाम् |
चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो मआवह ||१||
तां म आवह जातवेदो लक्ष्मीमनपगामिनीम् |
यस्यां हिरण्यं विन्देयं गामश्वं पुरुषानहम् ||२||
अश्वपूर्वां रथमध्यां हस्तिनादप्रमोदिनीम् |
श्रियं देवीमुपह्वये श्रीर्मा देवी जुषताम् ||३||
कांसोस्मि तां हिरण्यप्राकारामार्द्रां ज्वलन्तीं तृप्तां तर्पयन्तीम् |
पद्मेस्थितां पद्मवर्णां तामिहोपह्वये श्रियम् ||४||
चन्द्रां प्रभासां यशसा ज्वलंतीं श्रियं लोके देवजुष्टामुदाराम् |
तां पद्मिनीमीं शरणमहं प्रपद्येऽलक्ष्मीर्मे नश्यतां त्वां वृणे ||५||
हे अग्निदेवा, सुवर्णासारख्या वर्णाची, हरणासारखी चपळ, सुर्वण आणि चांदीचे अलंकार धारण केलेली, चंद्रासारखी शीतल, आल्हादायक आणि सुवर्णस्वरूप लक्ष्मी माझ्या घरी घेऊन ये. हे अग्निदेवा, जी प्राप्त झाली असता मी (अभ्युदयाचे द्योतक असे) सुवर्ण, गाय, घोडा आणि इष्टमित्र मिळवू शकेन, अशी अविनाशी लक्ष्मी माझ्या घरी घेऊन ये. जी रथामध्ये बसलेली असल्यामुळे जिच्यापुढे घोडे धावत आहेत अशा आणि जिचे आगमन हत्तीच्या चित्कारांनी माहीत होत आहे अशा देवी लक्ष्मीचे मी आवाहन करीत आहे. तिने माझ्यावर कृपा करावी. मी त्या लक्ष्मीला बोलावित आहे कीं, जी अवर्णनीय आहे, सस्मित आहे, जी हिरण्य (सुवर्णस्वरूप) आहे, जी अतिशय कोमल असून तेजस्वी आहे, जी स्वतः तृप्त असून भक्तांना तृप्त करते, जी कमलवर्णीय आहे, जी कमलावर विराजमान आहे, जी चंद्राप्रमाने सुखद प्रकाशमान आहे, जिची त्रिभुवनात कीर्ती आहे, जी सर्व देवांकडून पूजिली जाते, जिच्या आजूबाजूला कमळांचे वलय आहे, तिच्याजवळ मी स्वसंरक्षणार्थ जातो. हे जगन्माते, तू माझे दारिद्र्य नष्ट कर. मी तुला शरण आलो आहे.
द्वितीय मंत्र:
आदित्यवर्णे तपसोऽधिजातो वनस्पतिस्तव वृक्षोऽथ बिल्वः |
तस्य फलानि तपसानुदन्तुमायान्तरायाश्च बाह्या अलक्ष्मीः ||६||
उपैतु मां देवसखः कीर्तिश्च मणिना सह | प्रादुर्भूतोऽस्मि राष्ट्रेस्मिन्कीर्तिमृद्धिं ददातु मे ||७||
क्षुत्पिपासामलां ज्येष्ठामलक्ष्मीं नाशयाम्यहम् | अभूतिमसमृद्धिं च सर्वां निर्णुदमे गृहात् ||८||
गन्धद्वारां दुराधर्षां नित्यपुष्टां करीषिणीम् | ईश्वरीं सर्वभूतानां तामिहोपह्वये श्रियम् ||९||
मनसः काममाकूतिं वाचः सत्यमशीमहि | पशूनां रूपमन्नस्य मयि श्रीः श्रयतां यशः ||१०||
हे सूर्यासारख्या तेजस्वी जगन्माते, तुझ्याच तपःसामर्थ्याने फुले न येताच फळे येणारा बिल्ववृक्ष (बेलाचे झाड) उत्पन्न झाला आहे आणि आता त्याची ती बिल्वफळे तुझ्याच तपोबळाने माझे अंतर्गत अज्ञान आणि बाहेर दिसणारे दैन्य नष्ट करो. हे लक्ष्मी, चिन्तामणी अथवा आपल्या कोषाध्यक्षासह कुबेर आणि यशाची देवता असणारी कीर्ती मला प्राप्त होवो. कारण मी या राष्ट्रात जन्मलो आहे. हे अग्निदेवा, मला लक्ष्मी लाभण्यापूर्वी तहानभुकेने आलेले मालिन्य आणि दारिद्र्य मी तिला प्रथम नष्ट करायला सांगेन आणि म्हणेन, हे महालक्ष्मी तू माझ्या घरातून संपन्नतेचा अभाव आणि दारिद्र्य नाहीसे कर. पराभवातीत असणार्‍या, नित्य-समृद्ध असलेल्या, शुष्क शेणमाती केराच्या स्वरूपात राहाणार्‍या पृथ्वीरूप महालक्ष्मीला मी माझ्या राष्ट्रात बोलावित आहे. हे लक्ष्मीदेवी, तू माझ्या ठिकाणी धनधान्यादि वैपुल्यस्वरूप लक्ष्मी आणि धवल कीर्ती स्वरूप लक्ष्मी नित्य वास्तव्यास असू द्यावी म्हणजे आम्ही तिच्याच वास्तव्याने आमच्या मनातील मनोरथ, मनाचा संतोष, सत्यवाणी, ऋजुता आणि गाई, घोडे, बैल, हत्ती वगैरे राष्ट्रोन्नतिकारक पशूंच्या समुदायासह राष्ट्रधारण - पोषणोपयोगी अन्नाचा साठा संपादन करू.
तृतीय मंत्र:
कर्दमेन प्रजाभूतामयि सम्भवकर्दम | श्रियं वासय मे कुले मातरं पद्ममालिनीम् ||११||>
आपः सृजन्तु स्निग्धानि चिक्लीतवसमे गृहे |निचदेवीं मातरं श्रियं वासय मे कुले ||१२||>
आर्द्रां पुष्करिणीं पुष्टिं सुवर्णां हेममालिनीम् | सूर्यां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ||१३||>
आर्द्रां यःकरिणीं यष्टिं पिङ्गलां पद्ममालिनीम् | चन्द्रां हिरण्मयीं लक्ष्मीं जातवेदो म आवह ||१४||>
तां म आवह जातवेदो लक्ष्मीमनपगामिनीम् | यस्यां हिरण्यं प्रभूतं गावोदास्योश्वान्विन्देयं पुरुषानहम् ||१५||
हे कर्दम, तू माझ्यावर कृपा कर. तुझ्यामुळे लक्ष्मी पुत्रवती झाली आहे. कमळाच्या माळा धारण करणारी माता लक्ष्मी माझ्या कुळात स्थिर राहील असे कर. हे जलदेवतांनो, तुम्ही सात्विक, स्निग्ध, उपयुक्त आणि अभ्युदयकारी वस्तू उत्पन्न करा. हे चिक्लीत, तू माझ्या घरात आणि कुळात राहा. त्यामुळे माता लक्ष्मीही तुझ्याबरोबर राहील. हे जातवेद, पुष्करामध्ये राहाणारी, आर्द्र, कमळाच्या माळा परिधान करणारी, पिंगला, भक्तांना पुष्टी देणारी, आल्हाददायक आणि तेजस्वी लक्ष्मी मी बोलावित आहे. हे जातवेद, आर्द्र, कोमल, धर्मदंड धारण करणारी, जिने सुर्वणाची माळा परिधान केली आहे, जिची कान्ती सुर्वणासारखी आणि सूर्यासारखी तेजस्वी आहे अशी लक्ष्मी माझ्या घरात पाठव. हे जातवेद, अशा अक्षय लक्ष्मीला मी बोलावित आहे. त्यासाठी मला पुष्कळ गायी, दासदासी, सुवर्ण आणि पुरूष प्राप्त होवोत.
पुनरावृत्ति करीत असल्यास १-१५ श्र्लोकांचे पुनराचरण करावे. ईच्छित/संकल्पित वेळा पुनराचरण झाल्यावर १६-२८ श्र्लोक एकदा म्हणावे.
चतृर्थ मंत्र:
यः शुचिः प्रयतो भूत्वा जुहुयादाज्यमन्वहम् | सूक्तं पञ्चदशर्चं च श्रीकामः सततं जपेत् ||१६||
पद्मानने पद्म ऊरू पद्माक्षी पद्मसम्भवे | तन्मेभजसि पद्माक्षी येन सौख्यं लभाम्यहम् ||१७||
अश्वदायी गोदायी धनदायी महाधने | धनं मे जुषतां देवी सर्वकामांश्च देहि मे ||१८||
पद्मानने पद्मविपद्मपत्रे पद्मप्रिये पद्मदलायताक्षि | विश्वप्रिये विश्वमनोनुकूले त्वत्पादपद्मं मयि संनिधत्स्व ||१९||
पुत्रपौत्रं धनं धान्यं हस्त्यश्वादिगवेरथम् | प्रजानां भवसि माता आयुष्मन्तं करोतु मे ||२०||
धनमग्निर्धनं वायुर्धनं सूर्यो धनं वसुः | धनमिन्द्रो बृहस्पतिर्वरुणं धनमस्तु ते ||२१||
वैनतेय सोमं पिब सोमं पिबतु वृत्रहा | सोमं धनस्य सोमिनो मह्यं ददातु सोमिनः ||२३||
न क्रोधो न च मात्सर्यं न लोभो नाशुभा मतिः | भवन्ति कृतपुण्यानां भक्तानां श्रीसूक्तं जपेत् ||२४||
सरसिजनिलये सरोजहस्ते धवलतरांशुकगन्धमाल्यशोभे | भगवति हरिवल्लभे मनोज्ञे त्रिभुवनभूतिकरि प्रसीद मह्यम् ||२५||
विष्णुपत्नीं क्षमादेवीं माधवीं माधवप्रियाम् | लक्ष्मीं प्रियसखीं देवीं नमाम्यच्युतवल्लभाम् ||२६||
महालक्ष्मी च विद्महे विष्णुपत्नी च धीमहि | तन्नो लक्ष्मीः प्रचोदयात् ||२७||
श्रीवर्चस्वमायुष्यमारोग्यमाविधाच्छोभमानं महीयते | धान्यं धनं पशुं बहुपुत्रलाभं शतसंवत्सरं दीर्घमायुः ||२८||
लक्ष्मीच्या प्राप्तीची इच्छा धरणार्‍या मनुष्याने स्नान करून स्वच्छ आणि पवित्र बनून प्रयत्न करावा आणि सतत या पंधरा मंत्रांचा जप करावा. हे कमलमुखी, कमलऊरू, कमलाक्षी, पद्मजे; तू माझ्या सेवेचा स्वीकार कर म्हणजे मला सुख प्राप्ती होईल. अश्व, गायी आणि धन देणार्‍या हे धनदात्री देवी, तू मला धन दे आणि माझ्या सर्व इच्छा पूर्ण कर. हे पद्ममुखी, पद्मप्रिये, कमलपत्राक्षी, विश्वप्रिये, विष्णूभगवानाच्या मनोनुकूल वागणार्‍या देवी, माझ्या ह्दयात तुझे चरणकमल ठेव. तू प्रजेची माता आहेस. पुत्र, पौत्र, धन, धान्य, हत्ती, अश्व, गाय, रथ आणि आयुष्य दे. अग्नि, वायू, सूर्य, वसू, इन्द्र, बृहस्पती, वरूण वगैरे माझे धन व्हावेत. हे वैनतेय, तू सोमपान कर. इन्द्रानेही सोमपान करावे आणि त्यांनी मला सोमरस द्यावा. ज्यांनी पुण्यकर्म केले आहे असे भक्त क्रोध, मत्सर, लोभ किंवा अशुद्ध बुद्धी निर्माण न व्हावी यासाठी श्रीसूक्ताचा जप करोत. कमळ जिचे घर आहे, कमळ जिच्या हातात आहे, धवलवस्त्र जिने धारण केले आहे, चंदनाच्या माळांनी जी शोभत आहे, जी विष्णूपत्नी आहे, मनोहर आणि कल्याण करणारी देवी आहे ती माझ्यावर प्रसन्न व्हावी. विष्णूपत्नी, क्षमाशील, माधवप्रिया, माधवाची पत्नी, अच्युतपत्नी, सर्वजनप्रिया देवीला माझा नमस्कार. आम्ही महालक्ष्मीला जाणून घेतो, तिचे ध्यान करतो. विष्णूची पत्नी लक्ष्मी आमच्या बुद्धीला प्रेरणा देवो. श्री, तेज, निरोगिता, आयुष्य. धन-धान्य,पशू, बहूपुत्र आणि शंभर वर्षाचे आयुष्य तू आम्हाला दे.
