ഛന്ദസ്സ്
വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.
വര്‍ണ്ണവൃത്തങ്ങളില്‍ എഴുതപ്പെട്ട പദ്യങ്ങളുടെ ഒരു വരിയില്‍ എത്ര അക്ഷരങ്ങളുണ്ടു് എന്ന കണക്കാണു ഛന്ദസ്സ്.ഒരു വരിയില്‍ 1 അക്ഷരം മുതല്‍ 26 അക്ഷരം വരെയുള്ള പദ്യരൂപത്തെ വൃത്തം എന്നു വിളിക്കുന്നു. 26-ല്‍ കൂടുതല്‍ അക്ഷരങ്ങളുള്ളവയെ ദണ്ഡകം എന്നും.
ഒരു വരിയിലുള്ള അക്ഷരങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ താഴെക്കൊടുക്കുന്ന 26 ഛന്ദസ്സുകളുണ്ടു്.
- ഉക്ത
- അത്യുക്ത
- മദ്ധ്യ
- പ്രതിഷ്ഠ
- സുപ്രതിഷ്ഠ
- ഗായത്രി
- ഉഷ്ണിക്
- അനുഷ്ടുപ്പു്
- ബൃഹതി
- പംക്തി
- ത്രിഷ്ടുപ്പു്
- ജഗതി
- അതിജഗതി
- ശക്വരി
- അതിശക്വരി
- അഷ്ടി
- അത്യഷ്ടി
- ധൃതി
- അതിധൃതി
- കൃതി
- പ്രകൃതി
- ആകൃതി
- വികൃതി
- സംകൃതി
- അഭികൃതി
- ഉത്കൃതി
അനുഷ്ടുപ്പില്‍ (8 അക്ഷരം) താണ വൃത്തം വളരെ ചെറുതും പ്രകൃതിക്കു (21 അക്ഷരം) മുകളില്‍ ഉള്ളതു വളരെ വലുതാണെന്നും അതിനാല്‍ അവയെ അധികം ഉപയോഗിക്കരുതെന്നും വൃത്തമഞ്ജരി പറയുന്നു.
