Поларна мечка

Од Википедија, слободна енциклопедија

? Поларна мечка
Научна класификација
Царство: Животни Тип: `Рбетници Класа: Цицачи [Ред (биологија) Месојадци Фамилија: Мечки

Поларната мечка (Ursus maritimus), позната и како „бела мечка“ е мечка која живее во областа на Северниот Пол. Таа е најголемиот сувоземен месојад на светот, бидејќи мажјаците најчесто тежат 300 - 600кг, а женките пола од тоа. Крзното и' е прозрачно, но изгледа како бело или кремасто, со што му обезбедува на животното добра камуфлажа. Кожата и' е всушност црна. Дебелото сало и крзно ја изолираат од студот. Има кус опаш и мали уши, што ја намалува загубата на топлина. Има и релативно мала глава и долгнавесто тело, што и' дава брзина при пливањето. Поларната мечка е полу-воден цицач, прилагоден на живот на копно, море и мраз, и е врвен месојад во нејзиниот животен простор. Се храни главно со фоки, млади моржови и китови, но всушност, ќе изеде се' што може да улови.

Поларните мечки се ранлив вид со висок ризик за исчезнување поради прекумерниот лов и поради исчезнувањето на нивниот животен простор поради топењето на мразот на Северниот Пол. Зоолозите и климатолозите веруваат дека популацијата на белите мечки ќе се намали на една третина од сегашната до 2050год^[1][2][3][4] Во речиси сите земји од регионот на Северниот Пол поларната мечка е прогласена за загрозен вид и е заштитена со закон.

Содржина 1 Изглед, мерки, еволуција 1.1 Големина и тежина 1.2 Крзно и кожа 1.3 Еволуција 2 Однесување 2.1 Живеалиште 2.2 Лов и исхрана 2.3 Размножување 3 Заштита 4 Занимливости 5 Референци

[уреди] Изглед, мерки, еволуција

[уреди] Големина и тежина

Поларните мечки се меѓу најголемите сувоземни месојади. Мажјаците може да тежат и до двапати повеќе од вториот по големина месојад - сибирскиот тигар. Мажјаците се 25-45% потешки од женките, тежат 350-650кг, и се долги 2,5-3м. Возрасните женки тежат 150-250кг и се долги 2-2,5м, но тежината им се удвојува за време на бременоста^[5][6]. Опашката им е долга 8-12см^[7]. При раѓање мечињата тежат 600-700гр.

Најголемата регистрирана поларна мечка бил мажјак, наводно тежок околу 1000кг, застрелан во северозападна Аљаска во 1960.^[8]

[уреди] Крзно и кожа

Крзното на поларната мечка ѝ обезбедува камуфлажа и изолација. Иако изгледа бело, крзното е прозрачно, слично како со водените капки што го сочинуваат облакот. Со староста крзното може да пожолти. Тврдите влакна на стапалата на мечката и даваат изолација и кочење на мразот. Поларните мечки се митарат од мај до август^[9], но за разлика од други Арктички цицачи, бојата на летното и зимското крзно не се разликува.

Густото поткрзно одлично ја загрева мечката: тие се прегреваат на температури над 10°C, а и речиси невидливи се на инфрацрвена камера, што значи дека не оддаваат топлина.

Надворешното крзно е долго 5-15см, освен на предните нозе на мажјаците, кајшто расте и подолго. Се смета дека тоа има намена да ги привлекува женките, слично како гривата кај лавот.^[10]

[уреди] Еволуција

Се верува дека семејството мечки се издиференцирало од месојадите пред околу 38 милиони години. Според ДНК анализите и најдените фосили, поларната мечка се издвоила како вид од кафеавата мечка пред само околу 200.000 години. Најстариот најден фосил на поларна мечка е стар околу 100.000 години. Најдените фосили покажуваат и дека пред само 10-20.000 години катниците на поларната мечка почнале да се разликуваат од оние на кафеавата.

Генетски најблизок сродник на поларната мечка е една популација на кафеави мечки од Аљаска^[11]. Поларните мечки можат и да се парат со нив и да родат здрави и плодни младенчиња^[12][13].

Сето ова покажува дека поларната мечка е релативно нов вид.

[уреди] Однесување

Поларните мечки се огромни, агресивни, љубопитни, и потенцијално опасни за луѓето. Дивите поларни мечки, за разлика од другите видови на мечки, се речиси сосема ненавикнати на луѓе, и лесно може да ги нападнат како потенцијален плен. Мажјаците се самотници, се здружуваат само со женките во сезоната на парење, а женките се обично дружељубиви меѓусебе. Иако го имаат истиот хормон за хибернација како и останатите мечки, поларните мечки не ја преспиваат зимата, освен бремените женки.

[уреди] Живеалиште

Поларните мечки живеат во деветнаесет различни популации во пет земји:

• Канада - во Поларниот архипелаг
• Данска - на островот Гренланд
• Норвешка - во Свалбард
• Русија - централен Сибир и Франц-Јосифова земја
• САД - Аљаска

Се проценува дека постојат 20-25 000 поларни мечки, од кои околу 60% живеат во Канада^[14]. Деветнаесетте популации се движат во рамки на засебни географски региони, но студиите на ДНК покажуваат дека тие меѓусебно се мешаат^[15].

Иако минува многу време на копно и на мраз, поларната мечка се смета за морски цицач поради тесната врска со морето. Јужните граници на нејзиното живеалиште се ограничени од простирањето на мразот.

Топењето на мразот, предизвикано од глобалното затоплување, практично значи уништување на животната средина на поларните мечки, и го загрозува нивното преживување како вид.

[уреди] Лов и исхрана

Поларните мечки се најкрвожедните членови на семејството на мечките. За разлика од останатите мечки, поларната мечка се храни скоро исклучиво со месо. Се хранат со фоки, особено со прстенестата фока, која отвара дупки во мразот за да дише^[16], но всушнот јадат се' што можат да фатат: птици, јајца, глодари, ракови, шкампи, белуга китови, млади од моржови, лосови и др. Забележано е во ретки случаи дека јадат и растенија како бобинки, корења и морски треви, но тоа не е значаен дел од нивната исхрана.

Метаболизмот на поларната мечка е прилагоден на исхрана со сало од морски цицачи^[17][18].

Повеќето животни се побрзи од поларната мечка на отворено или во вода, а и брзо се прегрева, затоа мечките ловат на на работ помеѓу мразот и морето, или се хранат со трупови од умрени моржови или китови. Кога мразот е повлечен во текот на летото, живеат од своите масни резерви и ретко ловат. Иако се мошне силни, ретко напаѓаат возрасни моржови бидејќи тие се двојно потешки, но и таков случај е забележан на камера^[19].

Како месојад кој се храни со месојади што јадат риба, поларната мечка внесува големи количини ретинол - витамин А, кој се складира во црниот дроб. Поради тоа, црниот дроб им е отровен за луѓето бидејќи предизвикува хипервитаминоза А.

Поларните мечки се одлични пливачи и биле видени во Арктичките води и на 100км од брегот. Во некои случаи поминуваат доста време и на сантите мраз. Нивното сало, кое достигнува дебелина до 12см, им дава дополнителна пловност, а и ги изолира од студената вода. Во последно време, регистрирани се 4 давења на поларни мечки, веројатно поради тоа што отишле предалеку барајќи храна поради топењето на мразот^[20].

Бидејќи се љубопитни и јадат се' што ќе стигнат, поларните мечки го истражуваат и јадат и ѓубрето што го оставаат луѓето. Забележано е дека јадат пластика, акумулатори, етлен гликол, хидраулично масло, моторно масло, стиропор и др^[19][21] .

Поради тоа што се наоѓаат на врвот на ланецот на исхраната, поларните мечки страдаат од прекумерно внесување на разни токсични материи кои влијаат на имунитетот, вродените мани, наталитетот, однесувањето, бројноста, и др.^[22][23]

[уреди] Размножување

Поларните мечки се парат во април и мај во период од една недела, колку што е потребно за да се индуцира овулација. Оплоденото јајце останува во мирување во мајката до август или септември. Во овој период од 4 месеци, женките јадат огромни количини храна подготвувајќи се за бременоста, и често ја зголемуваат тежината и повеќе од двојно. Кога храната станува недостапна во август поради топењето на мразот, мечката копа дувло во снегот и влегува во заспана состојба слична на хибернација. Во области кајшто преку целата година имаат храна, остануваат активни до октомври. Мечињата се раѓаат во декември без да се разбуди мајката. Таа останува заспана додека ги дои, се' до март, кога семејството излегува од дувлото. Најголемата закана за младенчињата се други возразни мажјаци, кои би ги убиле младите за да се парат со мајката.

Мајката ги одгледува мечињата до 2 или 3 години, после што тие се одвојуваат. Помалку од половина од новородените мечиња ја преживуваат првата година од животот^[24].

Полната зрелост настапува на возраст од околу 4 години, но може да задоцни и до 6.^[5]

[уреди] Заштита

Од 1973 год. земјите во кои живеат поларни мечки имаат потпишано меѓународен договор за нивна заштита. Заштитата главно се однесува на ограничувањето на ловот, кој е ограничен само на лов за домородната популација до извесни квоти. Ловот на поларните мечки е целосно е забранет во Норвешка уште од 1975.

На 14. мај 2008. САД ја впишаа поларната мечка како загрозен вид.

[уреди] Занимливости

• Поларните мечки се познати по своето бело крзно и необично место на живеење. Компании како Кока-Кола и др. ја употребуваат сликата на нивното лого, реклама или на пакувањето на производите.

• Канадската монета од 2 долари е со слика на поларна мечка.

• ТВ серијата Изгубени прикажува поларни мечки на непознат тропски остров.

• Поларната мечка беше маскота на Зимските Олимписки Игри во Калгари - Канада, 1988.

• Северозападните територии и Нунавут во Канада имаат регистарска табличка на возилата во форма на поларна мечка.

[уреди] Референци