Tiriti o Waitangi
Nō Wikipedia Māori
Ka hainatia te Tiriti o Waitangi i te 6 Hui-tanguru 1840 ki Waitangi, Te Tai-tokerau, Aotearoa, e te māngai a te Karauna o te Kīngitanga Kotahi, rātou ko ngā rangatira Māori o Te Ika-a-Māui.
Rārangi kōrero |
[edit] Ko te tuhinga
Ko Wikitoria, te Kuini o Ingarani, i tana mahara atawai ki nga Rangatira me nga Hapu o Nu Tirani i tana hiahia hoki kia tohungia ki a ratou o ratou rangatiratanga, me to ratou wenua, a kia mau tonu hoki te Rongo ki a ratou me te Atanoho hoki kua wakaaro ia he mea tika kia tukua mai tetahi Rangatira hei kai wakarite ki nga Tangata maori o Nu Tirani - kia wakaaetia e nga Rangatira maori te Kawanatanga o te Kuini ki nga wahikatoa o te Wenua nei me nga Motu - na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona Iwi Kua noho ki tenei wenua, a e haere mai nei.
Na ko te Kuini e hiahia ana kia wakaritea te Kawanatanga kia kaua ai nga kino e puta mai ki te tangata Maori ki te Pakeha e noho ture kore ana.
Na, kua pai te Kuini kia tukua a hau a Wiremu Hopihona he Kapitana i te Roiara Nawi hei Kawana mo nga wahi katoa o Nu Tirani e tukua aianei, amua atu ki te Kuini e mea atu ana ia ki nga Rangatira o te wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani me era Rangatira atu enei ture ka korerotia nei.
[edit] Ko te tuatahi
Ko nga Rangatira o te Wakaminenga me nga Rangatira katoa hoki ki hai i uru ki taua wakaminenga ka tuku rawa atu ki te Kuini o Ingarani ake tonu atu-te Kawanatanga katoa o o ratou wenua.
[edit] Ko te tuarua
Ko te Kuini o Ingarani ka wakarite ka wakaae ki nga Rangatira ki nga hapu-ki nga tangata katoa o Nu Tirani te tino rangatiratanga o o ratou wenua o ratou kainga me o ratou taonga katoa. Otiia ko nga Rangatira o te Wakaminenga me nga Rangatira katoa atu ka tuku ki te Kuini te hokonga o era wahi wenua e pai ai te tangata nona te Wenua-ki te ritenga o te utu e wakaritea ai e ratou ko te kai hoko e meatia nei e te Kuini hei kai hoko mona.
[edit] Ko te tuatoru
Hei wakaritenga mai hoki tenei mo te wakaaetanga ki te Kawanatanga o te Kuini-Ka tiakina e te Kuini o Ingarani nga tangata maori katoa o Nu Tirani ka tukua ki a ratou nga tikanga katoa rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarani.
- (Nā) William Hobson,
- Consul and Lieutenant-Governor.
Na ko matou ko nga Rangatira o te Wakaminenga o nga hapu o Nu Tirani ka huihui nei ki Waitangi ko matou hoki ko nga Rangatira o Nu Tirani ka kite nei i te ritenga o enei kupu, ka tangohia ka wakaaetia katoatia e matou, koia ka tohungia ai o matou ingoa o matou tohu.
Ka meatia tenei ki Waitangi i te ono o nga ra o Pepueri i te tau kotahi mano, e waru rau e wa te kau o to tatou Ariki.
- Ko nga Rangatira o te wakaminenga.
