Sjlièkreek
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
De Sjlièkreek (of Sjlieëkrieëk) Nederlands: Sleedoorn of sleepruim, weitesjappelik: Prunus spinosa, ies 'ne sjtroek behuèrend tot de roazefamilie.
De sjtroek weurt 2 tot 5 maeter hoag en ies inheems in Europa, Wes-Azië en Noord-Afrika. Aan de tekskes bevinge ziech behaorde zietekskes en sjerpe deun. De gesjteelde wiete bleumkes sjtoon óf allein of in gruupkes bie-ein. De bleuj daovan ies in april-mei. Daonao pas óntwiekele ziech de blaar. Die zin 2-4 cm lank, ei-rónd mèt 'ne gezaegde rand.
[bewirk] Gebruuk
In 't naojaor, vanaaf augustus, riepe de vröchte: de zoageneumde sjlièkreke. Ze zint zoa sjliè, dat ze veur de miensj óneetbaar zin. Ze lieke op blauwgries pruumkes of droeve. Sjlièkreke zin pas te verwèrke es 't gevrore haet. 'ne Speciale, Limburgse drank ies de sjlièkrekelikeur. Ouch weurt d'r jam, compote, saap, wien en brandewien van gemaak. 't Hout ies hièl hel. De deun woorte vreuger door de sjlechter gebruuk es prikkersj.
[bewirk] Sjtandplaats
Dr sjtroek sjtèlt gein hoag eise aan de grónd en hèlt van 'n druèg en zónnige sjtandplaats. Ze ies hièl gesjiek es windsjerm en es deunehègk rónd 'ne koalh'f of moostem. Veurtplanting vingk plaats door óndergróndse wortelsjeut.
