Ел тізімі
Уикипедияның мағлұматы
Осы бетте әліппемен сұрыпталған бүкіл әлем Ел тізімі беріледі, оның ішіне кіретін: халықаралық танылған және жалпы танылмаған тәуелсіз мемлекеттер, тұрғынсыз тәуелді жерлер, сонымен бірге арнайы егемендігі бар аумақтар. Тізімделген елдердің құқықтық биліктегі барлық аумақтар кіреді, соның ішінде ел жері, ел суы (соның ішінде ішкі су аумағы және ұласқан аумағы), Ерекше економикалық аумақ, құрылық шелф және әуе кеңістігі. Тек тәуелсіз ел тізімін көру үшін, see the егеменді ел тізімін қараңыз.
Осы тізімдегі ел атаулары қазақ тілінің фонетикасы заңымен беріледі. Тізімдің негізі қазақтың ел атау дәстүрімен беріледі. Сосын ҚазАқпарат агенттігі және Егемен Қазақстан гәзетінің қолданысымен, Қазақстанның шетелдегі елшіліктері атауымен беріледі. Атау аударуы бауырлас түрік тілімен салыстырылған, және араб не Исләм ел атаулары қазақ мәдениетіне ықпал еткен араб тілі бойынша, сосын фонетика құрылысы түркі тілдеріне жақын франсуз тілі негіздерінде жасалған.
Сонымен, қазақша қысқартылған атаулар нұсқасын (мысалы, Ауғанстан) және қазақша толық атаулар нұсқасын (мысалы, Ауғанстан Исләм Республикасы) төменде қараңыз.[1]
Осі тізімге кірген қайсы болса атау әрібір ел арасындағы атау талқылауында ресми көзғарас боп есептелмейді. Кейбір ескірген ел атауларын мынадан қараңыз.
| Мазмұны: | Кірген елдер — Кірмеген елдер — Басқа тізімдеулер А Ә Б В Г Ғ Д Е Ж З И Й К Қ Л М Н О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф Х Ч Ш І Ю |
|---|
[өңдеу] Осы мақалаға кірген елдер
Осы тізімде ел деп саналатын 243 дана бар. Осыған лайықтылар:
- 202 егеменді ел:
- 192 Біріккен Ұлттар мүше ел.
- 1 ел жалпы халықаралық тануы бар, бірақ БҰ мүшесі емес, Әзірет Тақ (БҰ тұрақты қараушы ел) басқарған, Ватикан қаласы.
- 9 жалпы халықаралық тануы жоқ ел, біреуі де БҰ мүшесі емес, дегенмен Монтевидео келсімі бойынша әдеттегі халықаралық заң, ел деп белгілейді:
- 1 ел, 1971 жылы аяғынан БҰ мүшесі емес, бірақ 25 БҰ мүшесі және Әзірет Тақтың Ватикан қаласы таныған, ағымда de facto басқаларымен халықаралық қатынастары бар Қытай Республикасы (Тайуан деп жалпы аталған).
- 1 ел, 46 БҰ мүшесі таныған Ерікті Аумақ аталған Батыс Сахарадағы (солтүстік өлкелері Мароко әскері басқында) Сахрауи Араб Демократиялық Республикасы, бірақ БҰ өзіне ешқашан қабылданмаған.
- 1 ел, 92 БҰ мүшесі (соның ішінде 2 тұрақты БҰҚК мүшесі — Ресей мен Қытай Халық Республикасы) және Әзірет Тақ таныған, үміттеген жерінің тек жарым-жартылай de facto Паластин ұлттық өкіметі басқаруы бар, Паластин жерідегі Паластин Елі (БҰ тұрақты қараушы елі), бірақ БҰ өзіне ешқашан жіберілмеген.
- 2 de facto тәуелсіз ел, ешбір елден көзге түсетіндей дипломатиялық тануы жоқ:
- 1 de facto тәуелсіз ел, басқа БҰ мүшелерінің, Түркияны қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ Солтүстік Қыбыр.[2]
- 1 de facto тәуелсіз ел, Сомалиленд,[3]
- 4 de facto басқа елге тәуелді (протекторат) ел:
- 36 тұрақты тұрғыны жоқ тәуелді жер:
- 3 Аустралия тысқы жерлері (Кристмас аралы, Көкөс (Килиң) аралдары және Норфолк аралы).
- 2 Дания Патшалығына кіретін теңіз ар жағы елі (Гренландия және Фөрөярлар).
- 5 Франсияның теңіз ар жағы жерлері:[8]
- 1 sui generis (арнайы күйі бар) коммуна (Жаңа Каледония).
- 4 теңіз ар жағы коммуналар:
- 1 теңіз ар жағы коммуна (Сент-Пйер және Микелон)
- 1 жер (Уоллис және Футуна)
- 1 теңіз ар жағы ел (Франсуз Полинезиясы)
- 1 департамент деңгейдегі коммуна (Майот)
- 2 теңіз ар жағы ел, Недерланд Патшалығы ішіндегі (Аруба және Антийлер (недерланд)).
- 3 Жаңа Зеландияның теңіз ар жағы елі:
- 2 ел, Жаңа Зеландиямен ерік құрамдылығы бар (Кук Аралдары және Ниуе).
- 1 теңіз ар жағы жер (Токелау).
- 16 Құрама Патшалығы тәуелді жері:
- 3 таж тәуелдісі (Гернси, Жерси және Мән аралы).
- 13 теңіз ар жағы жері (Аңгилия, Бермуда, Вирджин аралдары (британ), Қайман Аралдары, Фолкленд Аралдары, Жебелітарық, Монсеррат, Питкерн Аралдары, Сент-Хелена (және олардың тәуелділері: Әскенжен Аралы және Тристан-да-Куния), Төркс және Кәйкөс Аралдары, және Акротири және Декелия Егеменді Негізгі Аумақтар).
- 5 АҚШ ықпалдаспаған жері:
- 2 достастық (Солтүстік Мариана Аралдары және Пуерто-Рико).
- 2 ұйымдасқан арал жері (Гуам және АҚШ Вирджин Аралдары).
- 1 de facto ұйымдасқан арал жері Organic Act құжатына кірмеген (Американ Самоа).
- 5 арнайы егемендік аумағы:
- 4 халықаралық келсімбен танылатын арнайы өлкелер тізімі (Финландия ішіндегі Аландар, Норуегия ішіндегі Суалбард, сонымен бірге Қытай Халық Республикасының Хоңқоң және Мақау арнайы әкімшілік өлкелері).
- 1 БҰ протектораты de jure егеменді ел Сырпыстан жерінің ішінде (Сырпыстан жерінің ішіндегі Қособа БҰ уақытша азаматтық әкімшілігі).
Қосымшада осы тізімге кірмеген ел мен жер атап өтілген.
[өңдеу] Ел тізімі
[өңдеу] А
Абхазия — Абхазия Республикасы[5]
Аити — Аити Республикасы
Акротири және Декелия — Акротири және Декелия Егеменді Негізгі Жерлері (Британ теңіз ар жағы жері)[9]
Албания — Албания Республикасы
Алмания — Алмания Федерациялық Республикасы
Андорра — Андорра Тархандығы
Антигуа мен Барбуда
Антийлер (нед.) (Недерландия Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
Аңгилия (Британ теңіз ар жағы жері)
Ангола — Ангола Республикасы
Арабстан — Сауд Арабстан Патшалығы
Аруба (Недерланд Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
Ауғанстан — Ауғанстан Исләм Республикасы
Аумын — Қытай Халық Республикасының Аумын Арнайы әкімшілік өлкесі (Арнайы егемендік аумағы)[1][10]
Аустралия — Аустралия Достастығы
Аустрия — Аустрия Республикасы
[өңдеу] Ә
Әзірбайжан — Әзірбайжан Республикасы[11]
Әрменстан — Әрменстан Республикасы
Әрхентина — Әрхентина Республикасы[12]- Әскенжін Аралы (Сент-Хелена Британ теңіз ар жағы жерінің тәуелдісі)
[өңдеу] Б
Бағамалар — Бағамалар Достастығы
Баңладеш — Баңладеш Халық Республикасы
Барбадос
Батыс Сахар — Сахрауи Араб Демократиялық Республикасы[13]
Бахраин — Бахраин Патшалығы
Беларус — Беларус Республикасы
Белгия — Белгия Патшалығы
Белиз
Бенин — Бенин Республикасы
Бермудалар (Британ теңіз ар жағы жері)
Боливия — Боливия Республикасы
Босна-Гершек
Ботсуана — Ботсуана Республикасы
Бразил — Бразил Федерациялық Республикасы
Бруней — Негара Бруней Даруссалам
Буркина-Фасо
Бурунди — Бурунди Республикасы
Бұлғарстан — Бұлғарстан Республикасы
Бутан Патшалығы — Бутан Патшалығы
[өңдеу] В
Венесуела — Венесуела Боливаршыл Республикасы
Виетнам — Виетнам Социалистік Республикасы
Вирджин Аралдары (брит.) — Британ Вирджин Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
Вирджин Аралдары (АҚШ) — Құрама Штаттары Вирджин Аралдары (АҚШ теңіз ар жағы жері)
[өңдеу] Г
Ғайана — Ғайана Қоперативті Республикасы
Гернси — Гернси Жасаулдығы (Британ Тажі тәуелдісі)[14]
Гиния — Гиния Республикасы
Гини-Биссау — Гинея-Биссау Республикасы
Гренада
Грөнландия (Дания Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
Гуам — Гуам Жері (АҚШ теңіз ар жағы жері)
Гүржістан[15]
[өңдеу] Ғ
Ғабон — Ғабон Республикасы
Ғамбия — Ғамбия Республикасы
Ғана — Ғана Республикасы
Ғуатемала — Ғуатемала Республикасы
[өңдеу] Д
Дания — Дания Патшалығы
Доминика — Доминика Достастығы
Доминикан Республикасы
- Декелия үшін Акротири және Декелия сілтемесін қараңыз
[өңдеу] Е
Екуадор — Екуадор Республикасы
Екуатор Гиния — Екуатор Гинея Республикасы
Еритрея — Еритрея Елі
Естония — Естония Республикасы
Етиопия — Етиопия Федерациялық Демократиялық Республикасы
[өңдеу] Ж
Жаңа Зеландия
Жаңа Қаледония — Жаңа Кәледония және Тәуелді жерлер (Франсуз арнайы күйі бар коммунасы)
Жапония
Жәмәйке
Жебелі-Тарық (Британ теңіз ар жағы жері)[16]
Жезаир — Жезаир Халық Демократиялық Республикасы[17]
Джерси — Жерси Жасауылдығы (Британ Тажі тәуелдісі)
Джибути — Жибути Республикасы
[өңдеу] З
[өңдеу] И
Иран — Иран Исләм Республикасы
Ирақ — Ирақ Республикасы
Ирландия[18]
Исландия — Исландия Республикасы
Испания — Испания Патшалығы
Исраел — Исраел Мемлекеті
Италия — Италиан Республикасы
[өңдеу] Й
Йемен — Йемен Республикасы
[өңдеу] К
Кәмерун — Кәмерун Республикасы
Кәнәдә[19]
Солт. Кәрея — Кәрея Демократиялық Халық Республикасы[20]
Оңт. Кәрея — Кәрея Республикасы[21]
Кения — Кения Республикасы
Кирибати — Кирибати Республикасы- Көкөстер — Көкөс (Килиң) Аралдары Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
Көлөмбия — Көлөмбия Республикасы
Көнго Демократиялық Республикасы[22]
Көнгө Республикасы[23]
Кристмас — Кристмас Аралы Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
Куба — Куба Республикасы
Куейт — Куейт Елі
Куктар (Жаңа Зеландия құрамды штаты)
[өңдеу] Қ
Қабо-Верде — Қабо-Уерде Республикасы[24]
Қамарлар — Қамар Одағы
Қазақстан — Қазақстан Республикасы
Қаймандар — Қайман Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
Кәмпучия — Кәмпучия Патшалығы[25]
Қарабақ — Таулы Қарабағ Республикасы[4]
Қатар — Қатар Елі
Коста-Рика — Қоста-Рика Республикасы
Қособа — Қособа және Метохия Аутономиялық өлкесі (БҰ протекторатындағы Сырпыстанның аутономиялық өлкесі)[26]
Кот-д-Ивуар — Қотдиуар Республикасы[1]
Құрама Араб Әміршіліктері- Құрама Патшалық — Ұлы Британия және Солтүстік Ирландия Құрама Патшалығы[27]
АҚШ — Америка Құрама Штаттары[28]
Қыбыр — Қыбыр Республикасы[29]
Қырғызстан— Қырғыз Республикасы
Тайуан — Қытай Республикасы (Тайуан)[30]
Қытай — Қытай Халық Республикасы[31]
[өңдеу] Л
Лаос — Лао Халық Демократиялық Республикасы
Латуия — Латуия Республикасы
Лесуту — Лесото Патшалығы
Либерия — Либерия Республикасы
Либия — Ұлы Социалистік Халық Либиялық Араб Жамахириясы (Демократиялық Республикасы)
Литуания — Литуания Республикасы
Лихтенштейн — Лихтенштейн Тархандығы
Лубнан — Лубнан Республикасы
Лүксембор — Лүксембор Ұлы Тархандығы
[өңдеу] М
Мадағасқар — Мадағасқар Республикасы
Мажарстан — Мажарстан Республикасы
Майотт (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
Малайзия
Малауи — Малауи Республикасы
Мәлдивтер — Мәлдивтер Республикасы
Мали — Мали Республикасы
Малта — Малта Республикасы
Мағрибия — Мағрибия Патшалығы[32]
Маршалл Аралдары — Маршал Аралдары Республикасы
Македония — Мәкедөния Республикасы[33]
Мән аралы (Британ Тажі тәуелдісі)
Мешика — Мешика Құрама Штаттары[34]
Микронезия — Микронезия Федерациялық Штаттары
Мианма — Мианма Одағы[1]
Мозамбик — Мозамбик Республикасы
Молдова — Молдова Республикасы[35]
Монако — Монако Тархандығы
Монсеррат (Британ теңіз ар жағы жері)
Моңғолия
Морис — Морис Республикасы
Моритания — Моритания Исләм Республикасы
Мысыр — Мысыр Араб Республикасы
[өңдеу] Н
Найджирия — Найджирия Федерациялық Республикасы
Намибия — Намибия Республикасы
Науру — Науру Республикасы
Непал — Непал Патшалығы
Недерландия — Недерланд Патшалығы[36]
Нижер — Нижер Республикасы
Никарагуа — Никарагуа Республикасы
Ниуе (Жаңа Зеландия құрамды штаты)
Норуегия — Норуегия Патшалығы
Норфук — Норфолк Аралы Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
[өңдеу] О
Оланддар — Оланд Аралдары (Финландия Аутономиялық Аймағы)
Ондурас — Ондурас республикасы
Оңт. Африка — Оңтүстік Африка Республикасы
- Оңтүстік Кәрея үшін Кәрея Республикасы сілтемесін қараңыз
Оңтүстік Оссетия — Оңтүстік Осетия Республикасы[7]
Орт. Африка[37]
[өңдеу] Ө
Өзбекстан — Өзбекстан Республикасы
[өңдеу] П
Паластин — Паластин Елі[38]
Палау
Панама — Панама Республикасы
Папуа — Папуа Жаңа Гинея Тәуелсіз Мемлекеті
Парағуай — Парагуай Республикасы
Пәкістан — Пәкістан Исләм Республикасы
Перу— Перу Республикасы
Пилипинес — Пилипинас Республикасы
Питкерндер — Питкерн, Хендерсон, Дюши және Оуено аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
Полония — Полония Республикасы[39]
Португалия — Португал Республикасы
- Приднестровие үшін Транснистрия сілтемесін қараңыз[1]
Пуерто-Рико — Пуерто-Рико Достастығы (АҚШ теңіз ар жағы достастығы)
- Піл Сүйегі Жағасы үшін Кот-д-Ивуар сілтемесін қараңыз[1]
[өңдеу] Р
[өңдеу] С
Салуадор — Ел Салуадор Республикасы
Самоа (АҚШ) — Американ Самоа Жері (АҚШ теңіз ар жағы жері)
Самоа — Самоа Тәуелсіз Елі
Сан-Марино — Сан-Марино Мәртебелі Республикасы
Сан-Томе және Принсипи — Сан-Томе және Принсипе Демократиялық Республикасы
Сешелдер — Сейшелдер Республикасы
Сенегәл — Сенегал Республикасы- Сен-Пиер және Микелон (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
Сент-Винсент және Гренадиндер
Сент-Киттс және Невис — Сент-Кристофер және Невис Федерациясы
Сент-Лусия
Сент-Хелен (Британ теңіз ар жағы жері)
Сиерра-Леоне — Сиерра-Леоне Республикасы
Сингапур — Сингапур Республикасы
Слоуакия — Словак Республикасы
Слоуения — Словения Республикасы
- Солтүстік Көрея үшін Көрея Демократиялық Халық Республикасы қараңыз
Солтүстік Қыбыр — Солтүстік Қыбыр Түрік Республикасы[2]
Солт. Мариана Ар. — Солтүстік Мариана Аралдары Достастығы (АҚШ теңіз ар жағы достастығы)
Сомалия'[40]
Сомалиланд — Сомалиленд Республикасы[3]
Суазиланд— Суазиленд Патшалығы- Суалбард (Норуегия Жері)[41]
Суринам — Суринам Республикасы
Сұдан — Сұдан Республикасы
Сүлеймен Аралдары
Сүрия — Сүрия Араб Республикасы
Сырпыстан — Сырпыстан Республикасы[42]
[өңдеу] Т
-
- Тайуан елі туралы (жалпы атауы) Қытай Республикасы сілтемесін қараңыз
Танзания — Танзания Құрама Республикасы
Ташад — Ташад Республикасы[44]
Тәжікстан — Тәжікстан Республикасы
Тимор-Лесте — Тимор-Лесте Демократиялық Республикасы[1]
Тоғо — Тоғолық Республикасы
Төкелау (Жаңа Зеландия теңіз ар жағы жері)
Тоңа — Тоңа Патшалығы
Төркс және Қайқос (Британ теңіз ар жағы жері)
Транснистрия — Транснистрия Молдова Республикасы[1][6]
Тринидад пен Тобағо — Тринидад және Тобаго Республикасы
Тристан-да-Куния (Сент-Хелен Британ теңіз ар жағы жері тәуелдісі)
Туалу
Тунисия — Тунисия Республикасы
Түркия — Түркия Республикасы
Түрікменстан
[өңдеу] У
- Уолис пен Футуна — Уоллис және Футуна Аралдар Жері (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
Уануату — Уануату Республикасы
Уатиқан — Уатиқан Қала Мемлекеті[45]
Украина
Уругуай — Уругуай Шығыс Республикасы
[өңдеу] Ұ
[өңдеу] Ү
[өңдеу] Ф
Фиджи — Фиджи Аралдары Республикасы
Финландия — Финландия Республикасы
Фолкленддер Фолкленд Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)[46]
Фөрөярлер Фөрөяр Аралдары (Дания Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)- Франсия — Франсуз Республикасы
Полинезия (фр.) (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
[өңдеу] Х
Хыруатстан — Хыруатстан Республикасы
[өңдеу] Ч
Черногория — Черногория Республикасы
Чехия[47]
Чиле — Чиле Республикасы
[өңдеу] Ш
Шәңғаң — Қытай Халық Республикасының Хоңқоң Арнайы әкімшілік өлкесі (Арнайы егемендік аумағы)[48]
Шри-Ланка — Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы
-
- Шығыс Тимор үшін Тимор-Лесте сілтемесін қараңыз[1]
[өңдеу] І
[өңдеу] Ю
[өңдеу] Түсініктемелер
- ^ a b c d e f g h i j Кейбір кезде ел өкіметі ағылшын тілінде ресми (бұрын қалыпталған дәстүрден бөлек) атауын қабылдаған, сонда аударыс сол халықаралық атауға сүйенген. Осыған тиістілер: Қотдивуар/Піл Сүйегі Жағасы, Мақау/Макао, Мйанмар/Бирма, Транснистрия/Приднестровие және Тимор-Лесте/Шығыс Тимор.
- ^ a b Қыбыр ішіндегі de facto тәуелсіз ел, басқа БҰ мүшелерінің, Түркияны қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ. Әмбепап дипломатиялық тануы жоқ болса да, осы ел Исләм Маслихаты Ұйымына қарауышы ел есебінде Түрік Қыбырлық Елі деп 1979 жылы қабылданған. Толықтау үшін, Нахшыван Аутономиялық Республикасы Солтүстік Қыбыр Түрік Республикасын егеменді деп қарайды, бірақ Әзірбайжан (Нахшыван тәуелді боп тұрған егеменді ел) осыған ерген жоқ. The World Factbook — Cyprus (10 January, 2006). Орталықталған Барлау Агенттігі. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ a b Сомалиленд Сомалия ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto тәуелсіз ел. Regions and territories: Somaliland (30 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ a b Таулы Қарабағ Әзірбайжан ішіндегі, басқа БҰ мүшелерінің, Әрменстанды қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ, de facto Әрменстан протектораты. Regions and territories: Nagorno-Karabakh (17 January 2006). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ a b Абхазия Гүржістан ішіндегі, басқа БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: Abkhazia (14 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ a b Транснистрия (Приднестровие) Молдова ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: Trans-Dniester (13 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ a b Оңтүстік Осетия Гүржістан ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: South Ossetia (14 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
- ^ Франзуз Гиана, Гуаделупе, Мартиника және Реүнйон теңіз ар жағы өлкелер/теңіз ар жағы департаменттер Франсияның кіріктілген бөлігі есебінде бұл тізімге енгізбеген.
- ^ Агротур және Дикелия деп те аталуға мүмкін.
- ^ Аумын — Қытай Халық Республикасының арнайы әкімшілік өлкесі. Сыртқы істер қатынасында бұл Мақау, Қытай деп белгілі.
- ^ Тағы Таулы Қарабағ сілтемесін қараңыз.
- ^ Әрхентина тағы да заңнама үшін Әрхентина Ұлты деп аталады.
- ^ Батыс Сахарадағы Сахрауи Араб Демократиялық Республикасын ағымда 46 БҰ мүшесі танады. Бұл ел ешқашан БҰ өзіне жіберілген жоқ, бірақ but is a member of the Африка Одағына қабылданған. Ел Батыс Сахараның бүкіл жеріне үміттенеді, бірақ тек Мароко жотасының шығысындағы Ерік аумағын тиімді басқарады, while a оңтүстіктегі кең аумақтарын Мароко басып алып еліне кіріктірген.
- ^ Гернси Жасауылдығына өздігінен басқарылатын тәуелді Олдерни, Ерм және Сарк аралдары қосылады.
- ^ Тағы да Абхазия және Оңтүстік Осетия сілтемелерін қараңыз.
- ^ Гибралтар деп те аталады.
- ^ Тағы да Алжир деп те аталады
- ^ Ирландия көпшілікте Ирландия Республикасы деп бүкіл Ирландия аралынан айыру үшін ресми «сипаттамасы» ретінде аталады.
- ^ Тағы да Кәнәдә ресми түрде (бірақ сирек қолданылады) Кәнәдә Доминионы деп те аталады.
- ^ Көрея Демократиялық Халық Республикасы көпшілікке Солтүстік Көрея боп белгілі.
- ^ Көрея Республикасы көпшілікке Оңтүстік Көрея боп белгілі.
- ^ Бұрын Көнгө Демократиялық Республикасы Заир боп кең танымал. Тағы да Көнгө Республикасынан айыру үшін Көнгө-Киншаса деп те аталады.
- ^ Көнгө Республикасын Көнгө Демократиялық Республикасынан айыру үшін Көнгө-Браззавил деп те аталады.
- ^ Бұрын Жасыл Мүйіс деп те аталған.
- ^ Камбоджа деп те аталады
- ^ Қособа Сырпыстанның аутономиялық өлкесі ағымда БҰ уақытша әкімшілігімен басқарылады.
- ^ Көпшілікте Ұлы Британия, Британия деп те аталады.
- ^ Көбінесе АҚШ деп қысқатылып та аталады.
- ^ Тағы да Солтүстік Қыбыр сілтемесін қараңыз.
- ^ Қытай Республикасы (Тайуан)) елін халықаралық қатынаста жалпы Тайуан деп атайды. It is also diplomatically occassionally known as Chinese Taipei or other names and regarded by UN as Taiwan, Province of China (see One-China policy). The Republic of China (Taiwan) is no longer an UN member since late 1971. It is currently recognized by Vatican City of the Holy See and 24 UN member states and with de facto international relations with most others. The political status of the Republic of China (Taiwan) and the legal status of Taiwan (alongside the territories currently under the ROC jurisdiction) are in dispute. The Republic of China (Taiwan) is currently a de-facto independent country should not be confused with the de-jure independent Republic of Taiwan proposed by supporters of Taiwan independence.
- ^ Жұнгө деп те аталады. Қытай өкіметі қазақша: Қытай (орысша: Китай) атауын қорлап кеміті атау деп санайды, сондықтан Қазақстан-Қытай халықаралық қатынастарда қолданылмайды. Қытай Халық Республикасы Шәнғаң және Аумын арнайы әкімшілік өлкелерімен қатынасында, сонымен бірге Қытай Республикасымен (Тайуан) қатынасында да, кейде Қытай негізгі жері деп те аталады.
- ^ Тағы да Батыс Сахара сілтемесін қараңыз.
- ^ Мәкедөнияны БҰ, бір қатар ел және халықаралық ұйымдар Бұрынғы Югославтық Мәкедөния Республикасы деп атайды.
- ^ Кейде Мексика деп те аталады.
- ^ Тағы да Транснистрия сілтемесін қараңыз.
- ^ Заң бойынша Недерланд деп Недерланд Патшалығынның негізгі Еуропа бөлігі аталады, соңғысына Недерланд өзі және екі теңіз ар жағы елдер кіреді, атап айтқанда Аруба және Антийлер (недерланд). Кейде Голландия деп те аталады
- ^ Тағы да Орта-Африкалық Республикасы Орта Африка деп те (сирек қолданылады) аталады.
- ^ The State of Palestine in the Palestinian territories is currently recognized by the Holy See and 93 UN member states. It has never been admitted as a full UN member (only granted with a permanent observer status) but is a member of the Arab League and the Organization of the Islamic Conference. The State claims the whole Palestinian territories but only exercises de facto control over part of the territories administered through its shadow organ, the Palestinian National Authority (PNA). It is further supported by other countries according the PNA a pivotal role in the process that may involve their eventually recognizing the State as sovereign.
- ^ Тағы да Полша, Лехистан деп те аталады.
- ^ Сомалия ағымда Қуғын Өтпелі Ұлттық Үкметімен бөлісте. Тағы да Сомалиленд сілтемесін қараңыз.
- ^ Суалбард халықаралық келсімбен Норуегия теңіз ар жағы жері деп танылады.
- ^ Тағы да Қособа сілтемесін қараңыз.
- ^ Тарихи деректерде Сиам деп те аталады.
- ^ Тағы да Чад деп те аталуға мүмкін
- ^ Ватикан қаласын Рома папасы (Әзірет Тақтың және бірдей Ватикан қаласының басы) тағайындаған Губернатор басқарады.
- ^ Фолкленд Аралдары үшін тағы да Малвин Аралдары деп атап Архентина үміттенеді.
- ^ Тағы Чех Республикасы сирек Чехия деп те аталады.
- ^ Хонқоң Қытай Халық Республикасының арнайы әкімшілік өлкесі. Сыртқы істер қатынасында Хонқоң, Қытай деп белгілі.
- ^ Греция деп те аталады.
[өңдеу] Сыртқы сілтемелер
- Елдер Ашық Тізімдеме Жобасында
- How many countries are there in the world? an article by David Madore on this unanswarable question
| Lists of countries with rankings | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Geography | Area* · Coastline · Highest point · Compactness · Coast/area ratio · Northernmost point · Southernmost point · By continent | ||||||
| Demographics | Population* (graphical · by density) · Population growth rate* · Life expectancy* · Infant mortality rate* · Fertility rate* · Birth rate* · Death rate* · Homicide rate* · Human Development Index* · Income equality* · Literacy rate* · HIV/AIDS adult prevalence rate* · Unemployment rate* · Employment rate · Population living in poverty* · Immigrant population · Suicide rate | ||||||
| Economy | Current account balance* · Imports* · Exports* (per capita)
|
||||||
| Politics and society | Political rights and civil liberties* · Press freedom* · Privacy · Perception of corruption* · Bribe Payers Index · Economic freedom* · Ease of doing business* · Economic competitiveness* · Date of independence | ||||||
| Military | Military expenditures* · Number of active troops* · Possession of nuclear weapons* · UN peacekeepers currently deployed | ||||||
| Environment | * includes mapCarbon dioxide emissions* (per capita*) · GDP per emissions | ||||||
| Lists by country | |
|---|---|
| Lists of topics | Main article on each country · Country portals · Country categories · Country topics Economy · Geography · Maps · History · Politics · Country subdivisions* · Culture · Transport · Tourism |
| Codes | Country calling codes · FIPS country codes · Internet TLDs · IOC country codes · ISO country codes · Ship prefix |
| Names and symbols | Adjectives · Country name etymologies · Country native names · Coats of arms · Flags · National anthems · National emblems |
| Politics and government | Election results · Incumbents · Intelligence agencies · National leaders · National legislatures · Political parties · Sovereign states · State mottos · System of government · UN member states · Voting systems |
| Other data by country | Abortion law* · Airlines · Armed forces · Authors · Battles · Cathedrals · Cemeteries · Cities · Colleges and universities · Companies · Currencies · Death penalty* · Education · Emergency contraception · Forex rates · Historical capitals · Homosexuality laws* · Islands · Light-rail transit systems* · Music · National capitals · National parks · Newspapers · Official languages · People · Common family names · Popular tourist regions · Railway companies · Schools · World Heritage Sites |
| Other lists | * includes mapEU states by accession · EU states by political system · Oldest person · Tallest structures |
