Axel Wallensköld
De Wikipedio
Axel Gabriel Wallensköld (1864–1933) esis Finlandana linguisto, qua anke helpis Ido en Finlando ye 1910a e 1920a yari.
Lua verki koncernanta Ido:
- 1913: Mondo-linguala pensi ye nia dii (en Suediana: Världsspråktanken i våra dagar) – Finsk Tidskrift (74): 83–93.
- 1922: Kurte-skribita lerno-libro di Ido por su-lerno (en Suediana: Kortfattad lärobok i ido för självstudium) – Helsingfors. H. Schildt.
Wallensköld divenis licenciato(?) ye 1891, samayare docento pri Romana lingui ed extra profesoro ye 1905 che l’ Universitato di Helsinki. De 1915 til 1929 ilu laboris kom precipua profesoro. Lua chefa linguo esis Franca e preske omna lua ciencala verki koncernas Franciana linguo.
Wallensköld esis tre laborema ciencisto. De 1902 til 1925 ilu funcionis kom prezidanto di la Nov-filologiala Societo (en Franciana: Société néo-philologique), qua koncentras su - anke nun - en Franciana, Angliana e Germaniana linguo. De 1891 til 1906 il esis reprezentanto di la stando di nobeli e kavalieri en la statala dieto(?) (ante moderna parlamento Finlandana). De 1910 til 1933 il laboris kom kasisto di la Sueda Literaturo-societo (Svensk Litteratursällskap). De 1916 til 1926 il esis prezidanto di la direkteraro di la Sueda-linguala teatro. De 1930 til 1933 il funcionis kom kanclero(?) di la Sueda Universitato en Turku. Axel Wallensköld esis anke la reprezentero di Finlando en ula komitato di la Ligo di la nacioni.
Ye printempo 1919 en Finlando naskis en jurnali debato pri Ido ed Esperanto. Tre fervoroza skribero en ta debato esis Hjalmar Eklund. Instalesis komitato por traktar, quale la stato mustus relatar ad Ido ed Esperanto. En ta komitato Axell Wallensköld esis la reprezentanto di Ido e G. J. Ramstedt la reprezentanto di Esperanto. La prezidanto di la komitato esis senatano e linguisto E. N. Setälä, la patro di la famoza Esperantisto Vilho Setälä, do la relato en la komitato esis 1 : 2 favorante Esperanto. La komitato ne povis o volis solvar, quo linguo esas linguale plu bona, ma olu deklaris, ke la libera konkurso inter la helpo-lingui solvos, quo linguo darfas vivor. L’ organizita Espistaro e la suporto a Esperanto da la parlamentani en budjetal aferi vinkis e sufikigis mikra Idistaro en Finlando.
Semblas, ke Axel Wallensköld ne-ageme propagandis Ido publike en la socio e linguala societi. En la fino di la 1920a yari il esis silence. Ye 1921 lua kolego Uno Lindelöf skribis en Finsk Tidskrift (en Sueda: Finlandana Revuo) kontre auxiliara lingui. Ye 1924 lua kolegi kompozis honorumala libro por lu, ma nulu skribis pri lua agado en Idal aferi. (On mustas explorar pluse en ta afero!) Kurte avan lua morto ilu skribis artiklo pri la nova helpo-linguo Novial: Nova internaciona helpo-linguo: Novial (en Suediana: Ett nytt internationellt hjälpspråk: Novial. – Finsk Tidskrift 1930, numero 108: 280–287). En ta texto lua pensi pri Novial esas pozitiva.
