Հեթում Բ

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հեթում Բ (ծն. Թ. անհայտ-1307), Հայոց թագավոր Կիլիկիայում, 1289–ից։ Հեթումյանների արքայատոհմից։ Հաջորդել է հորը՝ Լևոն Գ–ին։ Հեթումի լատինամոլ վարքգծի համար Եգիպտոսի Աշրաֆ սուլթանը չեղյալ է հայտարարել 1285–ին Կիլիկյան Հայաստանի հետ կնքած 10–ամյա հաշտության պայմանագիրը և 1292–ին պաշարել ու գրավել է կաթողանիստ Հռոմկլա քաղաքը։ Սուլթանության զորքերի հետագա առաջխաղացումը կանխվել է հայակական որոշ բերդերի զիջման գնով։ 1294–ին Հեթումը, գահը զիջելով իր եղբայր Թորոսին, մտել է վանք։ Հայ ավագանու պահանջով 1295–ից կրկին գահակալելով՝ Հեթումը փորձել է վերանորոգել դաշինքը մոնղոլների և Բյուզանդիայի հետ։ Դժգոհելով Հեթումի քաղաքականությունից, 1296–ին նրա եղբայր սմբատը գրավել է գահը և Հեթումին բանտարկել Բարձրբերդում։ 1298–ին Սմբատից գահը խլել է մյուս եղբայրը՝ Կոստանդին ը։ Օգտվելով Կիլիկյան Հայաստանում տիրող գահակալական կռիվներից, 1298–ի գարնանը Եգիպտոսի սուլթանության ու հարևան ամիրայությունների զորքերը նվաճել են երկրի հարավ–արևելյան շրջանները՝ մի շարք բերդաքաղաքներով։ 1299–ին հայ իշխանները դարձյալ գահ հրավիրեցին Հեթումին։ Նույն թվականին նա մոնղոլների դաշնակցությամբ ետ գրավեց հիշյալ բերդաքաղաքները։ 1301–ին Հեթումը Հայոց թագավոր օծելով մանկահասակ եղբորորդուն՝ Լևոն Դ–ին, դարձավ նրա խնամակալը։ 1307–ին թաթար զորավար Փիլարղուն Հեթումին և Լևոն Դ–ին բանակցության պատրվակով հրավիրելով Անարզաբա՝ խաչակրաց նոր արշավանք կազմակերպելու կոտորեց նրանց։

Աղբյուրներ, նշումներ, հղումներ:

Հայկական Սովետական Հանրագիտարան