Gaisgeach
As a'Wikipedia
- Tha 'n t-aiste seo timcheall an seòrsa de caractar. Air brìghean eile, seallaibh Gaisgeach (soilleireachadh).
Ann an ur-sgeulan, 's e gaisgeach a th'ann fear no bean (an tè mu dheireadh air chantainn ri ban-ghaisgeach gu tric), gu dualchasach an laoch de sgeul, seann-sgeul no sàga, a bheil comasan no càileachd nas motha na neach cumanta aig, a nì e/i comasach a ghnìomhadh euchdeigin fìor-iongantach, luachmhor ("euchd gaisgeil") a fàsaidh e/i iomraiteach air. Chan eil na comasan seo air uairibh a' chuirp a-mhàin ach cuideachd na h-inntinn. Tha gaisgich air chur an aghaidh gu coltach le slaoightearan.
Clàr-innse |
[deasaich] Ro-shealladh
Fàsaidh neach gaisgeach gu gnàthach le gnìomhadh euchd fìor-iongantach agus ionmholta. Tha euchdan dualchasach marbhadh uile-bhèistean is sàbhail luchd à bàs cinnteach. Crìochnaichidh gaisgeach mar as trice na sònrachaidhean de mar a th' air smaoineachadh math 'gus miadhail 'san dualchas àrsaideach. Ge-tà, 'san litreachas, gu h-àraidh 'san bròn-sgeul, faodainn gaoidean gàbhaidhe aig a' ghaisgeach a bhith a leanaidh do a mh(h)illeadh, mar Hamlet.
Air uairibh b'fhaodainn neach fìor inbhe gu leòr bhuinig a fhàs gaisgeach anns na h-inntinnean nan daoine. Tha seo mar as trice air mholadh le cinneas luath de ur-sgeulachdan timcheall an duin' ainmichte, a' cur às leth gu tric dha/dhi comasan thall na comasan de daoine bàsmhora gnàthach.
Cuiridh roinn nan luchd-aithris chomannach a-mach an dìth air gaisgich ann an àmannan de mì-thoileachas comannach no fèin-mì-chinnt nàiseanta, faicinn dìth air samhailean-dreuchd beusach, gu h-àraidh air na h-òganaich. B'fhaodainn dèanamh ur-sgeulachd den t-seòrsa nas fheàrr 'san àm a dh'aom: faodainn gluasadan làithreach gaisgich agus an adhradh-ghaisgich bhreisleachadh leis an dualchas na h-iomraiteachd a-mhàin.
[deasaich] Daoine 's caractaran aidichte gu dualchasach ri gaisgich
- Achilles, A' Ghrèig sean
- Aeneas, Ancient Rome
- Aragorn, prìomh-charactar anns An Tighearna nam Fàinnean le J. R. R. Tolkien
- Rìgh Arthair, Sasann sean
- Attila
- Daoin'-ialtaig
- Beowulf, Lochlann na Linn an Iarainn
- Brer Coinean, gille-nan-car dealbh na h-Afraga Iar
- Dàibhead Broadfoot, oifigear-rèidio air a' Bhan-Phrionnsa Victoria
- Dàibhidh Crockett, neach-sluagh-iùlach às an Tennessee a shabaid agus bhàsaich airson saorsa na Texas aig an Alamo
- Don Quixote, ridire a' mhic-meanmna agus neach-tòire a' mhathais, buaidh, urraim, agus fìrinne
- El Cid, ridire Spàinneach
- Na Einherjar, gaisgich gun robh roghnaichte a shabaid na Jotunan aig an Ragnarok
- Terry Fox, neach-dèanadais na h-aillse
- Frodo Baggins, neach-giùlain na Aon Fàinne anns An Tighearna nam Fàinnean le J. R. R. Tolkien.
- Mohandas Gandhi, an neach-dèanadais is neach-bun-os-ceann neo-ainneartach.
- Gilgamesh, An Dàn Mòr Ghilgamesh
- Giordano Bruno, draoidh na Linn an Ath-bheòthachaidh air losgadh mar eiriceach
- Ceann-feachd Harlock, spùinneadair sgeulach an fhàlais cruthaichte le Leiji Matsumoto
- Heracles (Hercules), eòlas-ur-sgeulachd na Grèige 's Ròimhe
- Hua Mulan, Sìneis beul-gaisgeach
- Iain Eanraig, neach-stiùiridh Amereiganach na stàilinne
- Ilya Muromets, East Slavic folk hero
- Iain Susanin, tuathanach Ruiseach a shàbhail an sàr-rìgh
- Kintaro, gaisgeach à Eòlas-ur-sgeulachd na t-Seapain
- Laura Secord, Canada
- Ceangail, gaisgeach anns an lìn An Seann-sgeul Zelda
- Morair Guan, ceann-airm na t-Sìne agus flath-threun
- Lùc Coisichespeura, an gaisgeach na Cogadh nan Reulan le Seòrsa Lucas.
- Nelson Mandela, fad an sgaradh, bha e air chumail ann am prìosan na h-Afraga-a-deas ri trì bliadhn' air fhichead. Stiùir e 'n blàr a chrìochnachadh 'n sgaradh.
- Momotaro, gaisgeach à Eòlas-ur-sgeulachd na t-Seapain
- Muad'Dib, (aka Paul Atreides) gaisgeach às an lìon "Dune".
- Iar-ceann-airm Horatio Nelson, gaisgeach a' Bhlàir na Trafalgar.
- Na dà ridirean aig Charlemagne
- Pòl Bunyan, fiodhair ur-sgeulach Ameireaganach de meud mòr
- Sigurd, Eòlas-ur-sgeulachd na Lochlainn
- Stanislav Petrov, oifigear armalteach Sòibhiadach a stad cogadh fad is farsaing niuclasach ann an 1983
- Piet Hein, long-spùinneadair Olaindeach na linn 16mh
- Harry Potter, caractar ur-sgeulach le J. K. Rowling
- Robin Hood, neach-cothromachd meadhan aoiseach Breatannach (leth-ur-sgeulachd)
- Raib Ruadh, gaisgeach na h-Alba 'san linn 17mh.
- Roland, ridire Crìosdail Frangach knight air mharbhadh leis na Basgaich sa' Bhlàir a' Bhealaich na Roncevaux.
- Samglic Gaimdsidh, companach Fhrodo Baggins anns An Tighearna nam Fàinnean le J. R. R. Tolkien.
- Seònag na h-Arc, A' Fhraing
- Seumas Bond, neach-ionaid rùnach na Bhreatainn Mhòir
- Seumas T. Kirk, mith-gaisgeach Star Trek
- Son Goku gaisgeach sgeulach de Turas dhan dh'Iar (agus an prìomh-charactar de lìn-telebhisean agus manga ainmichte BallNathairSgiathach Z)
- Spartacus, ceann-feadhna de ar-a-mach de tràillean 'san Rìoghachd-mhòr na Ròimhe
- Stenka Razin, mith-gaisgeach na Rùiseach
- Superman, tùs-samhail a' phàipeir-cloinne laoch-mòr
- Tòmas Andrews, an dealbhaiche na Titanic; chaith e na h-uairean deireannach a bheatha 'cuideachadh daoine dhan bàtaichean-teasairginn agus chaidh fodha le a long.
- Vasil Levski, an gaisgeach nàiseanta na Bulgàiria, stèidheadair de lìon nan luchd-bun-os-ceann
- Uilliam Tell, an gaisgeach nàiseanta na h-Eilbheise
- Uilleam Wallace
- Wong Fei Hong, gaisgeach na t-Sìne gun robh 'na mhaighstir nan ealainean-gaisgeanta cho math ri dòtair midhail.
Template:Wikiquote
[deasaich] Seallaibh cuideachd
- Gaisgeach-mòr
- Gaisgeach dualchais
- ana-gaisgeach
- Baile nam Gaisgeach
- Dùn nam Gaisgeach
- Xia (feallsanachd)
[deasaich] Ceanglaichean a-mach
[deasaich] Leughadh nas Fhaide
- Caimbeul, Eosaph, An Gaisgeach le Mìle Aghaidh
[deasaich] Gaisgich Ghrèigeach
- Kerenyi, Karl, Na gaisgich na Grèige 1959.
- Burkert, Walter, Creideamh na Grèige, 1985: IV. Na luchd marbha 's gaisgich
