ولریسم
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ولریسم (Wellerism) بذله‌گویی بر اساس نقل قول‌های معروف است. ولریسم‌ها به‌نام‌های: امثال نقل‌قولی - مثالی - طنزی - توجیهی - تـَعَرُضی و کنایه‌ای خوانده می‌شوند. این امثال، همگی تحت نام ولریسم معروفند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] وجه تسمیه
ساموئل ولر*[1] نام یکی از قهرمانان کتاب پیک ویکر*[2] اثر نویسنده انگلیسی، چارلز دیکنس*[3] می‌باشد. آقای ولر ضمن به‌کار بردن امثال و حکم در هر موقعیتی که ایجاب نماید، تعلیقاتی نیز بر آن می‌افزاید.
چارلز دیکنز جوان (۲۵ ساله)، در تاریخ ۱۸۳۷ با نوشتن این کتاب، شاخه‌ای از امثال و حکم را ابداع نمود. این نوع امثال بدون تغییر در ساختار آن، به‌زبان آورده شده و سپس اضافاتی بر آن الصاق می‌گردد. این اضافات دارای خصلت تأیید کننده یا توضیحی، یا دفاعی بوده و یا اینکه محتوای مَثـَل را مورد تردید قرار می‌دهد.
[ویرایش] پراکندگی جغرافیایی ولریسم
مرکز ثقل جغرافیائی «ولریسم» جنوب آلمان، اطراف رودخانه راین، کشور هلند، کشورهای اسکاندیناوی، انگلستان و آسیای صغیر است. این نوع ضرب‌المثل در اروپا وسعت یافته، به‌خصوص روزنامه‌ها و نشریات مختلف در رواج آن مؤثر هستند. دلیل رشد ولریسم و محبوبیت آن احتمالأ جنبه طنز و هزل آن است. در جوامعی که هنوز سانسور نشریات و مقالات سیاسی-اجتماعی در دستور کار قرار دارد، استفاده از ولریسم مَفـَری مناسب برای گذر از تور سانسورچی‌ها است.
قابل توجه، اینکه بازیگران ولریسم همان چهره‌های آشنا در ادبیات مردمی هستند، مانند: کشیش، راهبه، روستائی، فقیه، حاکم، ابلیس، ملانصرالدین، بهلول و اویلنشپیگل*[4]. مثال:
- «اول بچش بعد بگو بی نمک است! کشیش به راهبه گفت.»
- بخش اول جملهٔ فوق یک اصطلاح ضرب‌المثلی است که با افزودن بخش دوم در پی آن، به‌طنز تبدیل شده‌است.
در ولریسم گاهی اوقات از نام حیوانات هم استفاده می‌شود.
[ویرایش] پانویس
[ویرایش] منبع
- Lexikon der sprichwörtlichen Redensarten - Prof. Lutz Röhrich
- Das Sprichwort/Lutz röhrich, Wolfgang Mieder
