مهدی بازرگان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. سپس این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
مهدی بازرگان (زاده ۱۲۸۵-درگذشته ۱۳۷۳)نخست وزیر دولت موقت بعد از انقلاب اسلامی و در کنار محمود طالقانی و یدالله سحابی، یکی از سه بنیانگذار نهضت آزادی ایران و همچنین عضو انجمن اسلامی دانشجویان در دانشکده فنی دانشگاه تهران بود.
وی در خانوادهای نسبتاً مذهبی آذربایجانی در سال ۱۲۸۵ متولد شد و در سال ۱۳۷۳ فوت کرد. پدرش، حاج عباسقلی تبریزی، در تهران مقیم شد و یکی از تاجران سرشناس بازار تهران گردید .
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تحصیلات
بازرگان در مدرسه حرفه و فن شهر پاریس در رشته ی ترمودینامیک تحصیل کرده و پس از گرفتن دیپلم نساجی به ایران در اواخر دهه ۱۹۴۰ بازگشت .
از آثار او میتوان به کتاب «ترمودینامیک انسان(عشق و پرستش)» و راه طی شده اشاره کرد .
[ویرایش] دوران قبل از انقلاب
وی قبل از انقلاب دادگاهی شد و به زندان افتاد. روش مبارزه بازرگان، مسالمت آمیز و مشروطه خواه بود. وی خواهان بازگشت محمد رضا شاه به قانون اساسی مشروطه بود. بلکه خواهان محاکمه عادلانه در یک دادگاه بی طرف بود. [نیازمند منبع]
وی در دوران دکتر محمد مصدق(رهبر جنبش ملی شدن صنعت نفت) به عنوان رییس هیئت مدیرهٔ خلع ید از شرکت نفت انگلیسی به آبادان رفت اما پس از مدتی به علت برخی کارشکنیها از سوی عوامل مذهبی از این سمت استعفا داد.وی در آن دوران ریاست شرکت آب و فاضلاب تهران را بر عهده گرفت . وی پس از کودتا در تأسیس نهضت مقاومت ملی به همراه آیتالله سید رضا زنجانی و آیتالله انگجی و آیتالله سید محمود طالقانی نقشی مهم داشت.
وی در جریان انقلاب ۱۳۵۷ تلاش زیادی برای تغییر حکومت به صورتی آرام و با همه پرسی پرداخت و حتا شاپور بختیار از طریق وی (به علت سابقهٔ آشنایی در جبههٔ ملی) و مهندس عباس امیر انتظام حاضر به نوشتن استعفا نامه یی شد و متن آن به تایید مرحوم بهشتی و آیت الله طالقانی رسید و قرار شد که شخصا با خمینی دیدار کند اما به علت مسایل زیر برده و دخالت برخی از هم راهان آیت الله خمینی در پاریس متن استعفا به دست آیت الله خمینی نرسید و در نهایت قضیه بی نتیجه ماند.
لازم به ذکر است که ابراهیم یزدی در کتاب آخرین تلاشها در آخرین روزها در فصلی در این مورد اشاره دارد که مرحوم خمینی مخالف با استعفا ی بختیار بود است زیرا این امر را به صلاح نمیدیدهاست و از سویی در سخنان خود بر استعفا ی وی تاکید میورزیدهاست.
[ویرایش] دوران بعد از انقلاب
با پیروزی انقلاب آیت الله خمینی حکم نخست وزیری دولت موقت را به نام او صادر کرد. او به مدت ۹ ماه (به طور دقیق ۲۷۵ روز سمت نخست وزیری موقت را بر عهده داشت. پس از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان در ۱۳ آبان وی و دولت او به طور کامل استعفا کردند.
[ویرایش] بعد از استعفا
بازرگان بعد از استعفا از نخست وزیری در اولین دوره مجلس به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد اما در دورههای بعد و دیگر انتخابات تا پایان عمر همواره از سوی حاکمیت رد صلاحیت میشد. در نتیجه فشارهای مختلف و بازداشت مکرر اعضا فعالیتهای نهضت آزادی حزبی که وی یکی از موسسان آن بود نیز تا حدود زیادی محدود گردید. نهضت آزادی پس از فتح خرمشهر مخالفت خود را با ادامه جنگ اعلام کرد. سرانجام بازرگان در سال ۱۳۷۳ درضمن سفر درمانی، در ژنو درگذشت و بعد از انتقال پیکر او به تهران ، در قم دفن شد.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- وب سایت رسمی مهدی بازرگان
- زندگینامه مهدی بازرگان از سایت نهضت آزادی
- سخنان مهندس بازرگان و آیت الله خمینی در مراسم تحلیف اولین رییس دولت جمهوری اسلامی
نخستوزیران جمهوری اسلامی ایران |
---|
مهدی بازرگان • محمدعلی رجایی • محمدجواد باهنر • محمدرضا مهدوی کنی • میرحسین موسوی • |