از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

مردمان باستانی پوئبلو (به انگلیسی: Ancient Pueblo Peoples) مردمان سرخپوستان آمریکایی بودند که از قدیم در خانه‌های خشتی به نام پوئبلو در قاره آمریکای شمالی ساکن بودند.

فهرست مندرجات ۱ پیشینه ۲ گاهشمار مردم پوئبلو ۲.۱ در حدود 100 تا 500 میلادی ۲.۲ پیرامون 500 تا 700 میلادی ۲.۳ پیرامون 1050 تا 1300 میلادی ۲.۴ 99 ـ 1276 ۲.۵ 1300 ۲.۶ 1539 ۲.۷ 1598 ۲.۸ 1680 ۲.۹ 1692 ۳ سبدبافان ۳.۱ کشاورزی ۳.۲ سفالگری ۳.۳ بازرگانی ۳.۴ حقایق ثبت شده ۳.۵ منابع ۳.۶ جستارهای وابسته

[ویرایش] پیشینه

سرخپوستان «آناسازی» در نواحی مرتفع و بی آب و علف جنوب غربی قاره امریکای شمالی، زندگی می‌‌کردند. بین سالهای 1050 و 1300 میلادی، آنها روستاهایی با خانه‌های چند طبقه به نام پوئبلو ساختند. بعضی از پوئبلوها دارای 200 اتاق بودند. مردان آناسازی در اتاقهای زیرزمینی به نام کیوا مراسم مذهبی خود را برگزار می‌‌کردند. آناسازیها مردمی کشاورز بودند و هنرهای دستی تخصص داشتند. سرخپوستان پوئبلوی ساکن ایالتهای آریزونا و نیومکزیکو، از اعقاب آنان هستند.

[ویرایش] گاهشمار مردم پوئبلو

گاهشمار تاریخ زندیگ مردم پوئبلونشین:

[ویرایش] در حدود 100 تا 500 میلادی

مردمی به نام سبدبافان، اجداد «آناسازی ها»، در روستاها سکنی می‌‌گزینند. آنان به استفاده از ملاط گل رس و تنه درختان خانه‌هایی می‌‌سازند که نیمی از آن پایین تر از سطح زمین قرار داشت.

[ویرایش] پیرامون 500 تا 700 میلادی

در این دوره، سبدبافان خانه هاشان را روی زمین احداث می‌‌کردند. خانه‌های زیر زمینی قدیمی بتدریج بصورت کیوا (اتاق زیرزمینی مخصوص نیایش و گرد همایی) مورد استفاده قرار گرفتند.

[ویرایش] پیرامون 1050 تا 1300 میلادی

پوئبلوهای (روستاهایی با خانه‌های چند طبقه) بسیار بزرگ که ساخت آن مستلزم تلاش و زحمت فراوان بود، به دست سرخپوستان آناسازی بنا گردید. دیوارهای بلند، برجهای دیده بانی، و مواضع دفاعی که روی صخره‌ها تعبیه شده بود، نشان می‌‌دهد که این روستاها به طور متناوب مورد هجوم قرار می‌‌گرفتند. احتمالاً مهاجمان نیاکان سرخپوستان آپاچی و ناواهوا بودند.

[ویرایش] 99 ـ 1276

خشکسالی شدید باعث از بین رفتن غلات و کمیاب شدن گیاهان و حیوانات گردید. ساکنان پوئبلوها دچار خشکسالی و کمیابی شدند.

[ویرایش] 1300

پوئبلوهای بزرگ سرخپوستان آناسازی در شمال نیومکزیکو، متروک شدند. کسانی که از قحطی ناشی از خشکسالی و تهاجم قبایل رقیب جان سالم بدر برده بودند، به نواحی مرکزی آریزونا مهاجرت کردند.

[ویرایش] 1539

نخستین کاشفان اسپانیایی وارد سرزمین پوئبلو شدند. سفرهای اکتشافی آنها شیوه زندگی تیره پوئبلو را تحت تأثیر قرار نداد.

[ویرایش] 1598

اسپانیایی‌ها مستعمره نیومکزیکو را بنیاد گذاشتند و «سانتافه» را به عنوان پایتخت آن قرار دادند. مبلغان مسیحی سعی کردند تا اعتقادات قوم پوئبلو را تغییر دهند. اسپانیایی‌ها همراه خود، خوردنیهای جدیدی، مانند گندم و هلو، و نیز حرفه‌های جدیدی، مثل پشم ریسی و بافندگی، به ارمغان آوردند.

[ویرایش] 1680

قوم پوئبلو علیه حاکمان اسپانیایی خود خیزش کردند. در جریان این خیزش آنها به اسب دست پیدا کردند.

[ویرایش] 1692

اسپانیاییها ازنو بر قوم پوئبلو مسلط شدند. ولیکن، قوم صلح طلب پوئبلو از طریق مقاومت منفی، شیوه زندگی خود را ادامه دادند. (فرهنگ پوئبلو در جوامع جدیدی که سرخپوستان امریکایی در آریزونا بوجود آوردند، شکوفا شد.)

واژه اسپانیایی پوئبلو به معنی «روستا» می‌‌باشد. این واژه برای توصیف شیوه زندگی قبایل سرخپوست امریکای شمالی به کار می‌رود. مردم آناسازی بزرگ‌ترین پوئبلوها را بنا کردند. آنها در ناحیه‌ای که امروزه به نام چهارکُنج («فورکورنرز») شناخته می‌شود و محل تلاقی مرزهای چهار ایالت یوتا، کلرادو، آریزونا و نیومکزیکو می‌‌باشد، زندگی می‌‌کردند. آناسازیها نوادگان کشاورزان اولیه‌ای به نام سبدبافان بودند.

[ویرایش] سبدبافان

سرخپوستان سبدساز در خانه‌هایی که نیمی از آن پایین تر از سطح زمین قرار داشت و با بهره گیری از تنه درختان و ملاط گل ساخته می‌‌شد، زندگی می‌‌کردند. کیواهای مقدس قوم آناسازی احتمالاً از روی شکل و طرح آنها ساخته شده اند. سبدبافان مردمی کشاورز بودند اما به گردآوری گیاهان و شکر گوزن و خرگوش نیز می‌‌پرداختند. آنها به استفاده از الیاف بدست آمده از ساقه‌های نی و جگن و درختان یوکا و عود امریکایی انواع مختلف ظروف بسته بندی را از قبیل سبدهای حصیری و زنبیلهای انعطاف پذیر، و حتی پارچه کفن و انواع صندل (دمپایی) را می‌‌بافتند. سبدبافها به یک میزان از ذرت، لوبیا و انواع کدو تغذیه می‌‌کردند. آنها بوقلمون را برای استفاده از گوشت و پر آن که در درست کردن لباسهای پر به کار می‌‌رفت، پرورش می‌‌دادند. سبدبافان را همچنین به کشت پنبه و تنباکو و سفالگری می‌‌پرداختند. آناسازیها با تکامل بخشیدن به این موارد، فرهنگی غنی بوجود آوردند.

[ویرایش] کشاورزی

هر دو گروه مردان و زنان آناسازی در کشتزارهای خود که به اندازه یک باغ بود، کار می‌‌کردند. آنها نیز مانند سبدبافان به کشت ذرت، لوبیا و کدو می‌‌پرداختند. آنها با استفاده از یک شبکه آبرسانی پیچیده، متشکل از حوضچه‌های مخروطی شکل مخصوص جمع آوری آب باران، کانالها و سدها، مزارع ذرت خود را آبیاری می‌‌کردند.

[ویرایش] سفالگری

آناسازی‌ها ظروف سفالی بسیار متنوعی می‌‌ساختند. آنها ظرفهایی به شکل اردک یا پرنده، بطریهایی با سر خمیده و نازک یا دارای دو سر و کوزه‌هایی با بدنه گرد و دستگیره‌های رکابی می‌‌ساختند. آنها این ظروف سفالی را با نقشهای زنده و روشن رنگ آمیزی می‌‌کردند و ترکیب سیاه در زمینه سفید، ترکیب رنگ رایج بود. در حالیکه کار سفالگری به‌وسیله زنان انجام می‌‌شد، مردها به کار بافندگی اشتغال داشتند.

[ویرایش] بازرگانی

هر چند آناسازی‌های روستا نشین مردمانی موفق و خود کفا بودند، شواهدی از تجارت آنان با مکزیک و احتمالاً با مردم دره می‌‌سی سی پی، به دست آمده است. گروههای مختلف قوم پوئبلو برای فیروزه و پرهای رنگارنگ و زیبای پرندگان غیر بومی، مانند طوطی، ارزش فراوانی قائل بودند. در یک روستای بزرگ متعلق به مردم آناسازی، مانند پوئبلو بونیتو،که احتمالاً بازاری تجملی بوده مواد غذایی را که از جنوب و شرق می‌‌آوردند، معامله می‌‌کردند.

[ویرایش] حقایق ثبت شده

در پایان سده هفدهم، قوم پوئبلو اسبهای استعمارگران اسپانیایی را به چنگ آوردند. آنها تعدادی از این حیوانات را به قبایل شمالی، مثل قبیله یوت، فروختند و تعدادی دیگر را در جنگها از دست دادند. اسبها به تدریج روش زندگی بومیان امریکا را عوض می‌‌کردند. در حدود سال 1740 م قبایل شکارچی بوفالو در دشتهای بزرگ، به سرعت و قدرت اسبهای خود متکی بودند.

[ویرایش] منابع

• برگرفته از دانشنامهٔ رشد

[ویرایش] جستارهای وابسته

• کیوا
• سیپاپو
• کوکوپلی
• یکخانه‌زیستی (Matrilocality)
• هوپی
• زونی
• تائوس پوئبلو
• کاخ صخره
• چاکوئی‌ها