دایرةالبروج
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
دائرةالبروج دایره‌ای فرضی در آسمان است که ظاهراً (از دید ساکنان کرهٔ زمین) به نظر می‌آید که خورشید در مدت یک سال آن دایره را طی می‌کند.
این دایره در حقیقت مدار حرکت انتقالی زمین را به دور کرهٔ خورشید مشخص می‌کند و در واقع طرح مدار زمین بر کرهٔ آسمان است یعنی دایره‌ای است که از تلاقی سطح مدار حرکت انتقالی زمین با کرهٔ آسمان که آن را اصطلاحاً فلک ثوابت نامیده‌اند پیدا می‌شود.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] وضعیت دائرةالبروج در آسمان
به علت زاویه داشتن محور کرهٔ زمین با محور حرکت انتقالی زمین، بین دائرةالبروج و استوای سماوی هم زاویه‌ای به همان اندازهٔ '۲۶ °۲۳ وجود دارد. دو نقطهٔ تلاقی بین دائرةالبروج و استوای سماوی، اعتدال بهاری و اعتدال پائیزی نامیده می‌شوند. وقتی خورشید در نقطهٔ اعتدال بهاری (زاویهٔ صفر) قرار می‌گیرد، فصل بهار در نیمکرهٔ شمالی (و فصل پائیز در نیمکرهٔ جنوبی) آغاز می‌شود و وقتی خورشید در نقطهٔ اعتدال پائیزی (زاویهٔ ۱۸۰ درجه) قرار می‌گیرد، فصل پائیز در نیمکرهٔ شمالی (و فصل بهار در نیمکرهٔ جنوبی) آغاز می‌شود.
در روی استوای کرهٔ زمین (و در روی قطب شمال و قطب جنوب)، همواره نیمی از این دایرهٔ فرضی در آسمان قرار دارد. اما در هر نقطهٔ دیگر کرهٔ زمین، مقداری از این دایره که در آسمان قرار دارد در طول سال تغییر می‌کند که این تغییر معادل با تغییر طول روز و شب است.
[ویرایش] تقسیم‌بندی دائرةالبروج
از زمان‌های قدیم، دائرةالبروج را به ۱۲ بخش مساوی (هر بخش معادل ۳۰ درجه) تقسیم کرده‌اند که هر بخش اصطلاحاً یک برج نامیده می‌شود. حرکت انتقالی زمین به دور خورشید موجب می‌شود که در هر ماه از سال خورشیدی، خورشید ظاهراً درون یکی از این برجهای دوازده‌گانه قرار بگیرد. گاهی اصطلاح برج با همین معنی در ارتباط با منطقةالبروج به کار می‌رود.
[ویرایش] برجهای دوازده‌گانه
نام برجهای دوازده‌گانهٔ دائرةالبروج عبارت است از:
- حمل، قوچ
- ثور، گاو
- جوزا، دو پیکر
- سرطان، خرچنگ
- اسد، شیر
- سنبله، دوشیزه
- میزان، ترازو
- عقرب، کژدم
- قوس، کمانگیر
- جدی، بزغالهٔ نر
- دلو، آب کش
- حوت، ماهی
در جدول زیر نام برج‌ها به همراه ماه معادل در سال خورشیدی آمده است. ستون تاریخهای نجومی، روزهایی را مشخص می‌کند که خورشید در داخل هر برج قرار می‌گیرد.
| برج | نمادِ برج | نام لاتین | ماه سال خورشیدی | تاریخهای نجومی |
|---|---|---|---|---|
| حَمَل یا قوچ |  |
Aries | فروردین | ۲۱ مارس – ۱۹ آوریل |
| ثور یا گاو |  |
Taurus | اردیبهشت | ۲۰ آوریل – ۲۰ مه |
| جوزا یا دو پیکر |  |
Gemini | خرداد | ۲۱ مه – ۲۰ ژوئن |
| سرطان یا خرچنگ |  |
Cancer | تیر | ۲۱ ژوئن – ۲۲ ژوئیه |
| اسد یا شیر |  |
Leo | مرداد | ۲۳ ژوئیه – ۲۳ اوت |
| سنبله یا دوشیزه |  |
Virgo | شهریور | ۲۴ اوت – ۲۳ سپتامبر |
| میزان یا ترازو |  |
Libra | مهر | ۲۴ سپتامبر – ۲۲ اکتبر |
| عقرب یا کژدم |  |
Scorpius | آبان | ۲۳ اکتبر – ۲۱ نوامبر |
| قوس یا کمانگیر |  |
Sagittarius | آذر | ۲۲ نوامبر – ۲۱ دسامبر |
| جدی یا بزغالهٔ نر |  |
Capricornus | دی | ۲۲ دسامبر – ۱۹ ژانویه |
| دلو یا آب کش |  |
Aquarius | بهمن | ۲۰ ژانویه – ۱۸ فوریه |
| حوت یا ماهی |  |
Pisces | اسفند | ۱۹ فوریه – ۲۰ مارس |
[ویرایش] برج و صورت فلکی
در قدیم به جای واژهٔ صورت فلکی از معادل عربی آن یعنی برج استفاده می‌شده است. به همین دلیل هنوز هم چنین استفاده‌ای از کلمهٔ برج صورت می‌گیرد.
اما باید به اختلاف این دو واژه توجه شود: صورت فلکی به مجموعهٔ چند ستاره که شکلی خاص را در ذهن بیننده القاء می‌کنند گفته می‌شود، در حالی که برج به هر یک از تقسیمات دوازده‌گانهٔ دائرةالبروج اطلاق می‌گردد.
[ویرایش] نامگذاری برج‌ها
در جدول بالا نام ۱۲ برج دائرةالبروج آورده شده است. این نام‌ها در اصل از ۱۲ صورت فلکی منطقةالبروج گرفته شده است. باید دانست که این نامگذاری بیش از دو هزار سال قدمت دارد و در حال حاضر به دلیل پدیده‌ای به نام تقدیم اعتدالین، ۱۲ صورت فلکی منطقةالبروج نسبت به ۱۲ برج هم‌نام آنها در آسمان جابجا شده و تقریباً هر صورت فلکی به اندازهٔ یک برج (معادل ۳۰ درجه) به سمت شرق آسمان حرکت کرده است.
[ویرایش] جستارهای وابسته
- منطقةالبروج
- تقدیم اعتدالین
- صورت فلکی
[ویرایش] منبع
- ویکی‌پدیای انگلیسی
| قوچ | گاو | دوپیکر | خرچنگ | شیر | دوشیزه | ترازو | کژدم | کمان | بزغاله | آبکش | ماهی |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
| ستاره‌شناسی|صورت‌های فلکی|ستاره‌بینی | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
