دامداری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

این مقاله نیازمند ویکی‌سازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوه‌نامه آن را تغییر دهید. در پایان، پس از ویکی‌سازی این الگوی پیامی را بردارید.

این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. سپس این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.

دامداری نگاهداری و پرورش جانوران اهلی مانند گوسفند و بز و گاو و اسب و شتر و مانند آنها است.

[ویرایش] تاریخچه دامداری

هر موجود زنده‌ای چه نباتی و چه حیوانی جهت زنده ماندن به انرژی نیازمند است. موجودات زنده انرژی لازم برای ادامه زندگی را یا از طریق فتوسنتز به‌دست می‌آورند و یا از طریق تغذیهٔ مواد موجود در محیط پیرامون کسب می‌کنند.

بشر اولیه هم از ریشه و میوهٔ گیاهان و هم از شکار بعضی از حیوانات آبزی، که به‌وسیلهٔ دست شکار می‌کرد، تغذیه می‌کرده‌است، اهلی کردن حیوانات توسط بشر یکی از اقدام‌های اساسی و مهم بوده که سبب تحول غذائی و بهبود تغذیهٔ بشر گردیده‌است. سگ اولین حیوانی بوده که در حدود ۱۲۰۰۰ سال قبل و به‌دنبال آن، گوسفند در حدود ۱۱۰۰۰ سال پیش توسط بشر اهلی شده‌اند.

حیوان اهلی عبارت است از حیوانی است که تولید مثل آن تحت کنترل بشر بوده یا می‌تواند در کنترل بشر باشد. در اهلی کردن حیوانات عواملی که در نظر گرفته می‌شد عبارتند از: تعلیم‌پذیری، اندازهٔ حیوان، شاخ، رنگ، کیفیت پوشش حیوان و تولید گوشت. دست‌آموز و اهلی کردن حیوانات به‌طور اتفاقی صورت گرفته‌است، بدون اینکه بشر متوجه بشود که چه حادثه‌ای در شرف وقوع است.

گردآورندگان و شکارچیان، اولین اهلی‌کنندگان حیوانات، هیچ پیش‌بینی در مورد نحوهٔ استفاده آتی از حیواناتی که اهلی می‌کردند و حالا به صور مختلف مورد استفاده بشر قرار می‌گیرند، نکرده بودند بشر پس از ساکن شدن در یک محل و کسب تجارت طولانی، به‌نحوهٔ استفاده از حیوانات برای تولید شیر، پشم، نیروی کار، جنگ و ورزش پی برد و دامپروری هم از این زمان، که بشر جهت تهیهٔ غذا و تأمین پوشش برای خود از حیوانات اهلی شده حمایت و از آنها نگهداری کرد، شروع شده‌است.

با پیشرفت تمدن، افزایش جمعیت و اطلاعات و دانش انسانی، بشر به حیوانات و تولید آنها وابسته‌تر شده؛ طوری که امروزه دامپروری یکی از مهم‌ترین رشته‌های کشاورزی و تولیدات دامی یکی از عمده‌ترین و با ارزش‌ترین فرآورده‌های کشاورزی است و مردم به فرآورده‌های دامی جهت تغذیه و تولید پوشاک بسیار نیازمند هستند. اهلی کردن حیوانات یکی از گام‌های عمده در پیشرفت زندگی از حالت بدوی به تمدن، در بسیاری از طایفه‌های بشر اولیه‌است، که سبب تبدیل زندگی ایلی و قبیله‌ای به زندگی شهری و شهرنشینی شده‌است. قبل از اهلی کردن حیوانات بشر بدوی حیوانات را جهت استفاده از گوشت و پوست آن شکار می‌کرده است؛ پس از اهلی کردن سگ، از این حیوان جهت نگهبانی در شب و شکار استفاده نمود.

رفته‌رفته بشر بیشتر به ساکن شدن در یک منطقه عادت کرد و در خلال این مدت تقاضا برای نگهداری و حمایت از حیوانات در موقعی که شکار کم می‌شد و دسترسی به غذا محدود می‌گردید بیشتر و محسوس‌تر گردید. در همین اوان بعضی از دانه‌ها به‌طور محدود در اطراف محل زندگی کاشت می‌شد و مازاد این محصولات جهت آذوقه زمستانی انبار می‌گردید و بعد از این زمان اکثر حیواناتی که امروز در خدمت بشر هستند، اهلی شدند. علاوه بر استفاده از حیوانات اهلی در امر تغذیه و پوشش، بعضی از افراد باهوش از آنها در امر باربری، شخم زنی، و غیره شروع به استفاده کردند.

آغاز دامپروری نشانگر اولین گام‌های پیشرفت مدنی بسیاری از گروه‌های بشر اولیه است؛ گله‌داری شاخص برتری یک طایفه و یا گروه نسبت به گروه و یا طویف دیگر بوده‌است. طایفه یا گروهی که دارای گله زیادی بودند خیلی پیشرفته‌تر و قدرتمندتر از طایفه و یا گروه‌های دیگر به‌حساب می‌آمدند. با پیشرفت تمدن افراد بشر به حیوانات و تولیدات آنها وابستگی بیشتری احساس می‌کرد و با شروع زندگی شهرنشینی و شناخت بیشتر از حیوانات و نیازهای روزافزونی که به‌وجود می‌آمد، بشر توانست در اثر انتخاب و جفتگیری‌های کنترل شده و ریخت و شکل ظاهری حیوانات را بهتر بکند و در جهت رفع احتیاجات، تیپ‌های دلخواه خود را به‌وجود آورد.