جمعیت احیای کرد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 |
این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. سپس این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
در بیست و پنجم شهریور ۱۳۲۱ خورشیدی گروهی کوچک از مردان برخاسته از گروههای میانی شهر مهاباد، جمعیت احیای کرد (کومه‌لهٔ ژیانه‌وهٔ کورد) ویا نام مخفف آن (ک. ژ. ک.) را پایه گذاری کردند. (ک. ژ. ک.) گرچه بصورت مخفی و محدود فعالیت می‌کرد اما در مدت نسبتاً کوتاهی توانسته بود بسیاری از سر کردگان قبایل و مردم پاره‌ای شهرها را جذب کند.
سالهای جنگ جهانی دوم برای ایران همراه است با اشغال ایران توسط قوای شوروی، انگلیس و آمریکا، سقوط دیکتاتوری رضا شاه، و آغاز دوره‌ای از آزادی‌های سیاسی، فعالیت احزاب و مبارزات پارلمانی. ارتش بریتانیا در جنوب و ارتش سرخ در شمال، آذربایجان و بخش‌هایی از کردستان حضور دارند.
شوروی در مناطق اشغالی و برای تأمین نیازهای خود به آذوقه و محصولات کشاورزی و نیز تأمین امنیت مناطق، با برخی روسای عشایر و متنفذین و مالکین محلی در ارتباط بودند هنوز شش ماه از اشغال ایران نگذشته بود که گروهی از فئودال‌های کرد به شوروی دعوت شدند.
عبدالرحمان قاسملو در این باره در کتاب «چهل سال مبارزه در راه آزادی» پس از بحث درباره‌ی سفر ۳۰ تن از مالکین و رۆسای عشایر کرد به باکو بنا به دعوت دولت شوروی چنین می‌نویسد:
«اگرچه من در آن زمان یازده ساله بودم، لیکن مانند بسیاری از کودکان آن دوره سیاست توجه مرا به خود جلب کرده بود. پدرم یکی از اعضای آن هیأت بود. بیاد دارم موقعی که از سفر باکو برگشت، چند عدل قند و یک تفنگ ته‌پر شکاری خوب همراه آورده بود. چنین می‌نمود که شورویها قند و تفنگ و وسایل دیگر را به عنوان هدیه به همه‌ی اعضای هیئت داده بودند. به ویژه قند خیلی با ارزش بود. چون آن زمان در ایران کمیاب و گران بود. این کار بنظر من بسیار عجیب می‌نمود. زیرا در خانواده ما برادران و عموزاده‌هایم که از من بزرگ‌تر بودند، از این سخن به میان می‌آوردند که پدرم همراه چند نفر دیگر به باکو رفته‌اند تا حقوق و آزادی کردها را طلب نمایند!!!. به همین علت رک و صریح از پدرم پرسیدم: پس حقوق کردها چه شد؟۱» (چهل سال مبارزه در راه آزادی. چاپ دوم کردی ۱۳۶۷ صفحات ۶۲ ـ ۶۱)
(ک. ژ. ک.) شعار کردستان بزرگ را اعلام می‌کند، با کردهای ترکیه و عراق پیمان همکاری میبندد موسوم به پیمان سه مرزی، و با شوروی ارتباط می‌گیرد و درخواست پشتیبانی می‌کند.
قاضی محمد شخصیت مطرح مهابادی در سال ۱۳۲۳ به جمعیت (ک. ژ. ک.) پیوست و بزودی به فرد اصلی این جریان بدل گشت. در سپتامبر ۱۹۴۵ قاضی محمد و عده‌ای دیگر از کردها به شوروی دعوت شدند و با جعفر باقراف نخست وزیر جمهوری آذربایجان شوروی دیدار کردند. کردها خواهان کشوری کرد (جمهوری مهاباد) بودند و امیدوار دریافت کمک تسلیحاتی و مالی از اتحاد شوروی بودند.
در بازگشت از این سفر قاضی محمد نتایج گفتگوها را با سران (ک. ژ. ک.) در میان گذاشت و سپس بیانیه‌ای با امضاء قاضی محمد و ۱۰۵ تن از سرشناسان کرد انتشار یافت. در این بیانیه تأسیس حزب دموکرات کردستان ایران اعلام وهدف‌های حزب برشمرده شد.
بدین طریق در روز دوم آبان ماه سال ۱۳۲۴ برابر با ۱۹۴۵ میلادی، کنگره اول حزب دموکرات کردستان ایران منعقد شد. در این کنگره نام (ک. ژ. ک.) و شعارهایش را تغییر دادند.
[ویرایش] منابع
- خوشحالی، بهزاد. قاضی محمد و جمهوری در آینه اسناد. تالیف چاپ ۱۳۸۰ همدان.
