ثریا اسفندیاری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

برای اثبات پذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به سیاست ویکی پدیا در قبال منابع با ارائهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی منبع ممکن است در آینده حذف شوند.

علیاحضرت ملکه ثریا اسفندیاری بختیاری دومین همسر علاحضرت محمدرضا شاه پهلوی و ملکه ایران بود.

[ویرایش] تولد و دوران نوجوانی

خلیل اسفندیاری، اوا کارل، پرنسس ثـریا

پرنسس ثـریّا دخـتر خلیل خان اسفندیاری بختیاری و اوا کارل، در اول تـیرمـاه ۱۳۱۱ در روستای فارسان در بختیاری (در استان دهم) متولد شد. سپس به اصفهان رفت. او یک برادر کوچک‌تر به نام پرنس بیژن داشت. پرنسس ثریا تا هشت ماهگی در ایران بود و پس از آن خانواده‌اش او را با خود بـه برلین بـردند. وی کودکـی را در برلـین گذراند و در پاییز ۱۳۱۶ به اتفاق خانواده‌اش به ایران بازگشـت. در اصـفهان وارد مـدرسه آلمانی‌های مقـیم اصفهان شد و زبان فارسی را نزد معلم خصـوصـی فرا گرفت. تا ۱۳۲۰ پرنسس ثـریا در آن مدرسه به تحصیل پرداخت. ولی پس از اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم مدارس آلمانها تعطیـل شـد. او در ۱۳۲۳ وارد مـدرسه مُبـلغ(میسیونر)های انگلیسی شد و تا پانزده سالگی در این مدرسه به تحصیلاتش ادامه داد. تا اینکه در ۱۳۲۶ به همراه خانواده‌اش به سویس رفت. در آنجا زبان فرانسه آموخت و انگلیسی را نیز بعدها در مؤسسه‌ای در لندن تکمیل کرد.

[ویرایش] ازدواج با محمدرضا پهلوی

علیاحضرت ملکه ثریا اسفندیاری بختیاری وعلاحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر

انتخاب پرنسس ثریا برای همسری علاحضرت محمدرضا شاه به وسیله خواهر بزرگ‌تر شاه یعنی شمس انجام گرفت. محمد رضا پهلوی در یک مجلس مهمانی در سفارت ایران در لندن، که ثریا هم دعوت شده بود، در همان نظر اول او را پسندید و مسئله را با پدر پرنسس ثریا در میان گذارد و پرنسس ثریا با آمادگی قبلی برای روبرو شدن با شاه به تهران آمد. پرنسس ثریا در خاطرات خود می‌نویسد که بزرگ‌ترین آرزوی او پیش از اینکه ملکهٔ ایران بشود، هنرپیشگی سینما بوده و پیش از اینکه برای اولین دیدار با شاه به کاخ سلطنتی برود با پدرش شرط کرده بود که اگر شاه او را نپسندید یا او از شاه خوشش نیامد، او را به هالیوود بفرستد. ولی شاه هم مثل خواهرش در اولین نظر او را پسندید وپرنسس ثریا هم تمایل به این ازدواج پیدا کرد و مراسم نامزدی آنها روز ۶ دی ۱۳۲۹ در نظر گرفته شد. امیدواری آنها این بود که مراسم ازدواج به زودی برگزار شود، ولی پرنسس ثریا ناگهان دچار بیماری حصبه شد و روز به روز هم بیماریش شدت یافت و همه را دچار نگرانی کرد. ناگزیر مراسم ازدواج به تعویق افتاد. پس از طی دوران نقاهت، تشریفات عقد و ازدواج در نهایت سادگی در ۲۳ بهمن برگزار شد. بعد از چند سـال مـوضـوع بچـه‌دار شـدن آنهـا بسیار جـدی در دربار مطـرح شد و ملکه مادر مرتبـاً این مطـلب را با پسـرش در میـان می‌گذاشت. شاه در ماه مهر ۱۳۳۳ با پرنسس ثریا به آمریکا رفت و در آنجا آزمایش‌های دقیق پزشکی انجام پذیرفت و در مورد او هیچ چیز غیر طبیعی دیده نشد و سرپرست هیات پزشکی اعلام کردند شما هر دو در کمال سلامت هستید و فقط باید صبر کنید. چند سال بعد نیز روزولت یک پزشک متخصص آمریکایی برای انجام آزمایش‌های لازم از پرنسس ثریا، به تهران فرستاد. پزشک مذکور نیز هیچ دلیلی برای حامله نشدن پرنسس ثریا نیافت.

[ویرایش] جداشدن محمدرضا از ثریا

شاه از ثریا خواست تا به سن مورتیز برود و روز ۲۴ بهمن ۱۳۳۶ با تشریفات رسمی تهران را ترک گفت و بعد از آن دیگر هیچ وقت به ایران باز نگشت. در روز ۲4 اسفند ۱۳۳۶ از وی جدا شد و طلاق او از طریق مجلس شورای ملی اعلام گردید. شاه نیز متنی به این عنوان تهیه کرد و با ابراز کمال تأسف وتألم و با تذکر اینکه ملکه ثریا پهلوی در تمام مدت همسری شاهنشاه از هیچ گونه خدمت و عطوفت و خیرخواهی نسبت به ملت ایران خودداری نفرموده و از هر حیث شایستگی مقام شامخ خود را داشته‌اند و در این مورد نیز با کمال علاقه و محبتی که فی‌مابین وجود دارد، آمادگی خود را برای قبول هر نوع تصمیمی که از طرف ذات شاهانه اتخاذ شود اعلام فرمودند. با اظهار نظر هیأت مشورتی، موافقت و با صرف نظر از احساسات شخصی خود در برابر مصالح عالیه مهمی تصمیم خویش را به جدایی اتخاذ فرمودند.

[ویرایش] زندگی در اروپا

ثریا از آن پس با مقرری قابل توجهی که دربار ایران برای وی تعیین کرده بود، در فرانسه می‌زیست، همچنین لقب پرنسس به وی اعطا شد و دارای گذرنامه سلطنتی بود. او در فیلم «سه چهرهٔ یک زن» Les trois visages d'une femme در ۱۳۴۴ بازی کرد و با کارگردان ایتالیایی فیلم، فرانکو ایندووینا آشنا شد. طبق مصاحبه بی‌بی‌سی با وی بر خلاف شایعات هیچ گونه رابطه احساسی با کارگردان فیلم نداشته وتا پایان عمر همچنان عاشق شاه بوده رابطه او با محمد رضا شاه تا پایان عمر محمد رضا شاه ادامه داشته و رابط بین آن دو اردشیر زاهدی بوده^{[نیازمند منبع]}. محمد رضا شاه از او به عنوان تنها عشق زندگیش در کتاب خاطراتش یاد کرده^{[نیازمند منبع]}. مجله فرانسوی پاری ماچ(paris match) او را زیبا ترین زن جهان در عصر خود معرفی کرد^{[نیازمند منبع]} لقب او در کشور‌های اروپایی پرنسسی با چشمانی زمردین است

[ویرایش] مرگ

مقبره خلیل خان اسفندیاری بختیاری، اوا کارل، پرنسس ثریا و برادرش پرنس بیژن که یک هفته پس از وی درگذشت

پرنسس ثریا اسفندیاری در چهارم آبان ۱۳۸۰ در سن ۶۹ سالگی بر اثر سکته مغزی در پاریس درگذشت. مراسم تشیع جنازهٔ وی در کلیسایی آمریکایی در پاریس برگذار شد. در این مراسم شاهدختاشرف پهلوی و شاهپور غلامرضا پهلوی نیز حضور داشتند.پرنسس ثریا را در قبرستانی در مونیخ آلمان دفن کردند. برادر کوچک‌ترش پرنس بیژن(۱۳۸۰-۱۳۱۶) نیز یک هفته پس از فوت پرنسس ثریا درگذشت. وی گفته بود: «بعد از او، من هم صحبتی ندارم.» بعد از مرگ پرنسس ثریا، به خاطر ثروت وی، چندین دختر ادعا کردند که فرزند پرنسس ثریا هستند. اموال ملکهٔ پیشین ایران در یک حراجی در پاریس، بیش از ۸/۳ میلیون دلار فروخته شد. فقط لباس عروسی‌اش ۱/۲ میلیون دلار قیمت داشت.

[ویرایش] منابع

• ‎http://en.wikipedia.org/wiki/Soraya_Esfandiary
• ویکی‌پدیا انگلیسی
• Point de vue, Images du monde, 1968, 18e année, N°716
• دختر یتیم جلداول، احمد پیرانی، نشر به آفرین
• حسن سعیدی. اشرف پهلوی. چاپ چهارم، انتشارات فیروزه، ۱۳۸۴، ۱۰۶.