آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی (به انگلیسی: Magnetic Resonance Angiography) و یا به اختصار MRA، روشی برای تصویربرداری (رگ نگاری) در پزشکی است. به تصاویر تولید شده به‌وسیله این روش آنژیوگرام تشدید مغناطیسی گویند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] مقدمه: چرا از MRA استفاده میکنیم؟
امروزه استاندارد جهانی تصویربرداری برای تشخیص بیماریهای شریانهای کرنری (Coronary Artery Disease) آنژیوگرافی با اشعه ایکس است، بطوریکه در جوامع پیشرفته سالیانه نزدیک به یک میلیون عمل با کاتتر قلبی (Cardiac Catheterization) انجام می گیرد.[۱]
با اینحال آنژیوگرافی با اشعه ایکس پر هزینه و دارای خطرات تشعشعیست (بخصوص برای کسانی که مدام با این نوع دستگاه ها سروکار دارند)، گذشته از اینکه تهاجمی (invasive) نیز می باشد. در عوض MRA از اینگونه نقاط ضعف عاری است (کاملاً غیر تهاجمی non-invasive است)، و لذا مدت هاست مورد توجه پزشکان و دیگر متخصصان بوده است.[۲][۳]
[ویرایش] مشکلات MRA
با وجود پیشرفتهایی که در کنترل ظهور اثرات تحرکی در تصویرگیری، و نیز در سخت افزار، نرم افزار، پروتوکول های اسکن، و عوامل کنتراست در علوم ام آر آی در سالیان اخیر انجام گردیده، با اینحال قدرت تفکیک سیستم‌های ام آر آی هنوز به پای آنژیوگرافی با اشعه ایکس (که چیزی در حدود کمتر از ۳۰۰ میکرومتر است) نمی رسد. لیکن MRA در بیمارستان ها و در تحقیقات فیزیک پزشکی کاربردهای وسیعی دارد.
[ویرایش] کیفیت تصویری در MRA
معمولاً بهبود کیفیت تصویری در MRA را با مقیاس هایی همانند قدرت تفکیک می سنجند. و معمولاً نیز بهبود قدرت تفکیک با خود عواقبی همانند کاهش سیگنال مفید (SNR) بهمراه دارد. اما می توان این مشکلات را با راه حل هایی همانند استفاده از سیستم‌های ام آر آی با قدرت میدان Bo بالاتر[۴]، ویا استفاده از ماده حاجب مناسب[۵] تصحیح نمود.
[ویرایش] روشهای بهبود کنتراست در MRA
کنتراست بین خون کرنری (coronary blood pool) و بافتهای احاطه کننده را می توان با روشهایی مثل اثر درون-جریانی (in-flow effect) و یا با بکارگیری پیش-پالس های تشدید مغناطیسی (pre-pulse MR) کنترل کرد.[۶]
افزایش کنتراست بین شریانهای کرنری و بافتهای اطراف تا کنون با روشهایی مثل استفاده از پیش-پالس های اشباع چربی (fat saturation pre-pulses) نشان داده شده است.[۷] از روشهای بکار رفته دیگر میتوان موارد زیر را نام برد:
- پیش-پالس های کنتراست انتقال مغناطیسی [۸] (Magnetic Transfer Contrast pre-pulses)
- پیش-ضربانهای T2 (موسوم به T2Prep) که از اختلاف ذاتی T2 بین خون و بافتهای میوکاردیوم بهره میبرد.[۹][۱۰]
با بکارگیری این تکنیکها، لومن کرنری روشن بنظر رسیده، و میوکاردیوم اطراف با شدت سیگنال کمتری دیده می شود. اما بطور وارونه نیز می توان عمل کرد: در روش MRA خون سیاه (black blood MRA)، سیگنال لومن کرنری است که تضعیف می گردد، و در عوض بافت اطراف دارای شدت سیگنال بالایی است.[۱۱]
[ویرایش] استفاده از ماده حاجب در MRA
همانند تصویرگیری در ام آر آی، بدنبال استفاده از ماده حاجب در آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی، زمان T1 خون کاهش یافته که باعث افزایش کنتراست مفید (CNR) می‌شود.[۱۲][۱۳]
و باز همانند ام آر آی، ماده حاجب MRA عموماً بر دو قسم است: ماده حاجب برون-سلولی (extracellular contrast agents)، و ماده حاجب درون-عروقی (intravascular contrast agents).
نمونه های ماده حاجب برون-سلولی عبارت‌اند از[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]:
- مگنویست Magnevist (شرکت Berlex Laboratories، نیوجرزی)
- آمنی‌اسکن Omniscan (شرکت Nycomed-Amersham، انگلستان)
- پروهانس Prohance (شرکت Bracco Diagnostics، نیوجرزی)
و نمونه های ماده حاجب درون-عروقی عبارت‌اند از[۱۸][۱۹][۲۰][۲۱]:
- AMI-227 (شرکت Advanced Magnetics، ماساچوست)
- انجیومارک Angiomark (شرکت EPIX Medical، ماساچوست)
- کلریسکن Clariscan (شرکت Nycomed-Amersham، انگلستان)
- اسید گدوکولتیک B-22956 (شرکت Bracco Imaging SpA، ایتالیا)
از آنجایی که ماده حاجب برون-سلولی نسبتاً بسرعت به فضای خارج از عروق نشت می کند، استفاده از آن مستلزم تصویربرداری دور-اول (first pass imaging) و در نتیجه نگه داشتن نفس توسط بیمار می باشد.[۲۲]
اخذ MRA کرنری دور-اول با ماده حاجب برون-سلولی همچنین توام با محدودیت هایی نظیر نیاز مجدد به تکرار به تزریق ماده حاجب می باشد، بخصوص زمانی که بیش از یک مقطع تصویربرداری گردد. در حقیقت با هر تزریق متوالی، CNR یا کنتراست در واقع کاهش می یابد، چرا که سیگنال ساطع شده از فضای برون-سلولی، مدام پس از تزریق اولیه رفته رفته افزوده می گردد. لذا استفادهٔ از مواد حاجب درون-عروقی این مزیت را بهمراه دارد که اجازه به صرف زمان بیشتری برای اخذ تصویر پس از تزریق ماده حاجب اولیه به ما می دهد. و این بدان معناست که نیازی به استفاده از روشهای حبس نفس دیگر نخواهد بود، و اسکن های متوالی بدون نیاز به تزریق های متمادی کمابیش دارای یک CNR خواهند بود.[۲۳]
[ویرایش] کاربردهای MRA
از کاربردهای آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی تشخیص استنوسیس کرنری می باشد. با اینکه تکنیک های فعلی حبس نفس کرنری MRA دارای قدرت تفکیک محدودی میباشند، لیکن توانایی تشخیص استنوسیس کرنری پروکسیمال را دارند. ردیف تصویرسازی گرادیان اکو استنوسیس را یک ناحیه کم شدت نشان می دهد.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- ام آر آنژیوگرافی چیست؟ (انگلیسی)
- ام آر آنژیوگرافی: روش ها و کاربرد ها، از دانشگاه کالیفرنیا در سن دییگو (انگلیسی)
[ویرایش] منابع
- ↑ Eric J. Topol, et al. The Topol Solution: Textbook of Cardiovascular Medicine. Lippincott Williams & Wilkins. 2006. ISBN 0781770122. ص ۹۰۵.
- ↑ Lieberman JM, Botti RE, Nelson AD. Magnetic resonance imaging of the heart.Radiol Clin North Am 1984;22(4):847–858.
- ↑ Paulin S, von Schulthess GK, Fossel E, et al. MR imaging of the aortic root and proximal coronary arteries.AJR Am J Roentgenol 1987;148(4):665–670.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Fischer SE, et al. Preliminary report on in vivo coronary MRA at 3 Tesla in humans.Magn Reson Med 2002;48(3):425–429.
- ↑ Huber ME, Paetsch I, Schnackenburg B, et al. Performance of a new gadolinium-based intravascular contrast agent in free-breathing inversion-recovery 3D coronary MRA.Magn Reson Med 2003;49(1):115–121.
- ↑ Edelman RR, Manning WJ, Burstein D, et al. Coronary arteries: breath-hold MR angiography.Radiology 1991;181(3):641–643.
- ↑ Edelman RR, Manning WJ, Burstein D, et al. Coronary arteries: breath-hold MR angiography. Radiology 1991;181(3):641–643.
- ↑ Li D, Paschal CB, Haacke EM, et al. Coronary arteries: three-dimensional MR imaging with fat saturation and magnetization transfer contrast.Radiology. 1993;187(2):401–406.
- ↑ Brittain JH, Hu BS, Wright GA, et al. Coronary angiography with magnetization-prepared T2 contrast. Magn Reson Med 1995;33(5):689–696.
- ↑ Botnar RM, Stuber M, Danias PG, et al. Improved coronary artery definition with T2-weighted, free-breathing, three-dimensional coronary MRA. Circulation 1999;99(24):3139–3148.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Kissinger KV, et al. Free-breathing black-blood coronary MR angiography: initial results. Radiology 2001;219(1):278–283.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Danias PG, et al. Contrast agent-enhanced, free-breathing, three-dimensional coronary magnetic resonance angiography. J Magn Reson Imaging 1999;10(5):790–799.
- ↑ Hofman MBM, Henson RE, Kovacs SJ, et al. Blood pool agent strongly improves 3D magnetic resonance coronary angiography using an inversion pre-pulse. Magn Reson Med 1999;41(2):360–367.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Danias PG, et al. Contrast agent-enhanced, free-breathing, three-dimensional coronary magnetic resonance angiography. J Magn Reson Imaging 1999;10(5):790–799.
- ↑ Hofman MBM, Henson RE, Kovacs SJ, et al. Blood pool agent strongly improves 3D magnetic resonance coronary angiography using an inversion pre-pulse.Magn Reson Med 1999;41(2):360–367.
- ↑ Li D, Dolan RP, Walovitch RC, et al. Three-dimensional MRI of coronary arteries using an intravascular contrast agent. Magn Reson Med 1998;39:1014–1018.
- ↑ Taylor AM, Panting JR, Keegan J, et al. Safety and preliminary findings with the intravascular contrast agent NC100150 injection for MR coronary angiography. J Magn Reson Imaging 1999;9(2):220–227.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Danias PG, et al. Contrast agent-enhanced, free-breathing, three-dimensional coronary magnetic resonance angiography. J Magn Reson Imaging 1999;10(5):790–799.
- ↑ Hofman MBM, Henson RE, Kovacs SJ, et al. Blood pool agent strongly improves 3D magnetic resonance coronary angiography using an inversion pre-pulse.Magn Reson Med 1999;41(2):360–367.
- ↑ Li D, Dolan RP, Walovitch RC, et al. Three-dimensional MRI of coronary arteries using an intravascular contrast agent. Magn Reson Med 1998;39:1014–1018.
- ↑ Taylor AM, Panting JR, Keegan J, et al. Safety and preliminary findings with the intravascular contrast agent NC100150 injection for MR coronary angiography. J Magn Reson Imaging 1999;9(2):220–227.
- ↑ Goldfarb JW, Edelman RR. Coronary arteries: breath-hold, gadolinium-enhanced, three-dimensional MR angiography. Radiology 1998;206(3):830–834.
- ↑ Stuber M, Botnar RM, Danias PG, et al. Contrast agent-enhanced, free-breathing, three-dimensional coronary magnetic resonance angiography.J Magn Reson Imaging 1999;10(5):790–799.
