Τραμ Αθήνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Τραμ της Αθήνας είναι ένα μεταφορικό μέσο σταθερής τροχιάς της Αθήνας.

Πίνακας περιεχομένων 1 Ιστορία 2 Διαδρομές 2.1 Γραμμή 1: Σύνταγμα - Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας 2.2 Γραμμή 2: Σύνταγμα - Ασκληπιείο Βούλας 2.3 Γραμμή 3: Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας - Ασκληπιείο Βούλας 3 Σχέδια και μελέτες επεκτάσεων 3.1 Επέκταση προς Πειραιά 3.2 Ολοκληρωμένο δίκτυο τραμ στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών 4 Αναφορές 5 Βιβλιογραφία 6 Δείτε επίσης 7 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Ιστορία

Στην Αθήνα αναπτύχθηκε δίκτυο ιππήλατων τροχιοδρόμων μετρικού εύρους κατά τη δεκαετία του 1880 από τη βελγικών συμφερόντων Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (Ε.Τ.Α.Π.Π.). Το δίκτυο αυτό ηλεκτροκινήθηκε, αναβαθμίσθηκε και επεκτάθηκε το 1906-1908. Μία κανονικού εύρους γραμμή (αρχικώς ιππήλατη και μεταγενέστερα ηλεκτροκίνητη) κατασκεύασε και λειτούργησε και ο Σιδηρόδρομος Αθηνών - Πειραιώς κατά μήκος της παραλίας Πειραιώς.

Με τη συγκοινωνιακή αναδιάρθρωση του 1925, το δίκτυο αστικών μέσων σταθερής τροχιάς (μαζί με κάποιες λεωφορειακές γραμμές) περιήλθε στον Βρετανικών συμφερόντων όμιλο Πάουερ & Τράξιον, ο οποίος κατένειμε τις μεν μετρικού εύρους γραμμές στη θυγατρική του Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών (Η.Ε.Μ.), τις δε κανονικού εύρους στους επίσης θυγατρικούς Ελληνικούς Ηλεκτρικούς Σιδηροδρόμους (Ε.Η.Σ.). Η σημαντικότερη έκτοτε (και τελευταία) προσθήκη στο δίκτυο υπήρξε η κανονικού εύρους γραμμή Περάματος των Ε.Η.Σ.

Οι γραμμές μετρικού εύρους του δικτύου της Η.Ε.Μ. ήταν οι εξής:

• 1: Ακαδημία - Καλλιθέα - Νέο Φάληρο/Έδεμ
• 2: Ομόνοια - Ζάππειο
• 3: Ομόνοια - Πατήσια
• 4: Ομόνοια - Ρουφ
• 5: Ομόνοια - Σταθμός Λαρίσης
• 6: Ομόνοια - Αχαρνών
• 7: Ομόνοια - Αμπελόκηποι
• 8: Ομόνοια - Σεπόλια
• 9: Ομόνοια - Πετράλωνα
• 10: Ιπποκράτους - Βοτανικός
• 11: Ιπποκράτους - Κολοκυνθού
• 12: Ακαδημία - Παγκράτι
• 13: Αμπελόκηποι - Λεωφόρος Αλεξάνδρας - Οδός Πατησίων
• 14: Αμπελόκηποι - Λεωφόρος Αλεξάνδρας - Οδός Χαριλάου Τρικούπη
• 15: Μοναστηράκι - Σύνταγμα - Μαράσλειος
• 16: Ακαδημία - Ακρόπολη - Θησείο
• 17: Άγιος Βασίλειος - Νέο Φάληρο
• 18: Νέο Φάληρο - Οδός Μακράς Στοάς
• 19: Πειραιάς - Φρεαττύδα
• 20: Πειραιάς - Καστέλλα - Νέο Φάληρο
• 21: Άγιος Βασίλειος - Παλαμηδίου
• Κ: Πλατεία Λαυρίου - Αττική

Από το 1953, η Η.Ε.Μ. εξαναγκάσθηκε βίαια από την τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δημοσίων Έργων σε ενίσχυση του δικτύου της με ηλεκτροκίνητα και θερμικά λεωφορεία (ολοκλήρωση 1960). Παραταύτα ακολούθησε μια επιδεικτική διακοπή λειτουργίας καθοδηγούμενη από τον τότε Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, γνωστή ως «ξήλωμα των γραμμών» χωρίς ίχνος συγκοινωνιακής μελέτης αναβάθμισης, που όπως αποδείχθηκε αργότερα ήταν ένα μεγάλο λάθος, με οικονομικές βέβαια προεκτάσεις. Από τη λαίλαπα εκείνη η γραμμή Περάματος επέζησε ως το 1977 επειδή ακριβώς εξυπηρετούσε στρατιωτικούς σκοπούς.

Σοβαρή πολιτική πρόθεση και προετοιμασία νέων γραμμών Τραμ εκδηλώθηκε επί υπουργίας – και αργότερα δημαρχίας – Αντώνη Τρίτση, πλην όμως το τελικά υλοποιηθέν δίκτυο της νέας γενιάς Τραμ της Αθήνας ακολούθησε τούς σχεδιασμούς της Μελέτης Αναπτύξεως Μετρό, εκτελέσθηκε δε και λειτουργεί υπό θυγατρικής εταιρείας της Αττικό Μετρό ΤΡΑΜ Α.Ε. από τον Ιούλιο του 2004 (παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων). Από το Νοέμβριο του 2007, το τραμ φτάνει και στο Ασκληπιείο της Βούλας.

[Επεξεργασία] Διαδρομές

Στις διαδρομές του τραμ έχουν δοθεί ονόματα Αρχαίων Ελλήνων:

• Αριστοφάνης: Βουλιαγμένης <--> Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας
• Αισχύλος: Βουλιαγμένης <--> Ασκληπιείο Βούλας
• Θουκυδίδης: Στάδιο Ειρήνης και Φίλιας <--> Ασκληπιείο Βούλας
• Αριστοτέλης: Σύνταγμα <--> Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας
• Πλάτωνας: Σύνταγμα <--> Ασκληπιείο Βούλας

Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων (Αύγουστος 2004) οι διαδρομές είχαν συντομευτεί ως εξής ^[1]:

• Κώστας Κεντέρης : Νέος Κόσμος – 2η Αγίου Κοσμά
• Πύρρος Δήμας : Νέο Φάληρο (Σ.Ε.Φ.) – Πλατεία Γλυφάδας

[Επεξεργασία] Γραμμή 1: Σύνταγμα - Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας

• Σύνταγμα – σύνδεση με τις γραμμές 2 και 3 του μετρό
• Ζάππειο
• Λεωφόρος Βουλιαγμένης
• Φιξ – σύνδεση με τη γραμμή 2 του μετρό
• Κασομούλη
• Νέος Κόσμος – σύνδεση με τη γραμμή 2 του μετρό
• Μπακνανά
• Αιγαίου
• Αγίας Φωτεινής-Πλατεία
• Μεγάλου Αλεξάνδρου
• Αγία Παρασκευή
• Μηδείας-Μυκάλης
• Ευαγγελική Σχολή
• Αχιλλέως
• Αμφιθέας
• Παναγίτσα
• Μουσών
• Μπάτης
• Φλοίσβος
• Πάρκο Φλοίσβου
• Τροκαντερό
• Αγία Σκέπη
• Δέλτα Φαλήρου
• Τζιτζιφιές
• Καλλιθέα
• Μοσχάτο
• Νέο Φάληρο
• Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας – σύνδεση με τη γραμμή 1 του μετρό (Η.Σ.Α.Π.)

Διαδρομή γραμμής: Λεωφόρος Βασιλίσσης Αμαλίας, Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας, Αρδηττού, Καλλιρρόης, Κασομούλη, Πλατεία Καραϊσκάκη, Μάχης Αναλάτου, Λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου, Αχιλλέως, Λεωφόρος Ποσειδώνος, Εθνάρχου Μακαρίου, (διαμορφωμένος χώρος).

[Επεξεργασία] Γραμμή 2: Σύνταγμα - Ασκληπιείο Βούλας

• Σύνταγμα – σύνδεση με τις γραμμές 2 και 3 του μετρό
• Ζάππειο
• Λεωφόρος Βουλιαγμένης
• Φιξ – σύνδεση με τη γραμμή 2 του μετρό
• Κασομούλη
• Νέος Κόσμος – σύνδεση με τη γραμμή 2 του μετρό
• Μπακνανά
• Αιγαίου
• Αγίας Φωτεινής-Πλατεία
• Μεγάλου Αλεξάνδρου
• Αγία Παρασκευή
• Μηδείας-Μυκάλης
• Ευαγγελική Σχολή
• Αχιλλέως
• Αμφιθέας
• Παναγίτσα
• Μουσών
• Έδεμ
• Πικροδάφνη
• Μαρίνα Αλίμου
• Καλαμάκι
• Ζέφυρος
• Λουτρά Αλίμου
• Ελληνικό
• 1η Αγίου Κοσμά
• 2η Αγίου Κοσμά
• Άγιος Αλέξανδρος
• Ελλήνων Ολυμπιονικών
• Κέντρο Ιστιοπλοΐας
• Πλατεία Βεργωτή
• Παραλία Γλυφάδας
• Παλαιό Δημαρχείο
• Πλατεία Κατράκη
• Αγγέλου Μεταξά
• Πλατεία Εσπερίδων
• Κολυμβητήριο
• Ασκληπιείο Βούλας

Διαδρομή γραμμής: Λεωφόρος Βασιλίσσης Αμαλίας, Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας, Αρδηττού, Καλλιρρόης, Κασομούλη, Πλατεία Καραϊσκάκη, Μάχης Αναλάτου, Λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου, Αχιλλέως, Λεωφόρος Ποσειδώνος, Διαδόχου Παύλου, Λεωφόρος Αγγέλου Μεταξά, Πλατεία Κρήτης, Λεωφόρος Αλκυονιδών.

[Επεξεργασία] Γραμμή 3: Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας - Ασκληπιείο Βούλας

• Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας – σύνδεση με τη γραμμή 1 του μετρό (Η.Σ.Α.Π.)
• Νέο Φάληρο
• Μοσχάτο
• Καλλιθέα
• Τζιτζιφιές
• Δέλτα Φαλήρου
• Αγία Σκέπη
• Τροκαντερό
• Πάρκο Φλοίσβου
• Φλοίσβος
• Μπάτης
• Έδεμ
• Πικροδάφνη
• Μαρίνα Αλίμου
• Καλαμάκι
• Ζέφυρος
• Λουτρά Αλίμου
• Ελληνικό
• 1η Αγίου Κοσμά
• 2η Αγίου Κοσμά
• Άγιος Αλέξανδρος
• Ελλήνων Ολυμπιονικών
• Κέντρο Ιστιοπλοΐας
• Πλατεία Βεργωτή
• Παραλία Γλυφάδας
• Παλαιό Δημαρχείο
• Πλατεία Κατράκη
• Αγγέλου Μεταξά
• Πλατεία Εσπερίδων
• Κολυμβητήριο
• Ασκληπιείο Βούλας

Διαδρομή γραμμής: (Διαμορφωμένος χώρος), Εθνάρχου Μακαρίου, Λεωφόρος Ποσειδώνος, Διαδόχου Παύλου, Λεωφόρος Αγγέλου Μεταξά, Πλατεία Κρήτης, Λεωφόρος Αλκυονιδών.

[Επεξεργασία] Σχέδια και μελέτες επεκτάσεων

[Επεξεργασία] Επέκταση προς Πειραιά

Μετά την ολοκλήρωση της επέκτασης προς Βούλα, το Νοέμβριο του 2007, έχει προγραμματιστεί η επέκταση προς Πειραιά (μήκους 5,6 km ανηγμένου σε μονή γραμμή). Η συγκεκριμένη επέκταση αναμένεται να λειτουργήσει το 2010 ^[2].

Η επέκταση προς Πειραιά θα περιλαμβάνει τις ακόλουθες στάσεις στην κατεύθυνση προς Πειραιά (μήκους 3,3 km):

• Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (νέα αποβάθρα πλησίον του Σταδίου Καραϊσκάκη)
• Αιγαίο
• Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
• Ευαγγελίστρια
• Πλατεία Δεληγιάννη
• Δημοτικό Θέατρο
• Ακτή Ποσειδώνος

Αντιστοίχως, η γραμμή στην κατεύθυνση από την Ακτή Ποσειδώνος προς το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (μήκους 2,3 km) θα περιλαμβάνει τις ακόλουθες στάσεις:

• Ακτή Ποσειδώνος
• Αγία Τριάδα
• Πλατεία Ιπποδαμείας
• 34ου Συντάγματος Πεζικού
• Ομηρίδου Σκυλίτση
• Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (υπάρχουσα)

[Επεξεργασία] Ολοκληρωμένο δίκτυο τραμ στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών

Υπάρχουν σχέδια για δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου τραμ στην πρωτεύουσα, ωστόσο είναι άγνωστο ακόμη αν θα υλοποιηθούν, ποια τμήματα και πότε..

Άμεσες επεκτάσεις με έτος στόχο το 2008 (Διάδρομοι πρώτης προτεραιότητας)

1. Σύνταγμα – Άνω Πατήσια
2. Νέο Φάληρο – Σταθμός Η.Σ.Α.Π. / Ο.Σ.Ε. Πειραιά
3. Σταθμός Λαρίσης – Πανεπιστημιούπολη
4. Σύνταγμα – Καισαριανή
5. Σύνταγμα – Βοτανικός

Επεκτάσεις δεύτερης προτεραιότητας με έτος στόχο το 2010 – 2012 (Διάδρομοι δεύτερης προτεραιότητας)

• 2α. Διακλάδωση προς Χατζηκυριάκειο
• 2β. Διακλάδωση προς Φρεαττύδα
• 4α. Διακλάδωση Ιλίσια – Ζωγράφου
• 6. Σταθμός Η.Σ.Α.Π. / Ο.Σ.Ε. Πειραιά – Κερατσίνι – Πέραμα
• 6α. Διακλάδωση προς Λιπάσματα Δραπετσώνας
• 7. Σταθμός Η.Σ.Α.Π. / Ο.Σ.Ε. Πειραιά – Περιστέρι – Αγία Παρασκευή

Στη Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό υπάρχει σχέδιο για περαιτέρω επέκταση της γραμμής τραμ Πειραιά - Περάματος ως τη Σαλαμίνα μέσω υποθαλάσσιας σήραγγας, το οποίο φαίνεται να εγκαταλείπεται.

[Επεξεργασία] Αναφορές

1. ↑ Δελτίο τύπου ΤΡΑΜ Α.Ε. – Αθήνα, 4 Αυγούστου 2004
2. ↑ .Τραμ Α.Ε. - Ανάπτυξη δικτύου τραμ στον Πειραιά

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

• Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, Αθήνα: Μίλητος, 1997. ISBN 9608460077

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης

• Αθήνα
• Σύστημα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Αθηνών

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Τραμ Α.Ε.
• ΤΡΑΜ - κάποτε και σήμερα (Ένθετο «Επτά Ημέρες» της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 06/03/2005)
• Η ιστορία του αθηναϊκού τραμ
• Ολοκληρωμένο δίκτυο τραμ στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών (ερευνητικό πρόγραμμα από το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Ε.Μ.Π.)