Μεταφυσική ζωγραφική

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Με τον όρο μεταφυσική ζωγραφική (ιταλ.: Pittura metafisica) ή μεταφυσική τέχνη, αναφερόμαστε σε ένα είδος ζωγραφικής που άνθισε κατά την περίοδο 1911-20 στην Ιταλία, κυρίως μέσα από το έργο του Τζόρτζιο ντε Κίρικο, που θεωρείται ιδρυτής της, καθώς και των Αλμπέρτο Σαβίνιο (ψευδώνυμο του Αντρέα ντε Κίρικο), Κάρλο Καρά και Τζόρτζιο Μοράντι. Ως καλλιτεχνικό ρεύμα υπήρξε βραχύβιο και επηρέασε περισσότερο το υπερρεαλιστικό κίνημα. Ο ακριβής ορισμός της είναι εν γένει δύσκολος, ωστόσο κύριο χαρακτηριστικό της «μεταφυσικής» τέχνης είναι η αινιγματική εικονογραφία, στα πλαίσια ονειρικών, νοσταλγικών ή ελεγειακών συνθέσεων, όπως συναντώνται χαρακτηριστικά στα πρώιμα έργα του ντε Κίρικο, τα οποία περιέχουν τυπικά μοτίβα, θέματα και τεχνικές της Μεταφυσικής Ζωγραφικής, στην προσπάθεια αναζήτησης της αινιγματικής πλευράς της πραγματικότητας. Το θεωρητικό και φιλοσοφικό υπόβαθρό της συνδέεται με τη φιλοσοφία των Φρήντριχ Νίτσε και Σοπενχάουερ. O Νίτσε χαρακτήριζε την τέχνη ως «αληθινή μεταφυσική δραστηριότητα της ζωής» και ο ντε Κίρικο δανείστηκε τη διαπίστωσή του πως όλες οι μεταφυσικές εμπειρίες έχουν τις ρίζες τους στο παρόν και στο φυσικό κόσμο^[1].

Ο Γκιγιώμ Απολιναίρ υπήρξε ο πρώτος που χαρακτήρισε τους πίνακες του ντε Κίρικο ως «μεταφυσικούς», εισάγοντας ουσιαστικά τον όρο, μέσα από μία κριτική που έγραψε στο περιοδικό L' Intransigeant τον Οκτώβριο του 1913. Χειρόγραφα του Ιταλού ζωγράφου μαρτυρούν πως ο ίδιος χρησιμοποιούσε τον ίδιο όρο για να περιγράψει το έργο του, ήδη από το 1911^[2]. Η γνωριμία του ντε Κίρικο με τον Καρά σημειώθηκε το Φεβρουάριο του 1917, στη Φεράρα της Ιταλίας, όπου οι δύο ζωγράφοι συνεργάστηκαν στενά και παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους διαμόρφωσαν το είδος που έγινε γνωστό ως «Μεταφυσική Ζωγραφική». Την ίδια περίπου περίοδο, πλήθος θεωρητικών δοκιμίων για τη μεταφυσική τέχνη δημοσιεύονταν στο περιοδικό Valori plastici, με εκδότη τον Μάριο Μπρόλιο. To 1919, o Κάρλο Καρά δημοσίευσε το βιβλίο με τίτλο Pittura Metafisica, ενώ παράλληλα διεκδίκησε την πατρότητα της Μεταφυσικής Ζωγραφικής, γεγονός που οδήγησε σε σύγκρουση με τον ντε Κίρικο. Από τις αρχές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 οργανώθηκαν αρκετές εκθέσεις Μεταφυσικής Ζωγραφικής στην Ευρώπη, η πρώτη από τις οποίες παρουσιάστηκε στη Γερμανία το 1920^[3]. Αρκετοί καλλιτέχνες επηρεάστηκαν από το ρεύμα της μεταφυσικής τέχνης, όπως ο Μάριο Σιρόνι, ο Φελίπε Καζοράτι, ο Γκέοργκ Γκρος, ο Όσκαρ Σλέμερ και ο Μαξ Ερνστ.

[Επεξεργασία] Παραπομπές

[Επεξεργασία] Πηγές

• Matthew Gale: 'Pittura Metafisica': Grove Art Online, Oxford University Press, 2007
• Metaphysical painting (2007). Encyclopædia Britannica