Λιπώδης ιστός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Λιπώδης ιστός (σπαν. αδιπικός ιστός) (Αγγλ. Adipose tissue) ονομάζεται στην ανατομία ο χαλαρός συνδετικός ιστός που αποτελείται από λιποκύτταρα (σπαν. αδιποκύτταρα) (adipocytes). H κύρια λειτουργία του είναι η αποθήκευση ενέργειας με τη μορφή λίπους. Δευτερεύοντες ρόλοι είναι η απόσβεση των κραδασμών (που μπορεί να δεχτεί το σώμα) και η θερμομόνωση του σώματος. Σχετικά πρόσφατα αποκαλύφθηκε ότι ο λιπώδης ιστός έχει και σημαντική ενδοκρινή δράση, καθώς έχει την ικανότητα να παράγει ορμόνες όπως η λεπτίνη (leptin), η ρεζιστίνη (resistin) και ο παράγοντας TNF-α (Tumor Necrosis Factor-alpha).

[Επεξεργασία] Ανατομικά Χαρακτηριστικά

Ο λιπώδης ιστός εντοπίζεται κυρίως κάτω από το δέρμα (υποδόρια), αλλά βρίσκεται επίσης να περιβάλλει εσωτερικά όργανα παρέχοντάς τους έτσι προστασία (απέναντι σε πιέσεις, κραδασμούς). Στο δέρμα συσσωρεύεται στην υποδόρια στοιβάδα (subcutaneous layer) παρέχοντας μόνωση τόσο απέναντι στη θερμότητα όσο και το ψύχος. Ο λιπώδης ιστός χρησιμεύει επίσης ως αποθήκη θρεπτικών συστατικών (nutrients).

Στα εξαιρετικά παχύσαρκα άτομα, ο περισσεύων λιπώδης ιστός που κρέμεται προς τα κάτω από την κοιλιακή χώρα ονομάζεται pannus ή panniculus. O pannus περιπλέκει την όποια εγχείρηση αυτών τον ατόμων και συχνά παραμένει ως μια "ποδιά από δέρμα" (apron of skin) εάν το άτομο χάσει απότομα βάρος (όπως συμβαίνει συχνά σε άτομα που πρέπει να υποβληθούν σε εγχείρηση bypass).

Μικρά αιμοφόρα αγγεία χωρίζουν το λιπώδη ιστό σε λοβούς.

[Επεξεργασία] Φυσιολογία

Λιπαρά οξέα που είναι δεσμευμένα σε λιποπρωτεϊνες απελευθερώνονται με τη δράση του ενζύμου λιποπρωτεϊνική λιπάση (LPL, Lipoprotein lipase) και εισέρχονται στα λιποκύτταρα, όπου εστεροποιούνται με γλυκερίνη προς παραγωγή τριγλυκεριδίων (η γλυκερίνη έχει τρία υδροξύλια, κάθε ένα εκ των οποίων εστεροποιείται με ένα λιπαρό οξύ).

Τα λιποκύτταρα παίζουν ένα σπουδαίο φυσιολογικό ρόλο, ρυθμίζοντας τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και των λιπαρών οξέων στο αίμα εντός ενός ορισμένου εύρους τιμών και καθορίζοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη. Το κοιλιακό λίπος ιδιαίτερα έχει ένα διαφορετικό μεταβολικό προφίλ έχοντας την τάση να προκαλεί αντίσταση στην ινσουλίνη. Έτσι εξηγείται γιατί χρησιμοποιείται (το κοιλιακό λίπος) ως δείκτης ανεκτικότητας στη γλυκόζη και ως ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακών παθήσεων (ακόμα και απουσία διαβήτη (diabetes mellitus) και υπέρτασης).

Πρόσφατη πρόοδος της βιοτεχνολογίας επέτρεψε την απομόνωση και καλλιέργεια (harvesting) πολυδύναμων βλαστοκυττάρων (stem cells) από λιπώδη ιστό ενηλίκων. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατή η διέγερση αυτών των αδιαφοροποίητων κυττάρων προς παραγωγή οποιουδήποτε τύπου ιστού από τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς (εναλλακτική μέθοδος ως προς την απομόνωση πολυδύναμων βλαστοκυττάρων από το μυελό των οστών). Η χρήση των πολυδύναμων βλαστοκυττάρων του ίδιου του ασθενούς μειώνει κατά πολύ την πιθανότητα απόρριψης του μοσχεύματος από τον οργανισμό του ασθενή και επίσης δεν εγείρει θέματα βιοηθικής (όπως στην περίπτωση των εμβρυονικών βλαστοκυττάρων).

[Επεξεργασία] Ενδοκρινική Λειτουργία

Στις ορμόνες που εκκρίνονται από τον λιπώδη ιστό περιλαμβάνονται οι εξής:

Αντιπονεκτίνη (Adiponectin)
Ρεζιστίνη (Resistin)
Αγγειοτενσίνη (Angiotensin)
PAI-1 (Ενεργοποιητής Αναστολέας του Πλασμινογόνου, Plasminogen activator inhibitor-1)
TNF-α (Tumor Necros Factor-alpha, TNF-alpha)
Ιντερλευκίνη-6 (Interleukin-6,IL-6)
Λεπτίνη (Leptin)

[Επεξεργασία] Καφέ Λιπώδης Ιστός

Ένας ειδικός τύπος λιπώδη ιστού που συναντάται στα βρέφη είναι ο γνωστός ως καφέ λιπώδης ιστός ή καφέ λίπος (brown fat). Εντοπίζεται κυρίως γύρω από το λαιμό και τα μεγάλα αιμοφόρα αγγεία του θώρακα. Ο καφέ λιπώδης ιστός προκαλεί την έκλυση θερμότητας μέσω της συνεχούς λειτουργίας της αναπνευστικής αλυσίδας και άρα και της οξειδωτικής φωσφορυλίωσης μέσα στα μιτοχόνδρια των κυττάρων, που έχει ως τελικό αποτέλεσμα τη διάσπαση των λιπαρών οξέων. Αυτή η διαδικασία θερμογένεσης συχνά αποδεικνύεται ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των βρεφών. Η διαδικασία αυτή υπάρχει η σκέψη να εφαρμοστεί και σε ενήλικες προκειμένου να προκληθεί απώλεια βάρους, όμως, προσπάθειες φαρμακολογικής ενεργοποίησης της θερμογένεσης δεν έχουν στεφθεί με επιτυχία μέχρι στιγμής.

[Επεξεργασία] Κοινωνικά και Ιστορικά

Ο ιδιαίτερα αναπτυγμένος λιπώδης ιστός λόγω του ότι ήταν συνυφασμένος με υψηλά επίπεδα κατανάλωσης τροφής και χαμηλά επίπεδα άσκησης από το άτομο, θεωρούνταν παλαιότερα ένδειξη πλούτου και προνομίων.