Петĕр Ялгир
Википедири материал
Петĕр Ялгир (чăн ячĕ Тихонов Петр Алексеевич), — сăваç, драматург, тăлмач, литературовед. 1922 çулхи нарăсăн 19-мĕшĕнче Чăваш Енĕн Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Çĕн Ирчемес ялĕнче çуралнă.
СССР çыравçисен (1969), Раççей тата Чăваш профессиллĕ çыравçисен пĕрлешĕвĕн, ЧР композиторĕсен ассоциацийĕн членĕ. Ăна Чăваш Енĕн культурăн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ (1972), РФ Музыка обществин тава тивĕçлĕ деятелĕ тата Хĕрлĕ Чутай районĕн хисеплĕ гражданинĕ ятсем парса чысланă.
2005 çулта П. Хусанкай ячĕллĕ литература премиĕн лауриачĕ пулнă.
[тӳрлет] Пурнăçĕ
Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçинче пулнă, орден-медале тивĕçнĕ, майор. Канаш педучилищинче, Ленинград артучилищинче, Мускаври М.Горький ячĕллĕ Литинститутра, Шупашкарти марксизм-ленинизм университетĕнче пĕлӳ пухнă. Хĕрпĕ Чутайра райхаçат редакцийĕн яваплă секретарĕ, ВЛКСМ райкомĕн пĕрремĕш секретарĕ, районти радиовещани редакторĕ, Вăрнарта райĕçтăвкомăн культура, парти райкомĕн пропаганда пăйĕсен заведующийĕ, райхаçатредакторĕ, Шупашкарта Чăвашрадио корреспонденчĕ тата ЧР çыравçăсен пĕрлешĕвĕн пропаганда бюровĕн ертӳçи пулнă.
[тӳрлет] Ĕçĕсем
Петĕр Ялгир 50 кĕнеке кăларнă. Унăн сăввисем «Çавал çути» (1956), «Паттăрлăх кунĕсем» (1995), «Салам», «Ман ялав — чăашлăх» (2005), юрă сăввисем «70 те 7 юрă» (1992), «Юрлас килет» (2000), шӳтпе кулăш хайлавĕсем «Шăртлă кулă» (1991), «Кун-çул куллисем», «Йӳçĕ кулă» (2005), ача-пăча сăввисем «Ĕмĕтсем пысăк» (1968), «Янăравлă шăнкăрав» (2002), «Ачасем юрлаççĕ» тата ытти кĕнекесене те кĕнĕ.
Поэт сăввисемпе композиторсем 250 ытла юрă кĕвĕленĕ. Уйрăмах «Хăмла пахчи», «Вăййă тухрĕç çамрĕксем», «Салам», «Савнă тусăм манăн иккĕ», «Хуняма» ятлисем анлă сарăлнă.
Ялгирăн самана саманчĕсене сăнлакан ĕçĕсем те пур. «Сарăмсăр çумăр» драмăра ХХ-мĕш ĕмĕрти 18-мĕш çулти ĕçсене, «Хрисан Степанов» пьесăра - 30-мĕш çулсене, «Вутлă вĕçевсем» пьесăра Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи вăхăтне, «Туртăм» поэмăра тата «Пурпĕрех мар» пьесăра юлашки çулсенчи ĕçсене кăтартса панă.
Çавăн пекех Петер Ялгирăн «Чăваш Литератури энциклопедийĕ» (1999) кĕнекине кăларнин ĕçĕ пысăк. 2005 çулта ку кĕнеке вырăсла Литературный мир Чувашии ятпа тухнă. Ку кĕнекере 600 ытла хушамат асăннă.
