Çирĕктăрри
Википедири материал
Çирĕктăрри — çерçи ушкăнĕнчи вьюрков çемйине кĕрекен юрлакан кайăксен тĕсĕ. Кĕлеткин тăршшĕ 12 см яхăн, 12—14 г. таять.
[тӳрлет] Çутçанталăкри ĕçĕ-хĕлĕ
Европăпа Азин вăрманĕсенче пурăнать, лăсăллă вăрмансене тата сăртлă вырăнсене уйрăмах килĕштерет. Крымра, Кавказра тата Казахстанра тĕл пулать.
Çулла пушмаклă пурăнать; кĕр енне пысăк е пĕчĕк касăвĕсене пуçтарăнать. Хĕлле ушкăнĕсемпе аяк мар çĕре касăсемпе куçса çӳрет, уйрăмах юханшыв айлăмĕсенчи çулçăллă чăтлăхсене юратать. Çирĕктăррин кĕрхи вĕçсе каясси авăн уйăхĕн вĕçĕнче тапранать, çапах та çирĕктăррисен хăшĕсем Раççейĕн вăтам ярăмĕнчи, çурçĕр енчи те пăрланман юханшывĕсен çумĕнче хĕл каçма юлать. Кăпшанкăсемпе (тлями и другими мелкими насекомыми) тата лăсăллă тата çулçăллă йывăç тĕшшисемпе хăналанать; кĕр кунĕсенче хурăнпа çирĕк тĕшшисене астивет. Çирĕктăррисем çӳллĕ йывăçсен тăррисенче лараççĕ, çĕр пичĕ çине сайра анаççĕ.
Йăвисене чăрăшсем е хырсем çинче çавăрать. Йăвана çинçе туратсенчен, курăксенчен, лишайников тата мăксенчен, çĕр çинчен 10 м çӳллĕрех питĕ вăрттăнлă пытарса тăвать. Çăмартисем (4-6 шутлă) шупкал-синкер-симĕс тĕслĕ, тĕксĕм пăнчăсемпе йĕр турчĕсем пур. Вĕçен кайăк пĕр çулта пĕр хут икĕ хут хурать: акара тата çĕртме вĕçĕнче. Çăмартисене ами 12 кун хушшинче пусма ларать. Чĕпписене хурт-кăпшанкăсемпе тăрантарать, уйрăмах çара лĕпĕш хурчĕсемпе, пĕчĕк лĕпĕшсемпе.
Çирĕктăррисене читлĕхре юрлаттарасшăн тытса усраççĕ.
[тӳрлет] Каçăсем
- Çирĕктăрри
- Çирĕктăрри Пысăк совет энциклопедийĕнче.
