Lezenn Ohm

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Al lezenn Ohm a zo ul lezenn Fizik diwar benn an tredan.

Taolenn

1 Sell makroskopek
- 1.1 E tredan eeun
- 1.2 E tredan alternus
2 Sell lec'hel (mesoskopek)

[kemmañ] Sell makroskopek

[kemmañ] E tredan eeun

Chematizadur lezenn Ohm.

E bonnoù ur c'huzumer rezistañs R(e ohm), an difoc'h a botañsieloù pe ar voltadur U (e volt)a zo kenfeurel d'ar fonnder I(e amper) o treuziñ anezhañ.

$U = R.I \,$

Eus alese e c'heller skrivañ:

$I= \frac U R$

$R= \frac U I$

Roet e vez ar rezistañs e ohm (arouez : Ω).

Dougen a ra al lezenn-mañ anv Georg Ohm, labouret en doa eñ war emzalc'h ar c'honduktaerien metalek. Mont a re mat en dro al lezenn gant ar c'honduktaerien metalek termostatet, da lavaret eo miret d'an hevelep temperadur. Pa kemm an temperadur, e kemm talvoud ar rezistañs en un doare diaes pe ziaesoc'h: degas a ra ezhomm termoù evit reizhañ an disoc'h. Dre emglev e talc'heer al lezenn, degaset a vez an termoù reizhañ e talvoud rezistañs ar c'honduktaer (kemmet e vez talvoud ar rezistañs).

[kemmañ] E tredan alternus

Holleket eo al lezenn a-us pa vez tredanoù sinuzoidel dre implij notadurioù kompleksel (gant an niver i, i² o vezañ kevatal da -1).

Skrivet e vez neuze:

$\underline{U}=\underline{Z}.\underline{I}$

$\underline{Z}.\,$ a zo impedañskompleksel an dipol, galloud a ra bezañ savet diwar dipoloù a-eeun (rezistañs, kondensader hag induktañs).

[kemmañ] Sell lec'hel (mesoskopek)

[kemmañ] Lavariad lezenn Ohm lec'hel

Eus ur sell lec'hel, lezenn Ohm a lavar ez eo distag fiñvisted an dougerien kargoù eus $||\vec{E}||$ .

Ma notenner μ fiñvusted an dougerien kargoù, tu 'zo neuze da notenniñ $\vec{v}=\pm \mu\vec{E}$ (durc'hadur ar fiñv o vezañ termenet gant sin an dougerien). An douester tredan staget dezhañ $\vec{j}$ stag ouzh un douester dougerien n a dalv :

$\vec{j}=qn\vec{v}=qn\mu\vec{E}$ , $q$ o vezañ karg an douger (talvoud absolut |q|). Notennet e vez σ = qnμ, konduktivelezh tredanel ar materi (evit ur rummad dougerien hepken) Skrivet e vez neuze lezenn lec'hel Ohm evit un doare dougerien hepken:

$\vec{j}=\sigma \vec{E}$ .

Ma vez meur a zoare dougerien, an elektronoù hag an toulloù er semikonductor da skouer, e teu an douester tredan da vezañ

$\vec{j}= \sum_k n_k q_k \vec{v}_k$ ,

gant $\vec{v}_k=\mu_k \vec{E}$ ,

neuze $\vec{j}= \left [\sum_k n_k q_k \mu_k \right ] \vec{E}$ .

Par eo neuze ar gonduktivelezh hollek da:

σ =	∑	n_kq_kμ_k
	k

gwelet ivez Lezenn Nernst-Einstein.

[kemmañ] Liamm gant al lezenn Ohm makroskopek, termenadur ar rezistañs

Kemeromp ur tamm konduktaer eus ur poent A d'ur poent B, hag a skej S. An difoc'h a botañsiel a dalv neuze:

$V_A-V_B = \int_{A}^{B} \vec{E}.d\vec{l}$

Hag ar fonnder:

$i=\int \int_S \vec{j}.d\vec{S} = \int \int_S \sigma \vec{E}.d\vec{S} = \sigma \int \int_S \vec{E}.d\vec{S}$

Liesaomp an difoc'h potañsiel dre un digemm $V A - V B$ an doareoù er bevennoù a chom digemm kement hag al linennoù park de $\vec{E}$ , ar gevatalenn $\int \int_S \vec{E}.d\vec{S}$ a zo liesaet dre ar memes digemm, an disoc'h a zo:

$\frac{V_A-V_B}{i}$ a zo dizlac'h eus an digemm-mañ, un "digemm" eo (stag eo memestra ouzh un nebeut parametroù, 'vel an temperadur) anvet rezistañs tredanel notennet $R$ .