Si

Wikipedia, ɔnsikopedi hɔrɔn ka nyɛ

Si (Butyrospermum parkii walima Vitellaria paradoxum) ye yiri ye ni nafan ba debala. Mali jamana kɔnɔ na dônna môgô kôrô fɛ jonna kabi lawalɛ. Si ye yiri ye min bɛ den kosɛbɛ. Si yiriden nanfan ka bo na bè mako caman glan. En nu fɛ farafina. Si de bile kabo à sula au bi wele kôlô ni si bimwatti sela en ka farafin mogo muso bi wili fadiara fɛ ka ta side tômôn mi ka na da tilé kôrô ka wali kè na dji kènè djalla au bi sôrô ka wusu ni ka bo a farra kônô ni ka susu kônlôn kônô ka dɛkɛdɛkɛ ni ka dji kalla ya kosɛbɛ ka donidoni kɛ en kan ni ka conkô fô ka tulu wèlè a sanfè ni ka toulou chè ka kallaya barrama kônô fô ka mun o la nôgômi bè tulu la bè sisi ni ka ba sigi ni ka tulu cɛ mi nôgô tè la nabiwɛlɛ si tulu. Si tulu bè mako chama gna. Ci tulu bɛ don a bɛ kɛ serila abe kɛ nanla a bɛ kɛ ka en wu na dumuni fin hu yiran si tulu bi kè fura chama la a bɛ sɛkɛyɛ. Kabilawallɛ môgôhou fo an bi môgô téléla.

[yɛlɛma] Si tulu dilan coko

Si ye yiri ye min sôrô kunko kɔnɔ, den be dun, a be kɛ tulu ye a tulu be dun. I be den siyen kelen san kônô. Ni si den na u' b'a kônô fô a ka mo, ni a môna u' be taa a den burulen tômôn kunko kônôka na so. Ni si tômô na, u'b'a fara bôla ka to a kolo ye barsa a kolo de na fa ka bon. Ni kolo sôrô la, u'b'a tobi ka môn, ni a môna u'b'a finzin tile la, ni a jala, u'b'a tôtôka san fɛ fara ni bô akan ka to si kolo yɛrɛ ye,u'be ni kolo de wusu,walima dôw b'a kɛ dibila, ni awusu ka se, u'b'a susu ka mugu mugu ka sôrô ka yiran ina fô nèrè ba yiran cogomin. A yiranlen kô u'b'a finzin walisa a ka suma ka sôrô ka taa sin mansina ka a dègè bô. Ni a sin na ka ban,' be a gosini u' bolo fô ka taa se a tulu bô ma,tulu fôlô min be bô o nôgô len don, u' be a kôrô gèlen ka san fɛ tulu pali o de ye a gnanama ye ka bila ka suman,a sôrô ka môn. Ni de ye si tulu dilan cogo ye, a be kɛ ka mako caman gnein, a be dun a be kɛ fura fana ye.