Нарвежцы
З Вікіпедыя.
| Нарвежцы | ||
|---|---|---|
|
||
|
Выдатныя нарвежцы
|
||
| Агульная колькасць | больш 5 мільёнаў | |
| Найбольшыя разселенні | Нарвегія | |
| Мова | нарвежская | |
| Рэлігія | пратэстанства (пераважна лютэранства) | |
| Блізкія этнічныя групы | ісландцы, скандынаўскія народы |
|
Нарве́жцы – народ у Паўночнай Еўропе, асноўнае насельніцтва Нарвегіі. Агульная колькасць – больш 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвегіі – каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш 500 тыс. чалавек у ЗША, звыш 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзесяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвегіі.
[правіць] Мова і рэлігія
У нарвежскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям'і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзве літаратурныя нормы.
- Галоўны артыкул: Нарвежская мова.
Веравызнанне нарвежцаў пераважна лютэранскае, ёсць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.
[правіць] Гісторыя
Лічыцца, што нарвежцы – патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагоддзя да н.э. Даўнейшыя ўзоры нарвежскай пісьменнасці - рунічныя надпісы (не пазней за 8 ст.).
Тэрмін „нарвежац”, менавіта нордманн („паўночны чалавек”) упершыню фіксуецца ў стараанглійскіх крыніцах 9 стагодзя.
Стварэнне ў 10-11 стагоддзях раннефеадальнай дзяржавы і хрысціянізацыя (з канца 10 ст.) спрыялі фармаванню нарвежскага народа.
У часы вікінгаў (9-11 ст.) нарвежскія перасяленцы заснавалі калоніі на астравах Паўночнай Атлантыкі і Ісландыі, дзе змяшаліся з іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы – ісландцы і фарэрцы.
У канцы 14 ст. нарвежцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасля Рэфармацыі 1536 года.
У 1814 годзе заключаная шведска-нарвежская унія. З яе разарваннем у 1905 годзе Нарвегія здабывае незалежнасць.
Сёння Нарвегія – адна з найбольш развітых дзяржаў свету. Разам з нарвежцамі ў Нарвегіі зараз жыве і працуе шмат эмігрантаў з іншых краін свету.
[правіць] Вядомыя нарвежцы
Сярод выдатных нарвежцаў - кампазітар Эдвард Грыг (Edvard Grieg), даследчыкі Роальд Амундсен (Roald Amundsen), Фрыцьёф Нансен (Fridtjof Nansen) і Тур Хеердал (Thor Heyerdahl), пісьменнік, класік нарвежскай літаратуры Кнут Гамсун (Knut Hamsun), паэт і драматург Генрых Ібсен (Henrik Ibsen), шмат спартоўцаў, ў прыватнасці зімовых відаў спорту, ды зорак шоў-бізнеса.
