Turenne
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
 |
Dialäkt: Unter-Elsassisch |
Henri de la Tour d'Auvergne-Bouillon, vicomte de Turenne, allsits bekannt unt´r´m Nàmme Turenne (Sedan, 11. Septemb´r 1611 - Sasbach, 27. Juli 1675), franzeesch´r Armeefihr´r unt´r´m Louis XIII un Kardinal Richelieu un´m "Sunnekünni" Louis XIV (Ludwig de Vierzehnt), 1643 züem maréchal de France ernannt.
Uf d'Walt ko em Schloß vun Sedan en e (protestantisch!) Familli üss de hoh Aristokratie, trett´r unt´r´m Influß vun Jacques Bossuet un´m Druck vum Künnijstum züem Katholizismus eww´r un stiegt uff bis züe de heechschti Ehre. Em Drissigjohrig Kriej het´r teilg´numme an d´Schlachte vun Friburi (1644) un Nördlinge.
1675 folgt´r sinem alt Gejespiel´r Montecuccoli eww´r d´ Rhin. Zwei Monet lang beluure sich de zwei Heerfihr´r met ihri Armee bis am 27. Juli Turenne, als´r gràd maant, de Gegner an de gued Stell ze han, um attackiire ze kenne, an de Schlacht vun Sasbach e Köjel kriejt vum e eeschtrichisch Füsiliir.
D´Stell wo´r g´schtorwe ésch, ésch noochher vum Bischof Rohan vun Strosburi köift un wie e diplomàtisch extrterritorial Gebiet b´hàndelt wore. M´r het e Monument druff beböjt, wo vor e paar Johr in e ditsch-frànzeesch Frédesmàhl umg´wàndelt wore ésch.
