Griechische Mythologie

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

D Griechisch Mythologie umfasst Gschichte yber d Götter un Helde (Heroe) usm antike Griechelônd.

D Religion vun de antike Grieche isch us de Religione vun de igwônderte Grieche un de vorgriechischi Bvölkerung in Kleinasie un Griechelônd entschtônde. Im Voglich zue de grosse monotheistischi Religione ischs Fehle vun klare Gebote un Vobote uffallend, wennglich d Göttin Nemesis un d Erinnyen (Eumenide) Zuwiderhôndlunge gege d Natur un vor allem de Muettermord bschtrôft hen. S kônn, in de Antik siterm Xenophanes, vun 'ra Anthropomorphismus - ä Vermenschlichung vun de Götter - gschproche werre, diä sin also duerch ihr Urschprung als mythologischi Gschtalte de Mensche vor allem in ihri Schwäche ähnlichr, als de eine Gott vun de Jude, Christe un Moslems si kônn.

D Religion war in ihrem Kern polytheistisch, mit verschiedeni Göttergschlechter (zuem Beispiel dem vun de Titane), zahlrichi Naturdämone, Ortsgötter un Halbgötter. Ä gschlossener Prieschterstônd het s nit gäbe, sundern bschtimmti Heiligtümer zugordnet Priester, ferner au Seher un Wahrsager. D älteschti Quelle sind unter ôndrem d Ilias un d Odyssee vum Homer sowiä Theogonie vum Hesiod. Homer un Hesiod hen d Götter in ä bschtimmti Ordnung brôcht: Us lokale Götterkulte mit witgähende Zueschtändigkeite wird ä funktional differenziertar Götterkosmos. Im hellenistische Zytalter vermischt sich d Religion mit orientalischi Elemente.

Diä Mythologie isch vun de Römer unter analoger Götter-Zueordnung vun griechischi zue römischi Gottheite teylwies ybernumme worre (lueg römische Mythologie, au: Etrusker). Siä het trotz Christianisierung un nm Wegfall vun de Götterverehrung d Jôhrtousend yberdouert. D Gschtalte vun de griechischi Mythologie hen immer wiedar d Vorlage fyr neijer Werk vun de Kultur gliefert. Uzählt sind d Gemälde, Opre oder Theaterstyck, wue de antik Schtoff neij ufnemme un voarbeite.

Mythos (griechisch mýthos) beditet urschprünglich "Red", "Kund" oder "Yberlieferung", schpäter verschiebt sich d Beditung mä uf s Uwahrscheinlichi. Breits antiki Autore verändre d Schtoff erhebli, so des ma teylwies unterschiedlichi Abschtômmunge und/oder Nachkomme bi de einzelni Gschtalte finde kônn.

Inhaltsverzeichnis 1 Griechischar Götterhimmel 1.1 Schöpfungsgötter 1.2 Titane 1.3 Olympische Götter 2 Mythologischi Gschtalte (ôndri Götter/Halbgötter/Heroe/Mensche) 3 Mythologischi Gschtalte (Ungheuer/Tiere/Ôndri) 4 Mythologischi Gegeschtänd un Orte 5 Literatur 6 Luege au 7 Ekschterni Syte

[ändere] Griechischar Götterhimmel

[ändere] Schöpfungsgötter

• Chaos - ungordneter un ungformtar Weltzueschtônd, us dem d Götter hervorgonge sin
• Nyx - d Nacht, entschtônde usm Chaos; nôch ôndre Quelle au us de Paarung vum Chaos mit de Dunkelheit
• Gaia - d Erd in Göttergschtalt, entschtônde us m Chaos
• Erebos - d Finschternis, entschtônde us m Chaos; nôch ôndre Quelle au us de Paarung vum Chaos mit de Dunkelheit
• Aether - Sohn vum Erebus un Nyx d rein Luft vum obere Himmel, wue d Götter atme un in derre d Gschtirn schwebe
• Uranos - Himmel in Göttergschtalt, durch Gaia ohne Zeugungsakt gboren
• Hemera - de Tag, Tochter vum Erebos un de Nyx

[ändere] Titane

D Titane schtômme de Sag nôch vum Uranos un de Gaia ab.

• Okeanos - Herr vum Ozean, schtärkster vun de Titane, het mit sinre Schwester un Gattin Tethys d Flussgötter, Meeres- und Quellnymphen gzeugt.
• Koios - isch nach de Niederlag gege d olympischi Götter in de Tartaros gstosse worre
• Hyperion - Licht- un Sonnegott, het mit de Gattin Theia de Sonnengott Helios, d Mondgöttin Selene un d Göttin vun de Morgenröte Eos zeugt
• Kreios - Gatte vun de Eurybia
• Iapetos - Gatte vun de Nymph Klymene (Tochter vum Okeanos), isch nôch de Niederlag gege d olympischi Götter in de Tartaros vobannt worre.
• Kronos - Vater vum Zeus, isch nôch de Entmannung vun sinnem Vater Uranos zuem Herrscher vun de Welt; Gatte vun de Rhea; isch vun sinem Sohn Zeus entmachtet worre un herrscht jetzert uf de Insel vun de Selige
• Tethys - Meeresgöttin, Gattin vum Okeanos, als Amme vun de Hera het sie de Hera zuliebe d Sternbilder vofluecht, immer yber de Himmel z wôndre
• Rhea - Mutter vun de Hestia, Demeter, Hera, Hades, Poseidon un nm Zeus; herrscht mitm Gatte Kronos sit dem sinre Entmachtung uf de Insel vun de Selige
• Themis - Göttin vun de Grechtigkeit un de Ordnung, zweyt Gattin (nôch Methis) vum Zeus, sie kennt d Zukunft un ermöglicht so Deukalion un Pyrrha, d Sintflut zue yberlebe un d Erd neij zue bvölkre
• Mnemosyne - Muetter vun de neun Muse
• Phoibe - Frau vum Koios, Mondgöttin
• Theia - Gattin vum Koios, fordert fyr ihri Kinder ä Herrschaftsônschpruch nebe de Titane, woruf de Hyperion un de Helios gtötet werre un Selene Selbstmord begihn
• Atlas - Sohn vum Iapetos un de Klymene, het als Schtrôf fyr sine Teilnôhm am Titanekampf s Himmelsgebirg gtrage, noechdem er vum Perseus voschteinert worre isch, tragt er als Atlasgbirg de Himmel uf sine Schultre

[ändere] Olympische Götter

• Zeus - Sohn vun Kronos un d Rhea, Göttervater
• Hera - Tochter vum Kronos un d Rhea, Gattin vum Zeus, Göttin vun de Ehe un de Niederkunft
• Poseidon - Sohn vum Kronos un d Rhea, isch vum Zeus vor Kronos grettet worre, Meeresgott
• Aphrodite - isch usm Same vum durch de Kronos abgschnittenes Gschlecht vum Uranos entschtônde, Göttin vun de Liebe un de Schönheit
• Hephaistos - Sohn vum Zeus un de Hera, vun Meernymphe ufzoge, Gott vum Fyr un vun de Schmied
• Dionysos - Sohn vum Zeus un de Semele, Gott vum Wein, vun de Maske un somit vun de Tragödie
• Apollon - Sohn vum Zeus un de Leto, Gott vum Frühling, vum Licht, de Sittlichkeit un de Künscht
• Hermes - Sohn vum Zeus un de Maia, Götterbote, somit Schutzgott vun de Wege, Wônderer, Kauflit un Diebe
• Demeter - Tochter vum Kronos un de Rhea, Göttin vun de Fruchtbarkeit vun de Erd, vum Getreide, vun de Saat un de Jôhreszyte
• Artemis - Tochter vum Zeus un Leto, Göttin vun de Jagd, vum Wachstums un de Geburt
• Athene - Tochter vun Zeus un de Methis, Göttin vun de Weisheit, de Wissenschaft, de Web- un Zimmererkunscht
• Ares - Sohn vum Zeus un de Hera, Gott vum Krieg
• Hestia - Tochter vum Kronos un de Rhea, Göttin vum Fyr, vum Herd un de Familieneintracht
• Eris - Göttin vun de Zwietracht un vum Streit
• Hades - Ort un Gott vun de Toten un de Unterwelt

[ändere] Mythologischi Gschtalte (ôndri Götter/Halbgötter/Heroe/Mensche)

• Achilleus, Achilles
• Acheloos
• Agamemnon
• Agenor
• Aias
• Aigisthos
• Aletheia
• Alkmene
• Amazone
• Amphitryon
• Andromeda
• Arachne
• Ariadne
• Asklepios
• Atalanta
• Bellerophon
• Chloris
• Dädalus
• Danaiden
• Deukalion
• Elektra
• Europa (Mythologie)
• Eurystheus
• Hektor
• Herakles (römisch: Hercules)
• Hero
• Hypnos
• Ikarus
• Io
• Ixion
• Jason
• Kassandra
• Laokoon
• Leander
• Medea
• Menelaos
• Morpheus
• Nestor
• Ödipus
• Odysseus (etruskisch: Uthuze)
  Bild:Ulisses-sereia.jpg

  Odysseus (an de Mascht gfesselt) un d Sirene
• Oknos
• Orestes
• Orpheus
• Paris
• Perseus
• Plutos
• Priamos
• Prometheus, Titan, wue de Mensche s Fyr brôcht het
• Pyrrha
• Sisyphos
• Tantalos
• Telemachos
• Theseus
• Tytios

[ändere] Mythologischi Gschtalte (Ungheuer/Tiere/Ôndri)

• Androphonos
• Circe
• Charybdis
• Chimäre
• Erinnyen (röm. Myth. Furie)
  • Alekto
  • Megaira
  • Tisiphone
• Gorgone
  • Euryale
  • Medusa
  • Stheno
• Hespeide
• Hore
  • Chione
  • Irene
• Minotaurus
  

  

  Theseus und Minotauros - Rom, Villa Albani
• Moiren
  • Atropos
  • Klotho
  • Lachesis
• Muse
  • Erato (Liebeslyrik)
  • Euterpe (Flöteschpiel, Gsong)
  • Kalliope (Epischi Dichtung)
  • Klio (Gschichtsschribung)
  • Melpomene (Tragödie)
  • Polyhymnia (Hymnischi Dichtung)
  • Terpsichore (Tanz)
  • Thalia (Komödie)
  • Urania (Schternekund)
• Nymphe
  • Amphitrite
  • Orseis
  • Thetis
• Pan
• Pegasus
• Satyr
• Sirene
• Skylla
• Zelos
• Zentaur
• Zephyros
• Zyklopen
  • Polyphem

[ändere] Mythologischi Gegeschtänd un Orte

• Aigis
• Ambrosia
• Delphi
• Nektar
• D goldeni Epfel vun de Hesperide
• Hades
  • Tartaros
  • Elysion
  • Asphodeliegrund
  • Lethe

[ändere] Literatur

• Robert Graves: Griechische Mythologie. Quelle und Deutung, (Rowohlts Enzyklopädie), Rowohlt, Reinbek 2003, ISBN 3-499-55404-6
• Karl Kerényi: Die Mythologie der Griechen, Dtv, München
  • 1. - Die Götter- und Menschheitsgeschichten, 2003, ISBN 3-423-30030-2
  • 2. - Die Heroen-Geschichten, 2004, ISBN 3-423-30031-0
• Karl Kerényi: Töchter der Sonne. Betrachtungen über griechische Gottheiten, Klett-Cotta, Stuttgat 1997, ISBN 3-608-91837-X
• Herbert J. Rose: Griechische Mythologie. Ein Handbuch, Beck, München 2003, ISBN 3-406-49458-7
• Gustav Schwab: Griechische Sagen. Die schönsten Sagen des klassischen Altertums, Dtv, München 2005, ISBN 3-423-70314-8 (dies Buch kann - in vielen Auflagen - als eherner Hausbuchbestand bei allen Abiturienten Deutschlands bis in die 1960er Jahre voraus gesetzt werden und ist also zumal für ein Studium der Literaturwissenschaft unabdingbar)
• Edward Tripp: Reclams Lexikon der antiken Mythologie, Reclam, Stuttgart 2001, ISBN 3-15-010451-3

[ändere] Luege au

• Klassische Mythologie
• Stammbaum der griechischen Götter
• Liste griechischer Götter
• Liste von Göttinnen
• Olympische Götter (mit ihren Attributen)

[ändere] Ekschterni Syte

• http://gutenberg.spiegel.de/autoren/schwab.htm - Gustav Schwab bei Projekt Gutenberg-DE
• http://gutenberg.spiegel.de/moritz/goetterl/goetterl.htm - Karl Philipp Moritz, Götterlehre oder Mythologische Dichtungen der Alten
• http://www.mythologica.de Beschreibt die einzelnen Gestalten
• http://www.perseus.tufts.edu/ (Englisch) Aber mit einer unglaublichen Funktionsvielfalt, inkl. Volltextsuche über antike Texte. Sehr viele weiterführende Links.
• http://www.br-online.de/alpha/mythen/ Auf dem BR-alpha Bildungskanal läuft eine interessante Serie zu den Griechischen Mythen
• http://home.arcor.de/karger/buechernachlese-archiv/uk_kerenyi_karl_griechen.html - Karl Kerényi: Die Mythologie der Griechen + Die Heroengeschichten
• http://home.arcor.de/karger/buechernachlese-archiv/uk_kerenyi_karl_sonne.html - Karl Kerényi: Töchter der Sonne