Wikipedia:Đồng thuận
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
 |
Trang này giải thích về một quy định chính thức của Wikipedia tiếng Việt. Nó được đa số các thành viên chấp nhận và được xem là chuẩn mực mà tất cả các thành viên nên tuân thủ. Xin đừng sửa đổi trang này trừ phi sửa đổi của bạn đã được sự đồng thuận. Nếu bạn muốn đề nghị những sửa đổi hoặc hoài nghi về quy định nào đó, xin hãy sử dụng trang thảo luận. |
 |
Tóm tắt về trang này:
|
| Quy định Wikipedia |
|---|
| Chuẩn viết bài |
| Thái độ trung lập Chỉ đưa thông tin kiểm chứng được Không đăng nghiên cứu chưa được công bố Tiểu sử người đang sống |
| Làm việc với người khác |
| Giữ thiện ý Văn minh và lịch sự Đồng thuận Không công kích cá nhân Giải quyết mâu thuẫn |
| Các nguyên tắc chung |
| Wikipedia không phải là... Bỏ qua mọi quy tắc |
Đồng thuận là một bộ phận vốn có của quy trình wiki. Đồng thuận thường đạt được như một sản phẩm tự nhiên của quy trình sửa đổi; nói chung một ai đó thực hiện thay đổi hoặc thêm thắt vào một trang, và sau đó mọi người đọc trang đó có cơ hội để hoặc không động tay đến, hoặc thay đổi nó. Một cách cô đọng, im lặng có nghĩa là đồng ý, nếu nó được trình bày đủ rộng ra cộng đồng. Đồng thuận giữa một nhóm biên tập viên với nhau, tại một nơi nào đó, một thời điểm nào đó, không nên phủ lấp lên đồng thuận của cộng đồng trên bình diện rộng hơn, trừ khi những tranh luận mang tính thuyết phục đó được mọi người chấp nhận là một quy trình mới. Trong trường hợp các trang quy định và hướng dẫn, cần có một tiêu chuẩn để tham gia và đồng thuận cao hơn các trang khác.
Mục lục |
[sửa] Tạo đồng thuận một cách có suy nghĩ
Đồng thuận được tạo nên tự sự thỏa thuận của các bên liên quan. Có thể đạt tới đồng thuận thông qua thảo luận, hành động (sửa đổi), hoặc thường xuyên hơn, là phối hợp cả hai. Đồng thuận chỉ có thể đạt được giữa những biên tập viên có suy nghĩ, luôn giữ thiện ý khi làm viêcn với nhau trong một không khí văn minh. Để tạo nên sự đồng thuận, cần phải chú ý đặc biệt đến tính trung lập - giữ trung lập trong hành động của chúng ta để nỗ lực đạt được một thỏa ước mà mọi người đều tán thành.
[sửa] Làm thế nào xuất hiện đồng thuận khi sửa đổi
Một cách tổng quát, một người nào đó sửa đổi một trang, rồi những người xem sau đó có ba sự lựa chọn: chấp nhận sửa đổi, thay đổi sửa đổi, hoặc lùi sửa đổi. Trong mỗi cách giải quyết là lựa chọn để thảo luận về hành động đó trước hoặc sau khi thực hiện. Thông thường, mỗi bài viết phải trải qua nhiều lần lặp đi lặp lại quá trình đồng thuận để trở thành một sản phẩm trung lập và dễ đọc. Nếu ý tưởng của bạn không được chấp thuận ngay, hãy nghĩ đến một cách thay đổi hợp lý hơn mà có thể gắn kết ý tưởng của bạn với những người khác rồi thực hiện sửa đổi, hoặc thảo luận về những ý tưởng đó. Điều này có thể thực hiện tại trang thảo luận, như lời tóm lược sửa đổi, hoặc để lại lời nhắn với những người khác tại trang thảo luận thành viên hoặc tại những trang nhiều người đọc như Wikipedia:Thảo luận.
Tóm lược sửa đổi rất hiệu quả, và có thể ghi tóm tắt về một sửa đổi thực hiện tại bài viết theo từng lần sửa đổi, hoặc lời giải thích tại sao thực hiện thay đổi đó. Thậm chí một tóm lược ngắn cũng vẫn tốt hơn là không có tóm lược. Nếu lý do sửa đổi không rõ ràng, rất có thể nó sẽ bị lùi lại, đặc biệt trong trường hợp có hành động xóa văn bản. Để giải thích dài hơn, hãy sử dụng Trang thảo luận và đặt nó vào tóm lược sửa đổi "xem thảo luận".
Bút chiến có thể dẫn tới khóa trang thay vì phát triển bài viết.
[sửa] Cách dùng trang thảo luận
Hãy mạnh dạn khi sửa đổi; bạn cũng có thể sử dụng trang thảo luận để thảo luận về một số phát triển cho bài viết, và để tạo nên sự đồng thuận liên quan đến sửa đổi trang. Trong trường hợp các trang quy định có tiêu chuẩn cao hơn cho những người tham gia và cả sự đồng thuận. Trong trường hợp rất khó để đạt được sự đồng thuận, sự tham gia giúp đỡ của những biên tập viên độc lập hoặc có kinh nghiệm trong thảo luận có thể sẽ cần thiết. Nếu sửa đổi một trang bị ngăn trở bởi bút chiến, hoặc bị phá hoại, hoặc không thể nhận được đồng thuận tại trang thảo luận thông qua thảo luận thông thường, sẽ có các quy trình giải quyết mâu thuẫn khác.
[sửa] Đồng thuận có thể thay đổi
Đồng thuận không phải là bất biến. Những quyết định trong quá khứ được tiếp tục mở ra để kiểm định và không phải ràng buộc cứng, thay đổi đôi khi lại có lý.
Các quy trình của Wikipedia vẫn duy trì sự uyển chuyển vì nhiều lý do, đó là người mới có thể mang lại những ý tưởng mới mẻ, sự phát triển có thể tạo ra nhu cầu mới, con người có thể thay đổi quan điểm qua thời gian khi có những thứ mới xuất hiện, và đôi khi chúng ta tìm được một cách tốt hơn để thực hiện điều gì đó.
[sửa] Tham gia vào thảo luận cộng đồng
Thảo luận cộng đồng diễn ra tại nhiều nơi khác nhau: những bàn thông báo như tin nhắn cho bảo quản viên; hoặc những trang như Thảo luận, Biểu quyết hoặc Yêu cầu trọng tài phân xử. Những quy trình này cần nỗ lực cộng tác và ý kiến của những người tham gia để tạo nên đồng thuận và xử lý tương ứng với sự đồng thuận.
Để xác định đồng thuận cần cẩn thận xem xét sức mạnh và chất lượng của những tranh luận, bao gồm mức tiến bộ của mục tiêu cuối cùng, sự phản đối của những người bất đồng, và với những tình huống phức tạp, những tài liệu hiện có trong không gian tên Wikipedia. Ý kiến thiểu số có khi phản ánh sự quan tâm thực sự, và lô-gíc của họ có thể còn nặng hơn lô-gíc của đa số. Thành viên mới chưa quen thuộc với sự đồng thuận nên nhận ra rằng một cuộc bỏ phiếu (nếu có tổ chức) thường chỉ là sự bắt đầu một cuộc thảo luận chứ chưa phải là sự kết thúc. Kết quả có thể được quyết định trong khi đang thảo luận.
Trong một vài trường hợp nơi sử dụng biểu quyết, chú ý rằng chúng thực ra là sự cấu trúc hóa các thảo luận, ý kiến của bạn sẽ hiệu quả hơn nhiều khi bạn cung cấp một lý do vững chắc trong cuộc bỏ phiếu đó, chứ không chỉ bỏ phiếu đơn thuần.
[sửa] Gợi lại vấn đề
Rất dễ tạo ra lời đề nghị thay đổi đồng thuận chỉ bằng cách yêu cầu một lần nữa và hy vọng một nhóm người khác và đồng cảm hơn sẽ thảo luận về cùng vấn đề. Tuy nhiên, điều này là một ví dụ tồi để thay đổi sự đồng thuận, và nó trái ngược với cách thức Wikipedia đang làm việc. Những thảo luận của Wikipedia không dựa trên số người xuất hiện và bỏ phiếu theo một cách cố định vào những ngày nhất định; chúng dựa trên hệ thống các lý lẽ hợp lý.
[sửa] Ngoại lệ
Có một số ngoại lệ mạnh hơn những quyết định đồng thuận tại một trang.
- Những tuyên bố từ Jimmy Wales, Hội đồng quản trị, hoặc Lập trình viên, đặc biệt vì vấn đề tải của máy chủ hoặc vấn đề pháp lý (bản quyền, quyền tự do cá nhân, và phỉ báng) dính líu đến pháp luật (xem Wikipedia:Quy định và hướng dẫn#Nguồn gốc của quy định Wikipedia).
- Các quyết định đồng thuận trong những trường hợp cá biệt không được kỳ vọng sẽ tự động phủ lấp những đồng thuận ở tầm rộng rãi hơn - ví dụ, tranh cãi nội bộ về Dự án Wikiedia sẽ không phủ lấp lên đồng thuận lớn hơn đằng sau một quy định hoặc hướng dẫn. Dự án Wiki không quyết rằng đối với những bài viết trong phạm vi của nó, một số quy định không áp dụng, trừ khi họ có thể thuyết phục cộng đồng rộng lớn hơn rằng việc làm đó là một cách vận dụng đúng.
- Vấn đề của Quỹ vượt lên trên tất cả các nguyên lý cơ bản của tất cả các dự án Wikimedia. Những vấn đề này đại diện cho những quyết định đồng thuận lớn nhất đạt được giữa tất cả các dự án Wikimedia, và ảnh hưởng đến tất cả các dự án.
[sửa] Xem thêm
- Wikipedia:Vòng tròn mạnh dạn, lùi sửa, thảo luận
- Wikipedia:Làm thế nào để đóng góp vào hướng dẫn Wikipedia
- Wikipedia:Giữ cái đầu lạnh khi sửa đổi nóng
- WikiEN-l mailing list July 2005
|
|
|
|---|---|
| Tổng quan | Quy định và hướng dẫn (WP:QDVHD) · Danh sách quy định (WP:DSQD) · Danh sách hướng dẫn (WP:DSHD) |
| Quy tắc cơ bản | Những gì không phải là Wikipedia (WP:KHONG) · Bỏ qua mọi quy tắc (WP:BQMQT, WP:BOQUA) |
| Quy định chung về bài viết | Thái độ trung lập (WP:NPOV, WP:TRUNGLAP) · Kiểm chứng được (WP:TTKCD) · Không đăng nghiên cứu chưa được công bố (WP:NGHIENCUU) · Lý lịch một hay nhiều người đang sống (WP:LL) · Quy định về xóa trang (WP:XOA) |
| Quy định về cư xử | Giữ thiện ý (WP:GTY, WP:THIENY) · Cư xử có văn hóa (WP:TDVM, WP:VANMINH) · Không công kích cá nhân (WP:KCKCN) · Không hăm dọa kiện tụng (WP:KHDKT · WP:LEGAL) · Sở hữu bài viết (WP:SOHUU) · Hồi sửa ba lần (WP:3RR) · Con rối (WP:SOCK, WP:CONROI) |
| Hướng dẫn cư xử | Xã giao (WP:XG) · Không phá hệ thống nhằm chứng minh một quan điểm (WP:DIEM) · Đừng cắn người mới đến (WP:CAN) · Không chơi trò luẩn quẩn với hệ thống (WP:GAME) |
| Quy định về giải quyết mâu thuẫn | Đồng thuận (WP:DT) · Giải quyết mâu thuẫn (WP:GQMT) |
| Hướng dẫn phân loại | Trang phụ (WP:TP) · Thể loại, danh sách, và tiêu bản tóm gọn (WP:TLDSTBTG) · Danh sách (WP:DS) · Thể loại (WP:THELOAI) · Tiêu bản (WP:TB) |
| Hướng dẫn về nội dung | Xung đột tư tưởng (WP:XDTT) · Đừng chép nguyên văn (WP:CHEP) · Trang định hướng (WP:DH) · Không tung tin vịt (WP:VIT) · Tiêu chuẩn đưa vào (WP:TCDV) · Nội dung vô nghĩa (WP:VN) · Trang cá nhân (WP:CANHAN) |
| Hướng dẫn sửa bài | Độ lớn bài viết (WP:KC) · Can đảm (WP:CD) · Tạo một mạng lưới (WP:WEB) · Tóm lược sửa đổi (WP:TOM) · Ký khi thảo luận (WP:KY) · Hướng dẫn về trang thảo luận (WP:NOICHUYEN) |
| Quy ước về văn phong | Cẩm nang về văn phong (WP:VANPHONG · WP:CNVVP) · Tên bài (WP:TEN) |
