Áp Lục

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Sông Áp Lục (tiếng Trung: 鴨綠江 Yālǜjiāng; tiếng Triều Tiên: 압록강 hoặc 鴨綠江 Amnokkang) là con sông hình thành biên giới tự nhiên giữa hai quốc gia Trung Quốc và Bắc Triều Tiên. Tên của con sông bắt nguồn từ tiếng Mãn Châu có nghĩa là "ranh giới giữa hai cánh đồng". Tên con sông theo tiếng Triều Tiên đọc theo cách phát âm ký tự chữ Hán.

Bắt nguồn từ độ cao 2.500 m của ngọn Bạch Đầu trên dãy Trường Bạch, sông Áp Lục chảy 130 km về phía Nam qua thành phố Hyesan trước khi đổi hướng Tây Bắc tới Linjiang. Tại đây, con sông chảy theo hướng Nam dài 300 km rồi đổ vào Vịnh Triều Tiên. Hai thành phố hai bên cửa sông là Đan Đông (Dandong), Trung Quốc và Tân Nghĩa Châu (Sinŭiju) của Bắc Triều Tiên.

Hai tỉnh biên giới Trung Quốc giáp sông Áp Lục gồm Cát Lâm và Liêu Ninh.

Sông Áp Lục có chiều dài tổng số 790 km, lưu vực rộng 30.000 km². Các sông góp nước chính là sông Changjin, Herchun và Tokro. Mặc dù nơi rộng nhất đến 5 km, việc đi lại trên sông không thuận tiện vì chỗ sâu nhất không quá 3 m và phần lớn chiều dài bị đọng bùn.

Lưu vực sông Áp Lục là nơi phát tích của vương quốc Cao Cấu Ly. Nhiều pháo đài dọc theo con sông và kinh đô của vương quốc nằm tại địa điểm ngày nay là thị xã Tập An (集安), Trung Quốc. Địa danh này có các di vật từ thời vương quốc Cao Cấu Ly khá phong phú.

Bởi vị trí chiến lược giữa Trung Quốc và Triều Tiên, con sông là nơi diễn ra một số trận đánh:

• Trận sông Áp Lục (1894) trong Chiến tranh Trung-Nhật (1894-1895)
• Trận sông Áp Lục (1904) trong Chiến tranh Nga-Nhật

Trong thời gian Nhật Bản chiếm Triều Tiên từ 1910 đến 1945, phần đất phía Triều Tiên được đầu tư công nghiệp hóa rất tập trung. Cho tới năm 1945 gần 20% sản lượng công nghiệp của Đế quốc Nhật Bản là từ Triều Tiên. Trong Chiến tranh Triều Tiên, các lực lượng quân sự của Liên hiệp quốc đã tiến tới bờ sông Áp Lục. Tuy không tiến qua sông nhưng đã ném bom phần đất phía Trung Quốc, khiêu khích quốc gia này tham chiến. Trong cuộc xung đột này, mọi cây cầu qua sông đều bị phá hủy. Cây cầu duy nhất không bị tàn phá là Cầu Hữu nghị Trung – Triều nối liền hai thành phố Tân Nghĩa Châu và Đan Đông. Thung lũng cuối sông còn được gọi là "Thung lũng MIG" bởi nơi đây đã diễn ra những trận không chiến giành quyền làm chủ bầu trời trong Chiến tranh Triều Tiên. Những chiếc tiêm kích MiG-15 của cả Liên Xô, Trung Quốc và Bắc Triều Tiên đã chiến đấu bên nhau trong những trận không chiến với quân đội liên minh đứng đầu là Hoa Kỳ.

Đầu thập niên 1990, những người vượt biên từ Bắc Triều Tiên thường vượt qua sông để sang bờ phía Trung Quốc.

Sông Áp Lục cung cấp năng lượng thủy điện có hiệu quả. Đập thủy điện trên sông có độ cao đến 100 m và dài 850 m, là một trong những đập thủy điện lớn nhất ở Châu Á. Đối tượng vận chuyển chủ yếu trên sông là gỗ súc lấy từ các cánh rừng hai bờ. Con sông cũng cung cấp nguồn cá cho dân cư địa phương.