Quebec
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
|||||
| Eyalet sloganı: Je me souviens (Hatırlarım) | |||||
 |
|||||
| Resmi dili | Fransızca | ||||
| Başkent | Quebec Şehri | ||||
| En büyük kent | Montreal (170,000) | ||||
| Vali | Lise Thibault | ||||
| Başbakan | Jean Charest (QLP) | ||||
| Yüzölçümü - Toplam - Su %'si |
Eyaletler arasında 2'nci 1,542,056 km² %11.5 |
||||
| Nüfus - Toplam (2003) - Nüfus yoğunluğu |
Eyaletler arasında 2'nci 7,598,100 4.9/km² |
||||
| Konferedasyona Katılma - |
1 Temmuz 1867, (Kurucu Eyalet olarak)) | ||||
| Saat dilimi | UTC−5 | ||||
Québec, Kanada’nın en büyük eyaleti olmasının yanısıra, Kanada'da yalnızca Fransızcanın resmî dil olduğu tek eyalettir (New Brunswick'te de halkın %35'in anadili Fransızca olduğundan, Fransızca, İngilizcenin yanında resmi dil olarak tanınıyor).
Québec, 700 binden fazlasının eyaleti daha iyi bir hayat için seçen yeni Québeclilerin de oluşturduğu 7.6 milyonluk bir nüfusa sahiptir. Günümüzün Québec toplumu, sahip olduğu gelişmiş eğitim sistemi ve herkesin ücretsiz faydalanabildiği sağlık sistemiyle, modern ve dayanışmacı bir toplum görüntüsü vermektedir.
Québec, demokrasiye dayanan siyasi bir sisteme sahiptir. Geniş ve çeşitlilik gösteren ekonomisi gücünü zengin doğal kaynakların yanı sıra, büyüyen bilgi teknolojileri sektörü ve diğer çeşitli endüstri kollarından almaktadır. İhracat-ithalat performansı, Québec’i, dünyanın en iyi 20 ekonomisi arasına sokmuştur. Québec birbirinden çok büyük farklılıklar gösteren 17 bölgeye ayrılmıştır.
27 Kasım 2006'dan beri Québec Kanada Avam kamarası tarafindan resmen bir ulus olarak tanınmıştır.[1][2]
Konu başlıkları |
[değiştir] Coğrafya
Québec, Kuzey Amerika kıtasının kuzeydoğu bölümünü kaplamaktadır. 17 idari bölgeye bölünmüş olan Québec, 1,667,441 kilometrekare gibi devasa bir alanı kaplar ve bu alanın 201,753 kilometrekaresi ise çeşitli su kaynaklarına ev sahipliği eder. Québec eyaletinin başkenti Québec (Ville de Québec)’tir.
Québec, kuzeyde Arktik Okyanusu, güneyde ABD ve New Brunswick, doğuda Atlas Okyanus’u ve Saint Lawrence Körfezi, batıda James Körfezi, Hudson Körfezi ve Ontario ile çevrelenmiştir.
[değiştir] İklim
Québec’te 4 ayrı mevsim yaşanmaktadır: ılıman bir bahar; genelde sıcak geçen yazlar; renkli ve bazen oldukça serin bir sonbahar ve soğuk ve beyaz bir kış. Mevsime bağlı sıcaklıklar ve bitki toplulukları enleme göre oldukça değişkenlik göstermektedir, ve bu da Québec’te eşsiz güzellikte ve oldukça farklı coğrafi alanların oluşabilmesine fırsat tanımaktadır. Québec’in üzerinde kurulduğu geniş coğrafya göze alınırsa, eyalette birbirine büyük farklar gösteren iklim kuşakları olduğunu tahmin etmek zor olmayacaktır; bu farklılaşmada enlem, topografya ve denizellik etkili olmaktadır.
Québec’te görülen dört farklı ilklim türü ve görüldükleri bölgeler şunlardır:
- Nemli - karasal iklim; 50. paralelin güneyi (sıcak bir yaz, özellikle Temmuz ve Ağustos ayında; soğuk bir kış ve bolca yağış)
- Kutup altı iklimi; 50. ve 58. paraleller arasında (daha uzun ve soğuk kışlar, daha kısa ve serin yazlar, daha az yağış)
- Kutup iklimi, en kuzeyde ( sert kışlar, kısa süreli kar erimesi fakat sürekli permafrost)
- Doğu okyanusal iklimi; Îles-de-la-Madeleine’de
[değiştir] Bitki örtüsü
Güneyden kuzeye gidildikçe Québec’te şu bitki örtülerine rastlanır: yaprak döken orman alanları, karışık orman alanları, kuzey ormanı alanları, tayga ve nihayet en kuzeyde tundra bitki toplulukları.
[değiştir] Vahşi yaşam
Québec’te vahşi yaşamın bir parçası olan 653 türün 199u balık, 21i amfibi, 16sı sürüngen, 326sı kuş ve 91i memeli türüdür. Ayrıca 25.000den fazla böcek türü olduğu bilinmektedir.
Vahşi yaşamın korunması Québec hükümeti ve halkının en büyük önceliklerinden birini oluşturmaktadır. Bu amaçla birçok kanun çıkarılmış ve eyalet topraklarının ciddi bir bölümü koruma alanı olarak ilan edilmiştir.
[değiştir] Yerleşim
Québec’in çok büyük bir bölümünde yerleşme yoktur. Yerleşim bölgelerinin %80i, eyaletin kurulmasından bu yana büyük bir önem taşıyan Saint Lawrence Nehri etrafında toplanmıştır; bu da Québec’in 7 milyonluk halkının yarısının, eyaletin %1lik bir alanında yaşaması olgusunu ortaya çıkarmıştır.
[değiştir] Nüfus
2004 yılı itibariyle Québec’in nüfusu 7 509 928’dir.
[değiştir] Genelde Fransızca konuşan bir nüfus
Québec’in 7 milyondan daha fazla olan nüfusu, genel olarak Fransızca konuşan bir toplum oluşturmaktadır. 6 milyondan fazla Fransızca konuşan Québecli’nin bir çoğunun kökleri, 17. ve 18. yüzyıllarda bölgeye yerleşen Fransız kolonistlere dayanmaktadır. Günümüzde Québec toplumu, 300 milyondan daha fazla insanın Ingilizce konuştuğu Kuzey Amerika kıtasında Fransızca konuşarak yaşamak ve Fransızca konuşan bir topluluk olarak kalmak konusunda birçok güçlükle karşılaşmaktadır.
Anadili Fransızca olan Québecliler’in kökleri, genelde Britanyalı göçmenlere dayansa da, bunlar arasında daha iyi bir hayat arayışı içinde Kuzey Amerika’ya yerleşmiş diğer etnik kökenlerden gelen insanlar da vardır. Günümüzde İngilizce konuşan Québecliler’in çok büyük bir kısmı Montréal civarında yaşamaktadır ve onlara sunulan İngilizce eğitim, hastane ağı, iletişim araçları ve diğer çeşitli haklardan faydalanmaktadırlar.
Québec, ayrıca, yüzyılın başından beri eyalete yerleşen Avrupalı, Afrikalı, Latin Amerikalı ve Asyalı 700.000den fazla göçmenin evidir. Tüm bu unsurlar, Québec’in kültürel çeşitliliğine ve canlılığına büyük katkılarda bulunmuştur. Her yıl, Québec, 40.000 den fazla göçmene kapılarını açmaktadır.
[değiştir] Çoğulcu bir toplum
Günümüzün çoğulcu toplum anlayışı, ülkeler arasında daha kapsamlı ve derin bir alışverişin ortaya çıkması sonucunu doğurmuştur. Bugün bu deyimden anlaşılan herkesin hayat tarzını, inançlarını, değerlerini ve ait olacağı ilgi gruplarını özgürce seçme olanağına sahip olmasıdır.
1970lerden bu yana, Québec’e yönelik göç beraberinde birçok farklılığı da getirdi. Yeni yurttaşlarla kurulan bağ, Québec toplumunu sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik anlamda zenginleştirdi.
Québec toplumu bugün kendini çoğulcu bir toplum olarak tanımlamaktadır. Québec toplumu temel olan demokratik değerleri onurlandırdığı sürece, diğer kültürlerden gelen etkilere oldukça açıktır. Québec, insanlarını, Québec toplumuna ortak bir duyguyla ait oldukları ve bunu kanunlara ve kuruluşlara gösterdikleri saygıyla ifade ettiklerince, onların farklılıklarını vurgulamalarını cesaretlendirmektedir.
Kültürel farklılık, özellikle, Québecliler’in yarısının yaşadığı bölge olan Montréal bölgesinde gözden kaçmaz. Günümüzde Montréallilerin %67sinin anadili Fransızca iken, %14.3ününki İngilizce’dir. Kentte İtalyanca, İspanyolca, Yunanca ve Arapça konuşan büyük gruplar da bulunmaktadır.
[değiştir] Yerli halklar
16. yüzyılda Avrupalılar Saint Lawrence Nehri kıyılarına yerleşmeye başladıkları sırada, bu bölgede binlerce yıldır, gelişmiş topluluklar ya da yalnızca aileler olarak yaşamakta olan yerli haklarla karşılaştılar. Her halkın kendi dili, inancı ve kültürü vardı. Kısa sürede kıtaya yeni gelen Avrupalılar ile iyi ilişkiler geliştiren yerliler, onlarla bilgi alışverişinde bulundular. Yerlilerin toprağa ait bilgileri, yeni gelen Avrupalıların kuzey koşullarına ayak uydurmasında önemli bir rol oynadı.
Yüzyıllarca devam eden bir süreçte, Québec yerlileriyle Québec’te yaşayan diğer insanlar arasındaki ilişkiler politik ve ekonomik sebeplerle azaldı. Fakat 1980lerden bu yana, bu süreç tamamen farklılaşmaya başlamış, Québec yerlileri ile diğer Québecliler arasında önemli kültürel, eğitimsel, sosyal ve politik değişimler yoğunlaşmıştır.
1985te, Québec Parlamentosunun çözümüyle, yerli halklar Kanada’da ilk defa tanınmışlardır. Böylelikle Québec, yerli halkların özerkliğini; kültürel, dilsel ve geleneksel haklarını; üzerinde yaşadıkları toprağa sahip olma ve onu kontrol etme haklarını; avlanma ve benzeri şekilde doğal yaşamın kaynakları üzerinde söz sahibi olma haklarını; Québec’in ekonomik gelişimine katılma ve bundan faydalanma haklarını tanımıştır.
Günümüzde Québec’te 10 farklı Amerindian (Amerikan Yerlisi ya da Kızılderili toplulukları) ulusu ve Inuitler yaşamaktadır. Yerli halkların nüfusları 70.000’e yakındır ve yerliler 55 farklı toplulukta toplanmış durumdadırlar. Bunun yanında 20.000’den fazla yerli, özellikle Montréal olmak üzere eyaletin çeşitli kentlerinde yaşamaktadır
[değiştir] Yönetsel bölgeler
Québec eyaleti 17 yönetimsel bölgeye bölünmüş durumdadır. Bu bölgeler:
• Bas-Saint-Laurent • Saguenay–Lac-Saint-Jean • Capitale-Nationale • Mauricie • Estrie • Montréal • Outaouais • Abitibi-Témiscamingue • Côte-Nord • Nord-du-Québec • Gaspésie-Îles-de-la-Madeleine • Chaudière-Appalaches • Laval • Lanaudière • Laurentides • Montérégie • Centre-du-Québec
Her bölge diğerlerinden coğrafi, doğal kaynaklar, yerleşilebilir alanlar, ekonomik faaliyetler ve bunların ortaya çıkardığı endüstriyel sonuçlar açısından farklılıklar göstermektedir.
Bölgelerin ekonomik faaliyetleri geleneksel olan (tarım, ormancılık, balıkçılık gibi) ile yeni olan (teknoloji üretimi gibi) arasında farklılıklar göstermektedir. Bu geniş ekonomik yelpaze, Québec ekonomisinin canlı ve güçlü kalmasında büyük bir önem taşımaktadır.
Her yönetimsel bölge vatandaşlarının temel ihtiyaçlarını karşılama ve onlara en iyi hayat standartlarını sunmakla yükümlüdür. Eğitim, sosyal hizmetler, sağlık hizmetleri, sportif ve kültürel faaliyetler bölgelerdeki farklı yönetim kademelerinin sorumluluğu altındadır.
[değiştir] Tarih
Québec’in yerli halkları olarak adlandırdığımız çeşitli Kızılderili halkları ve Inuitler, 2000 yıldan daha uzun bir süredir Québec’te yaşamaktadırlar. Avrupalıların bu bölgeye yerleşmesi ise çok daha yakın bir tarihe dayanmaktadır. 1750 yılında, ya da Jacques Cartier’in bölgeye gelişinin 200 yıl sonrasında, kolonide 70.000 kişi yaşamaktaydı. Bu küçük grup, köklerinde farklı ve gelişimci bir topluluğun tohumlarını taşıyordu.
Aşağıda verilen tarihler Québec’in tarihi, politik, ekonomik, sosyal ve kültürel evriminin önemli noktalarına ışık tutmaktadır:
- 1534 Jacques Cartier Québec’in doğu ucuna ayak bastı
- 1608 Samuel de Champlain başkent Québec’i kurdu
- 1634 Sieur de Laviolette, Trois-Rivieres kentini kurdu
- 1642 Paul de Chomedey de Maisonneuve, sonraları ismi Montréal olarak değişecek olan Ville-Marie’yi kurdu
- 1663 Louis XIV, Yeni Fransa’ya krallığa ait olma statüsünü verdi
- 1701 Otuz bir Kızılderili Ulusuyla Büyük Montréal Barışı imzalandı
- 1759 Québecli Fransızlar, Abraham Düzlükleri’nde İngilizlere karşı yenildiler
- 1763 Paris Antlaşmasıyla Yeni Fransa İngiliz Krallığı’na bağlandı
- 1763 Québec Yasasıyla Québec’in dili, dini ve hukuku Ingilizler tarafından tanındı
- 1791 Temel Teşkilat Kanunuyla iki eyalet oluşturuldu: Aşağı Kanada ve Yukarı Kanada
- 1840 Birleşme Yasası ile iki eyalet birleştirildi
- 1867 Britanya Kuzey Amerikası Akdi, Québec, Ontario, Yeni İskoçya ve New Brunswick’i bir federasyon çatısında birleştirdi
- 1921 Québec Parlamentosu ilk kamu sağlık rejimini oluşturdu
- 1940 Québecli kadınlar eyalet seçimlerinde oy hakkı kazandılar
- 1943 Eğitim zorunlu hale getirildi ve temel eğitim ücretsizleştirildi
- 1944 Hydro-Québec kuruldu
- 1960 Bir çok büyük sosyal reformun yaşandığı dönem olan “Sessiz Devrim” başladı
- 1974 Québec’in Liberal hükümeti Fransızca’yı resmi dil ilan etti
- 1975 Insan Hakları ve Özgürlükleri Beyannamesi Québec Ulusal Meclisi tarafından benimsendi
- 1976 Sessiz Devrim’in sonucu olan Québec milliyetçiliği René Lévesque’in partisi olan Parti québécois’yı seçim galibi yaptı
- 1977 Québec’in frankofon karakterinin yaşamasını garantilemek için Fransız Dili Beyannamesi ilan edildi
- 1980 Bir referandumla, Québec halkı tarafından, Parti québécois hükümetinin Kanada’nın geri kalanıyla özerklik-işbirliği görüşmelerine başlama teklifi reddedildi
- 1992 Bir referandumla, Québecliler Kanada Anayasasını reddetti
- 1995 Bir referandumla, Québecliler, Parti québécois hükümetinin Québec’in özerkliği ve Kanada’yla işbirliği içinde kalması önerisini reddetti
[değiştir] Kültür
Kuzey Amerika’nın tek Fransızca konuşan toplumu olan Québec toplumu, kültürüne sıkıca sarılmaktadır. Québec kimliğinin en güçlü sembolü olan kültürü, Québec toplumunun Fransız köklerini bir taraftan Amerikan Yerli mirasıyla birleştirirken, diğer taraftan büyük komşusu Birleşik Devletlerinden ve demografik profilini şekillendiren çok etnisiteli yapıdan etkilenmektedir.
[değiştir] Mimarî
Modernite eğilimine rağmen, Québec’in kırsal alanlarında halen geleneksel mimari eski güzelliğiyle büyük oranda korunmuştur. Montréal ve Québec gibi büyük kentler ise mimari aşıklarına Avrupa ve Kuzey Amerikan tarzlarında eski ve yeninin en güzel örneklerini sunmaktadır.
[değiştir] Görsel sanatlar
Québec 75 tanesi sahipleri tarafından işletilen, 75’i modern sanata adanmış, 180’den fazla profesyonel sanat galerisine sahiptir.
Québec görsel sanatlar alanında kültürel değişimlere oldukça açıktır. Bu alanda Québec’te her yıl düzenlenen birçok organizasyona sanatçıların ilgisi büyük olmaktadır. Mois de la Photo à Montréal bu organizasyonlardan yalnızca biridir.
[değiştir] Sinema
Québec’te çekilen ilk film “Danse indienne”dir. Film, 1896 yılında Lumière kardeşler tarafından çekilmiştir. Fakat Québec sineması asıl patlamayı 1950lerden sonra yaşamaya başlamıştır. Bu dönemin filmleri daha çok Québec’in gündelik hayatı üzerinde durmuşlardır. 1956 yılında Ulusal Film Kurulu’nun Fransızca kısmının Ottawa’dan Montréal’e taşınması, Québec’in sinema sanatçıları açısından büyük bir heves kaynağı olmuş ve üretkenliği artırmıştır.
Bugün Québec olgun bir sinema geleneğine sahiptir. Bunu Québec yapımlarının dünyanın çeşitli festivallerinde gösterilmesinden, buralarda ödüller toplamasından ve adlarını tüm dünyaya duyuran Québecli yönetmenler Denys Arcand, Manon Briand, Gilles Carle, François Girard, Carole Laure ve Denis Villeneuve’den anlayabiliriz.
[değiştir] Sirk sanatları
Québec sirk sanatlarında dünyanın en önde giden toplumlarındandır. Dünyaca ünlü Le Cirque du Soleil, Québec’in bu konudaki haklı gururunun bir ifadesi gibidir.
[değiştir] Dans
Dans sanatı, Québec’te yeni yeşermeye başlasa da, son 15 yıldır Montréal, Kuzey Amerika’nın en dinamik koreografi merkezlerinden biri olarak tanınmaktadır. Compagnie Marie Chouinard, the La La La Human Steps company, the Grands Ballets Canadiens de Montréal ve Carbone 14 gibi ünlü dans toplulukları bunu kanıtlar niteliktedir.
[değiştir] Festivaller
Québecliler’in topluluk olarak kültürel hayatı yaşama merakları, onları aynen yüzyıllar önce Fransız yerleşimcilerin yaptığı gibi kışın bir araya gelip kutlama ve paylaşmaya itmektedir. Bu gelenek halen, eyalet çapındaki 400 farklı festivalle devam etmekte olup, bu festivaller Québec’in her bir kentini ve kasabasını yıl boyunca canlı tutmaktadır. Bu festivallerin en büyükleri Québec Carnival ve Festival International de Jazz de Montréal’dir.
[değiştir] Gastronomi
Québec’te iyi yeme zevki ve kültürü, kırsal alanda da, kentlerde olduğu gibi bir gelenektir. Québec mutfağının Kuzey Amerika’da üne sahip olmasının yanında, sahip olduğu başarılı şefler sayesinde, dünyada da önemli bir tanınırlığa sahip olmaya başladığını görmekteyiz.
Köklerini Fransız mutfağında bulan Québec mutfağı, günümüze kadar özellikle Yerli Halkların ve Québec’te yaşayan diğer unsurların etkisiyle, oldukça ilgi çekici bir hal almıştır.
[değiştir] Edebiyat
Québec’in Fransızca edebiyatının genç olduğunu söyleyebiliriz. İlk basılan Québec yazımlarının ortaya çıkışı 19. yüzyılın ortalarına rastlamaktadır. Bunlar ulusalcı bir akımın parçasıydı ve aile, toprak ve din üzerine kurulmuş kırsal hayatı yansıtmaktaydılar. Bu dönemde yazılmış ve Québec kırsal hayatını aktaran romanlara örnek olarak şunları verebiliriz: “Menaud, maître draveur” (1937) - Félix Antoine Savard; “Le survenant” (1945) - Germaine Guèvremont; Trente arpents” (1938) - Louis Ringuet. Kırsal hayatı anlatan bu akım, II. Dünya Savaşı ertesinde etkisini yitirdi, ve yerini kent yaşamına dair yazılan romanlara bıraktı. Bu tarz gerçekçi ve eleştirel bir gözlem, Québec edebiyatı açısından oldukça önemli olan bir yapıtı, “Les Plouffe” (1948) - Roger Lemelin, doğurdu. 1960lı yıllarda etkisini gösteren Sessiz Devrim Québec yayımcılık sektörünün de daha belirgin şekillerde gelişmesine önayak oldu. “Büyük Karanlık” dönemi olarak adlandırılan dönemin sonrasında, Québec’in Fransızca konuşan yazarları kültürel kimliklerini daha da fazla vurguladılar. Günümüzde, her yıl Québec’te 4 000 den fazla eser yayımlanmaktadır.
[değiştir] Medya
Küçük nüfusuna rağmen, Québec’te büyük sayılabilecek bir medya sektörü bulunur. Bir çok günlük, haftalık ve aylık gazete ve dergiye ulaşmanız mümkündür. 150nin üstünde radyo istasyonu ve birçok özel, yerel, ve kamu televizyon istasyonları bulunmaktadır.
1968 yılında kurulan ve Québec’in en önemli TV istasyonlarından olan Télé-Québec, kültürel ve eğitsel yayınlara da sahiptir.
[değiştir] Müzeler
1970li yıllardan bu yana, Québec’in müze ağı sürekli büyümektedir. Günümüzde Québec’te bulunan 500 müzenin %60ı son 20 yılda kurulmuştur. Québec’in müzeleri tarih, sanat, etnoloji, mimarlık, bilimler, teknoloji, doğal ve çevresel bilimler gibi birçok farklı tema üzerine kurulmuştur.
Québec’in dünyaca üne sahip müzelerinden bazıları şunlardır: Musée national des beaux-arts du Québec, Musée de la civilisation, Musée d'art contemporain de Montréal, Montreal Museum of Fine Arts.
[değiştir] Müzik
Québecli müzisyenler, besteciler ve şarkıcılar artan bir şekilde ünlerini Québec sınırları dışında da duyurmaktadır. 5000’nin üzerinde müzisyen ve 200’den fazla besteciyle Québec bugün dünya müzik sahnesinin bir parçasıdır. Günümüzde Québec’te dünyaca tanınan her türlü müziği duymak mümkündür.
1902 yılında kurulan Orchestre symphonique de Québec Kanada’nın en eski klasik müzik orkestrasıdır. Bugün popüler müziğin ünlü isimlerinden Celine Dion, Lara Fabian, Leonard Cohen ve Simple Plan gibi birçok şarkıcı ve grup Québec çıkışlıdır. Günümüzde özellikle Montréal çevresinde gelişen alternatif müzik dikkat çekicidir; Arcade Fire, Rufus Wainwright, Melissa auf der Maur ve Martha Wainwright bu isimlerden yalnızca birkaçıdır.
[değiştir] Tiyatro
Québec’in tiyatro kültürü köklerini 19. yüzyılda bulmaktadır, fakat tiyatro Québec’te 1930lardan sonra daha popüler bir hal almıştır. Günümüzde kukla tiyatrosundan dramaya kadar tiyatronun her türünü Québec’te görmek mümkündür.
[değiştir] Kaynakça
[değiştir] Dış bağlantılar
Bölgeler: Kuzeybatı Toprakları • Nunavut • Yukon
