Lungsod ng Malolos

Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Lungsod ng Malolos

Lokasyon
Mapa ng Bulacan na pinapakita ang lokasyon ng Malolos.
Pamahalaan
Rehiyon	Gitnang Luzon (Rehiyon III)
Lalawigan	Bulacan
Distrito	Unang distrito ng Bulacan
Mga barangay	51
Kaurian ng kita:	Ika-4 na uri ng lungsod; komponente
Alkalde	Danilo Domingo (2001-Kasalukuyan, Lakas-CMD)
Pagkatatag	1580
Naging lungsod	2002
Opisyal na websayt	Opisyal na Websayt ng Lungsod ng Malolos, Bulacan
Mga pisikal na katangian
Lawak	67.30 km²
Populasyon      Kabuuan (2000)      Densidad	175,291 2604/km²
Mga coordinate	14.78N, 120.92E

Ang Lungsod ng Malolos (o City of Malolos sa wikang Ingles) ay isang ika-4 na uring lungsod sa Pilipinas sa lalawigan ng Bulacan. Ito ang kabisera ng lalawigan. Matatagpuan ito mga 40 kilometro sa hilaga ng Maynila. Hangganan ng Malolos ang Calumpit sa hilaga, ang Plaridel at Bulacan sa silangan, ang Paombong sa kanluran at look ng Maynila sa timog. May populasyon ito ng 175,291 katao sa 36,663 mga sambahayanan sang-ayon sa sensus noong 2000.

[baguhin] Kasaysayan

Kilala ang Bayan ng Malolos sa pagiging kapital ng Unang Republika ng Pilipinas. Naglundo rito ang maraming patriotikong nakilahok sa pagtatayo ng Republika ng Pilipinas. Sa simbahan ng Barasoian ginawa’t pinagtibay ang Unang Konstitusyon ng Pilipinas at ang Katedral ng Malolos ang nagging tanggapan ni Heneral Emilio Aguinaldo bilang Pangulo ng Rebolusyonaryong Pamahalaan kasama niya ang tagapayo at kalihim na si Apolinario Mabini.

[baguhin] Pagsilang ng Malolos

Batay sa alamat, nagbuhat ang pangalang "Malolos" sa salitang Tagalog na "Paluslos". Ang kahulugan ng salitang ito ay pagdaloy o pag-agos ng tubig buhat sa ilog patungo sa mga bayan ng Plaridel (Quingua) at Calumpit. Kung bumabaha, ang agos o paluslos ay patungo sa Ilog Pasig, kaya ang bayang ito ay tinawag na Malolos. Ito rin daw ay sanhi ng di pagkakaunawaan ng mga unang misyonerong nakarating sa pook na iyon. Nakakita raw ang mga pari ng mga katutubong naninirahan sa baybayin (Kanalate ngayon ang tawag sa pook na ito). Tinatanong nila ang pangalan ng pook na iyon. Hindi naintindihan ng katutubo ang tanong ng mga misyonero. Pababa iyong pook kaya sinabi niyang "paluslos". Hindi naman iyon mabigkas ng mga misyonero at "malolos" ang bigkas nila. Simula noon iyon na ang nagging tawag dito.

Buhat sa isang maliit na pamayanan ang Malolos na sinimulan ng mga misyonerong Kastila. Dating basal na kagubatan ito na nilinis ng mga Kastila (na kung saan nakuha ang mga pangalan ng barangay nito - sa mga "Punong-kahoy"). Sa gayon, dumami na ang populasyon, lalong lumaki ang pook nang magkaroon ng malaking simbahan. Simula pa noong 1580, sinimulan na ang pagtatayo ng munisipyo sa Paseo del Congreso na ngayo’y bahagi ng Barangay San Agustin.

Hinati ang Malolos noong Agosto 31, 1859 sa tatlong distrito: Poblacion, Barasoian at Sta. Isabel, bawa’t bayan ay may "kapitan" at "Kura Paroco". Noong 1903, ang Barasoain at Santa Isabel ay isinamang muli sa Bayan ng Malolos.

Ang Malolos ay naging kabisera ng Pilipinas nang ilipat ni Heneral Emilio Aguinaldo ang Pamahalaang Rebolusyonaryo sa Malolos noong Setyembre 10, 1898. Ang pagiging kabisera ng Malolos ay tumagal hanggang Marso 31, 1899 nang masakop ni Heneral Arthur McArthur ang Malolos.

[baguhin] Populasyon at katangian ng munisipalidad

[baguhin] Heograpiya at demograpiya

Ang Malolos ay kabisera ng Bulacan, ito ay binubuo ng 51 barangay at may lawak na 88,356,426 metro kwadrado. Ang mga lupaing ito ay nahahati sa palayan, palaisdaang kogonan, mga bakood at lupang tirahan. Mahigit sa 4,000 hektarya ng mayamang palayan at mahigit sa 2,000 hektaryang palaisdaan ang Malolos bukod pa sa pook residensyal.

Bilang isang bayang ibinibilang sa klaseng "A", ang kinikitang buwis ay nagbubuhat sa palengke, katayan ng hayop, ari-arian at mga lisensya. Buhat sa kinikitang ito sa buwis, kinukuha ang pambayad sa suweldo ng mga pinunong bayan at kawani ng pamahalaan, pagpapatayo ng mga gusali, pambili ng kagamitan at iba pang gastusin. Humigit-kumulang sa 75% ng mga mamamayan ay mga Katoliko subali’t mayroon ding Iglesia ni Cristo, Iglesia Filipina Independiente (Aglipay), Seventh Day Adventist, Protestante (Metodista) at iba pa.

Batay sa tala ng National Statistics Office, 112,051 ang populasyon ng Malolos ng 1990 sa kalawang lupain nitong 79.50 kilometro kwadrado. Para itong isang puno, labis-labis ang laki ng katawan, higit na malaki ang mga sangang nasa silangan bayan kaysa sa kanluran, normal ang kalagayang pangkapayapaan at kaayusan ng lalawigan. Nagpapaunlad ang mga bayan sa pamamagitan ng pagtatayo ng poso sa mga barangay at pagpapatayo ng mga kalsada at tulay gayon din ang pag-aayos ng daluyan ng tubig. Pagsasaka, pangingisdan, pagmamanukan, pag-aalaga ng mga kalapati, pagkakapintero, paggawa ng muwebles at pantahanang industriya ang hanapbuhay ng mga tao dito. Ang Bayan ng Malolos ay patuloy na naghahangad ng pagbabago at kaunlaran sa tulong ng mga samahang sibiko, panrelihiyon, kultural at edukasyonal at pangkawanggawa. Sa pamamagitan ng paglinang ng diwang makabayan, pagtutulungan, pagkakapatiran at pagkakawanggawa, inaasahang lalong magiging maganda ang kinabukasan ng Malolos.

[baguhin] Mga barangay

Binubuo ito ng 51 mga barangay:

[baguhin] Kawing panlabas

• Pamantayang Heograpikal ng Pilipinas
• Impormasyon tungkol sa senso ng Pilipinas noong taong 2000

	Lalawigan ng Bulacan
	Mga Lungsod:	Lungsod ng Malolos | Lungsod ng Meycauayan | Lungsod ng San Jose del Monte
	Mga Bayan:	Angat | Balagtas | Baliuag | Bocaue | Bulacan | Bustos | Calumpit | Doña Remedios Trinidad | Guiguinto | Hagonoy | Marilao | Norzagaray | Obando | Pandi | Paombong | Plaridel | Pulilan | San Ildefonso | San Miguel | San Rafael | Santa Maria