Ziołolecznictwo
Z Wikipedii
Ziołolecznictwo (fitoterapia, fitofarmakologia) - wiedza o lekach sporządzanych z przetworzonych bądź naturalnych surowców roślinnych pochodzących od roślin leczniczych. Zajmuje się poznaniem ich właściwości, mechanizmów działania na organizmy żywe, metabolizmu substancji czynnych w organizmie, możliwości zastosowania w leczeniu chorób, dawkowania, działania ubocznego i toksyczności.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsze wiadomości o ziołolecznictwie znajdują się w dokumentach historycznych Babilonii i Asyrii z okresu ok. 2000 lat p.n.e. Wśród roślin leczniczych wymieniano już wówczas: rumianek, lulek, szafran, piołun, lukrecję gładką, babkę, nagietek, fenkuł włoski i inne.
Jednak kolebką wiedzy lekarskiej był Egipt. Źródłem wiedzy o stanie lecznictwa egipskiego są napisy i rysunki zachowane na budowlach, odnalezione na papirusach oraz dzieła starożytnych pisarzy: Herodota i Pliniusza Starszego.
W Egipcie lecznictwem zajmowali się kapłani. Przy świątyniach uprawiano rośliny lecznicze, a leki były sporządzane w specjalnych komnatach, według ściśle ustalonych przepisów.
O lecznictwie egipskim najwięcej wiadomości przekazuje papirus Ebersa, zawierający około 900 recept różnych leków. Wśród surowców pochodzenia roślinnego (były też pochodzenia zwierzęcego) wymieniano: jałowiec jako lek moczopędny, korę granatowca jako środek usuwający tasiemce, piołun na apetyt. Poza tym wymieniane były: tatarak zwyczajny, mięta pieprzowa, lulek czarny, mirra, mak polny, aloes i wiele innych.
Na kontynencie europejskim wiedzę medyczną zapoczątkowali Grecy, którzy przejęli wiele z kultur egipskiej i egejskiej. Rozkwit nauk przypadał na V i IV wiek p.n.e. Lecznictwo w Grecji związane było z kultem religijnym i początkowo skupiało się w świątyniach. Stopniowo eliminowano pierwiastki magiczne i teurgiczne, nadając lecznictwu świecki charakter. Stopniowo rozwijała sie specjalizacja ludzi zajmujących się sporządzaniem leków. Pojawili się farmakopole odpowiedzialni za przyrządzanie leków i rizotomowie (gr. rhizotomoi) zajmujący sie szukaniem zbieraniem i przygotowywaniem ziół. Zioła były sprzedawane lekarzom i pacjentom w składach zwanych po grecku "apotheke". Od tego słowa wywodzi się dzisiejsza nazwa "apteka".
W czasach średniowiecza, rozwój ziołolecznictwa zawdzięczamy klasztorom. Zioła były hodowane w ogródkach przyklasztornych szczególnie benedyktyńskich. Rozwijała się wtedy sztuka prowadzenia zielników, które u schyłku średniowiecza był bardzo bogate i ilustrowane rycinami przedstawiającymi poszczególne gatunki. Przełomowej zmiany w dziejach ziołolecznictwa dokonał Paracelsus, który uważał, że Bóg dał ludziom lek (arcanum) na każdą chorobę i aby ułatwić im szukanie dodał odpowiednie znaki zewnętrze (sygnatury). W związku z tym Paracelsus ordynował rośliny o liściach nerkowatych na choroby nerek, surowce żółte na żółtaczkę, a makówki na bóle głowy. Paracelsus opracował też metody przetwarzania surowców roślinnych tak, aby wydobyć z nich arcanum - dziś nazwalibyśmy je aktywnym składnikiem. Z tego względu uważa się go za ojca fitochemii i farmakognozji.
[edytuj] Przykłady leków
- Czosnek pospolity obniża poziom cholesterolu całkowitego[1].
- Składniki zielonej herbaty zwalniają podziały komórek raka piersi[2].
[edytuj] Bibliografia
- Klemens Bartkowiak "Chwasty pożytecznymi ziołami", DK "Agora", 1985, Bydgoszcz
- Irena Gumowska "Ziółka i my", Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1985, Warszawa ISBN 83-7005-089-1
- Marian Janusz Kawałko "Historie ziołowe", KAW, 1986, Lublin ISBN 83-03-01600-8
- Czesław Klimuszko "Wróćmy do ziół" "NOVUM", 1988, Warszawa
- Leszek Marek Krześniak "Apteczka ziołowa" "Sport i Turystyka", 1986, Warszawa
- Leszek Marek Krześniak "Przyjemne i pożyteczne dla zdrowia i urody", PZD. KR, 1987, Warszawa
- Teodor Książkiewicz "Zielnik klasztorny Ojców Bonifratrów", COMES, 1992, Warszawa
- Barbara Kuźnicka, Maria Dziak "Zioła i ich zastosowanie" PZWL, 1984, Warszawa
- Eugeniusz Kuźniewski, Janina Augustyn-Puziewicz, PWN, 1986, Warszawa ISBN 83-01-04289-3
- Eliza Lamer-Zarawska "Zioła dla dzieci czyli Jak wychować zdrowo dziecko", ASTRUM, 1995, Wrocław
- Eliza Lamer-Zarawska "Zioła dla młodzieży", ASTRUM, 1996, Wrocław
- Eliza Lamer-Zarawska "Zioła w geriatrii", ASTRUM, 1997, Wrocław
- Andrew Laughin "Od arcydzięgla do żywokostu" ASTRUM, 1996, Wrocław
- Jerzy Lutomski, Jerzy Alkiewicz "Terapia lekami roślinnymi w zarysie", PZWL, 1984, Warszawa ISBN 83-200-0876-X
- Klaus Oberbeil, Christiane Lenz "Z apteczki babuni: warzywa i owoce, które leczą", "Świat Książki", 2003, Warszawa ISBN 83-7311-774-1
- Adam Paluch "Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej", Wydaw. UW, 19884, Wrocław
- Witold Poprzęcki "Ziołolecznictwo" SPAR, 1989, Warszawa
- M. Scheffer "Terapia kwiatowa dr Bacha", MITTEL, 1992, Gdynia
- Jan Schulz, Edyta Überhuber "Leki z bożej apteki" ChIW "Znaki Czasu", 1990, Warszawa
- Andrzej Skarżyński "Magia ziół" "Alfa", 1991, Warszawa ISBN 83-7001-291-4
- Maria Treben "Apteka Pana Boga: porady i praktyka stosowania ziół leczniczych", Galeria Polskiej Książki, 1996, Warszawa ISBN 83-87071-50-1
- Marian Wiśniewski "Leczenie owocami, warzywami i zbożem", "Spes", 1997, Kraków ISBN 83-87186-43-0
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
- ↑ Garlic shows promise for improve some cardiovascular risk factors. Archives of Internal Medicine, 913-824.
- ↑ Activation of FOXO3a by the Green Tea Polyphenol Epigallocatechin-3-Gallate Induces Estrogen Receptor Expression Reversing Invasive Phenotype of Breast Cancer Cells. Cancer Research, 5763-5770. doi:10.1158/0008-5472.CAN-06-4327.
