Winiary (dzielnica Kalisza)
Z Wikipedii
Współrzędne: 51°44' N 18°08' E
|
||||
 |
||||
| Status | dzielnica | |||
| Założono | 1294 | |||
| W granicach miasta | od 1976 | |||
| Powierzchnia | ok. 6 km² | |||
| Położenie | 51° 44' N 18° 08' E |
|||
| Populacja (2007) - liczba ludności - gęstość |
około 4,5 tys. ok. 750 os./km² |
|||
| Strefa numeracyjna | 062 | |||
| Kod pocztowy | 62-800 | |||
| Tablice rejestracyjne | PK | |||
Winiary – prawobrzeżna dzielnica Kalisza położona we wschodniej części miasta, ograniczona Prosną oraz Swędrnią i Pokrzywnicą; w źródłach pisanych od 1294; w granicach administracyjnych od 1976 (włączono wtedy wsie Winiary i Okręglica); pełni funkcje mieszkalne, przemysłowe i rekreacyjne.
[edytuj] Historia
We wczesnym średniowieczu Winiary były wsią służebną zamieszkiwaną przez winiarzy (łac. vinearii), którzy trudnili się uprawą winorośli i produkcją wina na potrzeby dworu książęcego w Kaliszu (dostarczali je w zamian za zwolnienie z daniny książęcej). Winiarze uprawiali winorośl na łagodnych i nasłonecznionych zboczach doliny Prosny, a wino wyrabiali w samej osadzie, która była własnością książęcą. Nazwa osady jest typowa dla podobnych osad służebnych położonych w sąsiedztwie grodów książęcych (łac. sedes regni principales) m.in. w Sandomierzu, Krakowie, Płocku. W źródłach pisanych osada pojawia się po raz pierwszy jako Wynarz (1294), a później jako Vinar (1298), Winary (1579). W 1795 roku Winiary z prywatnych rąk zostały przejęte na skarb państwa przez władze pruskie. Z kolei 1807 roku ziemie te wraz z przyległymi dobrami opatóweckimi nadano w nagrodę za służbę w wojskach cesarza Napoleona Bonaparte gen. Józefowi Zajączkowi. Ostatnim właścicielem Winiar był Konrad Wünsche zamordowany przez Gestapo 19 stycznia 1945 roku w lesie skarszewskim. Las na Winiarach był świadkiem zbrodni hitlerowskich w czasie okupacji niemieckiej (1939-1945) - 22 grudnia 1939 oraz w styczniu i w lutym 1940, rozstrzelano Polaków przetrzymywanych wcześniej w więzieniach w Kaliszu i Ostrowie Wielkopolskim. Po wyzwoleniu w 1945, w miejscu zbrodni ekshumowano 527 ciał. Według danych z 1962, łączna liczba pomordowanych wyniosła ok. 700 osób[1].
Do pozostałości z dawnych lat należą:
- Dwór administratora folwarku - wzniesiony w pierwszej połowy XIX wieku, obecnie przedszkole. Przebudowy dworku dokonano w latach 70 XX wieku
- Browar – wzniesiony około 1820 roku w klasycystycznym stylu. W latach 70 XX wieku staraniem Karola Schlössera rozbudowany i zamieniony po części w gorzelnię. Obecnie opuszczony i popadający w ruinę.
- Dom pracowników folwarcznych – do dnia dzisiejszego spełniający funkcję mieszkalną.
- Willa myśliwska – położona w przyległym do Winiar lesie.
[edytuj] Infrastruktura
Około 4 500 mieszkańców, powierzchnia około 6 km². Dominuje zabudowa jednorodzinna. Zwyczajowo obejmuje także osiedle Okręglica. Znajdują się tu m. in. Fabryka Winiary-Nestlé, Reco Shene oraz Las Winiarski. Winiary od Tyńca i Rajskowa (sąsiednich dzielnic) oddziela rzeka Swędrnia - dopływ rzeki Prosny. Winiary położone są na wzniesieniu dochodzącym do 40 m. Dzielnicę przecina linia kolejowa Kalisz-Łódź. W 2000 roku zakończono budowę kościoła bł. Michała Kozala. Kościół stoi w centrum dużego osiedla domów jednorodzinnych. Ważniejszymi ulicami w dzielnicy są: Barska, Będzińska, Budziszyńska, Chełmska, Chocimska, Dobrzyńska, Dyngusowa, Fromborska, Gajowa, Kąpielowa, Kołobrzeska, Kruszwicka, Kujawska, Legnicka, Lubelska, Marzanny, Nałęczowska, Łódzka (131-263, 108-248), Mazowiecka, Nęderzewska, Okręglicka, Połaniecka, Racławicka, Sarnia, Zajęcza.
Na osiedlu mieści się Leśne Centrum Edukacyjne. Będzie ono wkrótce rozbudowane. Wiosną zakończył się pierwszy etap budowy, a teraz przyszedł czas na kolejny. W budynku mieści się siedziba nadleśnictwa Rożdżały, są tam też dwa służbowe mieszkania, a także klasa edukacyjna, w której odbywają się leśne lekcje. Cały koszt edukacyjnego wyposażenia to 400 tysięcy złotych. Środki pochodzą z Lasów Państwowych i z Urzędu Miejskiego. Drugi etap prac zostanie zakończony już we wrześniu. Do tej pory średnio w roku kompleks edukacyjny odwiedza kilka tysięcy dzieci młodzieży.
Połączenie z osiedlem zapewniają linie autobusowe Kaliskich Linii Autobusowych o numerach:
W ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy będzie przeprowadzona gruntowna zmiana systemu odprowadzania ścieków.
Przypisy
- ↑ Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 110.
Chmielnik • Czaszki • Dobrzec • Kaliniec • Korczak • Lis • Majków • Nosków • Ogrody • Piskorzewie • Piwonice • Rajsków • Rypinek • Sulisławice • Szczypiorno • Śródmieście • Tyniec • Widok • Winiary • Zagorzynek • Zawodzie
