Wilhelm August Hanowerski, 1. książę Cumberland
Z Wikipedii
Wilhelm August Hanowerski (ur. 26 kwietnia 1721, zm. 31 października 1765) był młodszym synem Jerzego II króla Wielkiej Brytanii i Karoliny Ansbach. W latach 1726- 1765 nosił tytuł Księcia Cumberlandu.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Wilhelm August urodził się w Londynie w Leicester House, gdzie mieszkał z rodzicami, gdy królem był jego dziadek - Jerzy I Hanowerski. Rodzicami chrzestnymi księcia była pruska para królewska - Fryderyk Wilhelm I i Zofia Dorota Hanowerska. W wieku czterech lat otrzymał pierwsze tytuły, m.in.: Książę Cumberland, Earl Kennington w hrabstwie Surrey, Baron Wyspy Alderney.
Otrzymał staranne wykształcenie, m.in.: od Andrew Fountaine'a, faworyta królewskiej pary.
[edytuj] Kariera wojskowa
Już w młodości książę Wilhelm wykazywał się odwagą i zdolnościami bojowymi. Rodzice wyznaczyli mu karierę wojskową na stanowisku Lorda Wielkiego Admirała. W 1740, jako ochotnik, służył w marynarce pod Jonhem Norrisem. Szybko jednak poczuł się niezadowolony i w 1742 rozpoczął karierę w armii, już w grudniu zostając generałem-majorem.
W 1743 wziął udział w wojnie o sukcesję austriacką i został ranny w bitwie pod Dettingen. Do kraju powrócił jako bohater i otrzymał awans na generała-porucznika.
[edytuj] Fontenoy
Rok 1745 przyniósł młodemu księciu kolejny awans - na generała-kapitana brtyjskich sił lądowych- i możliwość wykazania się w boju. Został wysłany do Flandrii jako wódz naczelny koalicji antyfrancuskiej (Anglia, Hanower, Austria, Holandia), gdzie stoczył z Maurycym Saskim przegraną przez koalicjantów bitwę pod Fontenoy.
[edytuj] Culloden i Rzeźnik Cumberland
Na przełomie 1745/1746 został mianowany na dowódzcę sił skierowanych przeciwko rebelii Karola Edwarda Stuarta, który odniósł nad Brytyjczykami kilka zwycięstw. Kampania nie była jednak łatwa. Najpierw straż przednia połączonych sił księcia została pokonana pod Clifton Moor, a następnie walczący na północy Henry Hawley został rozbity pod Falkirk. W tej sytuacji książę Cumberland uznał, że pościg za Szkotami jest bezcelowy i postanowił wzmocnić swoje siły przed przypuszczeniem ataku.
W styczniu przybył do Edynburga i rozpoczął przygotowywanie armii do walki w specyficznych warunkach północnej Szkocji, przy okazji odbudowując morale i nadszarpniętą klęskami wiarę żołnierzy w swoje własne możliwości.
8 kwietnia wymaszerował z Aberdeen w kierunku Inverness i 16 kwietnia pod Culloden stoczył decydującą dla całego powstania bitwę. Siły jakobickich powstańców zostały całkowicie rozbite, a książę Cumberland rozkazał żołnierzom rozstrzelać każdego rannego lub wziętego do niewoli powstańca. Z tego powodu w Szkocji nadal spotyka się go pod przezwiskiem Rzeźnik Cumberland lub Rzeźnik William. Brutalność księcia przyniosła z jednej strony zakończenie powstania (nielicząc drobnych działań partyzanckich w górach), z drugiej jednak wzbudziła wrogość w starszym bracie, księciu Walii.
[edytuj] Dalsza kariera
W 1747 wziął udział w kolejnych walkach w Europie przeciw niepokonanemu Maurycemu Saskiemu, z którego ręki doznał kolejnej po Fontenoy klęski, tym razem pod Lauffeldt.
Następne lata przebiegały spokojnie, jednak nie bez problemów. Niepopluarność księcia, zwłaszcza po Culloden, ciążyła nad jego dalszymi krokami. Gdy w 1751 zmarł starszy brat Wilhelma Augusta i następca tronu książę Fryderyk Ludwik Hanowerski, książę Cumberland podiął próbę przejęcia opieki nad małoletnim bratankiem Jerzym- przyszłym królem Jerzym III. W wyniku sprzeciwu księżnej Walii Augusty - matki Jerzego - próba ta nie powiodła się. Sam książę zaś postanowił szukać szczęścia na wojnie, która przyszła już w 1756 znana jako Wojna siedmioletnia.
[edytuj] Wojna siedmioletnia
W 1757 książę Wilhelm został wysłany do Europy, jako główny dowódzca sił sprzymierzonych pod przewodnictwem Wielkiej Brytanii, by bronić zagrożonego przez Francuzów Hanoweru. W lipcu stoczył pierwszą poważną bitwę od czasów Culloden. Jednak bitwa pod Hastenbeck zakończyła się porażką koalicjantów z powodu przewagi liczebnej wroga. Decydującym momentem dla dalszych losów Wilhelma była jego kapitulacja z głównymi siłami pod Zeven i ewakuacja Hamburga we wrześniu 1757. W Wielkiej Brytanii przyjęto te działania jako hańbę narodową i zakończyły karierę Wilhelma w Europie. Sam książę jeszcze przez pewien czas, ale już jako zastępca dowódcy pod księciem Ferdynandem brunszwicko-lineburskim, prowadził działania zbrojne a następnie wrócił do kraju.
[edytuj] Ostatnie lata
Po powrocie do Anglii hańbę Wilhelma dopełniła odmowna odpowiedź jego ojca - Jerzego II - na proźbę pogodzenia się z synem. Rozczarowany książę Cumberland podał się do dymisji i poświęcił życiu osobistemu. Kilka lat spędził w swoich włościach na pograniczu szkockim i w Londynie, zrzadka angażując się w politykę. Niespodziewanie jednak opinia publiczna przyjęła go w Londynie przychylnie do tego stopnia, że cieszył się popularnością niemal jak w czasach młodości.
Gdy w 1760 tron objął Jerzy III, który już niebawem zaczął zdradzać objawy choroby psychicznej, Wilhelm jako jego stryj ogłosił, że w razie potrzeby może zostać regentem.
Krótko przed swoją śmiercią książę Cumberland podjął rozmowy z premierem Pittem na temat swojego powrotu do czynnej polityki. Nie dały one jednak rezultatu.
Wilhelm zmarł nagle w Londynie 31 października 1765 roku, mając 44 lata. Przyczyną śmierci była prawdopodobnie genetycznie uwarunkowana otyłość. Został pochowany w Kaplicy Dziewicy Marii Henryka VII w Westminster Abbey.
| Poprzednik nowa kreacja |
Książę Cumberland 1726-1765 |
Następca Henryk Fryderyk Hanowerski (od 1766) |
