Układ wydalniczy kręgowców

Z Wikipedii

Układ wydalniczy kręgowców - jeden z układów zwierząt, którego celem jest usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii.

Spis treści 1 Elementy układu wydalniczego 2 Nerki 3 Przepływ moczu 4 Budowa nefronu 5 Powstawanie moczu

[edytuj] Elementy układu wydalniczego

• para nerek (najczęściej)

• drogi odprowadzające krew
  

a) tętnica doprowadzająca
b) żyła odprowadzająca;

• • moczowody
  • pęcherz moczowy (u ptaków brak)
  • cewka moczowa

[edytuj] Nerki

Nerki

• • kora nerki (jaśniejsza)

• rdzeń nerki (ciemniejszy) współtworzy
  • piramidy nerkowe (podstawami zwrócone do kory wierzchołkami na zewnątrz)
  • kielichy nerkowe
  • miedniczka nerkowa

[edytuj] Przepływ moczu

Mocz jest wyprowadzany z piramid nerkowych ujściami przewodów wyprowadzających przez kielichy nerkowe do miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherza moczowego. Stamtąd usuwany jest na zewnątrz przez cewkę moczową.

[edytuj] Budowa nefronu

Nefron to podstawowa jednostka czynnościowo - strukturalna nerki.

Budowa:

• ciałko nefronu (inaczej ciałko Malphiego)
• torebka nefronu (inaczej torebka Bowmana)

Ściany zbudowane z nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności wody i składników drobnocząsteczkowych.

• kłębuszek naczyniowy (każdą torebkę nefronu otacza niewielkie skupienie naczyń włosowatych)
• kanalik nerkowy (uchodzą do przewodów zbiorczych)

Tworzony przez nabłonek jednowarstwowy sześcienny, który ma rozwiniętą zdolność do aktywnego transportowania jonów, jest słabo przepuszczalny dla mocznika

• pętla nefronu składa się z dwóch ramion biegnących w różnym kierunku

[edytuj] Powstawanie moczu

Tętniczka doprowadzająca ma większą średnicę, niż tętniczka odprowadzająca. Przepływająca przez kłębuszek naczyniowy krew naciska na ściany naczyń włosowatych. W kłębuszku nerkowym tworzy się wysokie ciśnienie hydrostatyczne przez co krew zostaje "wyciskana" do światła torebki nefronu. Proces ten to filtracja. W naczyniach włosowatych pozostają białka oraz krwinki. Reszta to mocz pierwotny. Składa się on z wody, soli mineralnych, mocznika, barwników, metabolitów po lekach, kwasów i jonów - składników zarówno potrzebnych, jak i zbędnych, a wręcz szkodliwych. Dalej przepływa przez kanalik nerkowy, gdzie otaczające go naczynia krwionośne odbierają wodę, sole mineralne, kwasy organiczne, jony (sodu, potasu), aminokwasy i glukozę, czyli wszystkie potrzebne produkty. Nazywa się to resorpcją zwrotną obowiązkową. Przepływając dalej przez kanalik II rzędu, odzyskiwana jest dalej woda (resorpcja nadobowiązkowa - o ile jest to konieczne) oraz sole. Następuje tu również zakwaszanie moczu przez dodawanie jonów wodorowych. Tak zostaje mocz ostateczny składający się z wody, jonów wodorowych i pochodnych leków.