Sylvia Plath

Z Wikipedii

Sylvia Plath
Data i miejsce urodzenia	27 października 1932 Boston
Data i miejsce śmierci	11 lutego 1963, Londyn
Narodowość	Amerykanka
Dziedzina sztuki	Poezja, proza
Ważne dzieła	Szklany klosz, Ariel

Sylvia Plath (ur. 27 października 1932 w Bostonie, zm. 11 lutego 1963 w Londynie) - amerykańska poetka, pisarka i eseistka, zaliczana do grona tzw. poetów przeklętych. Współcześnie znana głównie dzięki na poły autobiograficznej powieści Szklany klosz. Jej poezja należy do nurtu poezji konfesyjnej. Sylvia Plath jest przy tym jedną z czołowych postaci kierunku w literaturze lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych określanego mianem Konfesjonalistów (ang. Confessionalist)^[1].

Spis treści 1 Historia 2 Film 3 Bibliografia 3.1 Poezja 3.2 Proza 3.2.1 Twórczość dla dzieci 3.3 Biografie dotyczące Sylvii Plath 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne 6 Przypisy

[edytuj] Historia

Sylvia Plath urodziła się w bostońskiej dzielnicy Jamaica Plain. Już od lat dziecinnych wykazywała niezwykły talent poetycki, publikując swój pierwszy wiersz w wieku 8 lat w dziale dziecięcym gazety Boston Herald. W tym okresie zmarł jej ojciec, profesor college'u, a zarazem wybitny pszczelarz Otto Plath.

W 1941 matka Sylvii Plath - Aurelia Plath - dała córce pierwszy dziennik. Od tej pory Plath regularnie pisała dzienniki do końca życia.

W sierpniu 1950 Sylvia Plath opublikowała w magazynie dla dziewcząt Seventeen swój pierwszy utwór fabularny, a w gazecie The Christian Science Monitor ukazał się jej pierwszy dojrzały wiersz.

Plath chorowała na depresję dwubiegunową i kilkakrotnie przebywała w szpitalach psychiatrycznych, najczęściej w związku z próbami samobójczymi.

Na pierwszym roku nauki w Smith College w Northampton, Plath podjęła pierwszą próbę samobójczą. Miała wówczas staż w redakcji czasopisma Mademoiselle. Ten okres swego życia opisała w autobiograficznej powieści Szklany klosz (1963, The Bell Jar, wyd. polskie 1975). Po tej próbie samobójczej Sylvia podjeła leczenie w szpitalu psychiatrycznym McLean Hospital w Belmont koło Bostonu pod okiem dr Ruth Barnhouse Beuscher.

W 1953 Sylvia Plath wyjechała jako stypendystka Fulbrighta na studia do Anglii w Newnham College Uniwersytetu Cambridge.

25 lutego 1956 Sylvia Plath poznała na przyjęciu poetę Teda Hughesa, którego poślubia w tym samym roku. We wrześniu 1957 Sylvia Plath zaczęła wykładać literaturę angielską.

W Anglii w 1960 wydała pierwszy tomik Kolos (The Colossus). Wraz z mężem wiele podróżowała m.in. do Hiszpanii. W wakacje 1959 Sylvia Plath i Ted Hughes podróżowali przez Amerykę Północną.

W lutym 1960 Plath podpisała umowę na wydanie swojego pierwszego tomiku poezji Kolos w wydawnictwie Heinemanna. 1 kwietnia 1960 Sylvia Plath urodziła pierwsze z dwójki dzieci, Friedę Hughes. W lipcu małżonkowie kupili spory dom Court Green, którego hipotekę spłacili w grudniu 1961.

Czerwiec 1962 był początkiem końca małżeństwa Sylvii Plath i Teda Hughes, który zakochochał się w Asii Wevill, która kilka lat później popełniła samobójstwo w identyczny sposób, jak Sylvia Plath.

W 1962 doszło między małżonkami do separacji; poetka przeniosła się z dwojgiem dzieci (Friedą i Nicholasem) ze wspólnego domu w hrabstwie Devon do Londynu. Zamieszkała w domu po W. B. Yeatsie. Bardzo ciężka dla niej okazała się zima 1962/63. W okresie jesienno-zimowym Sylvia napisała swoje najlepsze wiersze m.in. "Tatusia", "Ukłucia", "Kobietę Łazarz", "Ariel", "Kurierów", "Mistyczkę" i ostatni wiersz Krawędź. Poetka brała wówczas leki antydepresyjne, które jednak przyniosły odwrotny od zamierzonego skutek. Schorowana i cierpiąca na brak pieniędzy, Sylvia Plath popełniła samobójstwo przez zatrucie gazem. Dzieci zamknęła w dobrze wentylowanym pokoju, zostawiając im śniadanie.

Sylvia została pochowana na cmentarzu w Heptonstall, w hrabstwie West Yorkshire w Anglii.

Powieść biograficzną o ostatnich miesiącach życia Sylvii Plath, Przezimowanie napisała angielska badaczka biografii poetki, Kate Moses.^[2] Do innych znanych publikacji dotyczących Plath należy również monografia Jej mąż. Ted Hughes i Sylvia Plath autorstwa Diane Middlebrook.

Tomy jej poezji zostały wydane pośmiertnie. Bardzo ceniony jest Ariel z 1965 oraz Poezje zebrane z 1981, za który otrzymała poetycką Nagrodę Pulitzera w 1982.

[edytuj] Film

W 2003 powstał film fabularny Sylvia z Gwyneth Paltrow w roli głównej, który opowiada o życiu Sylvii Plath od chwili jej spotkania z Tedem Hughesem do samobójczej śmierci, przy czym koncentrował się na jej problemach małżeńskich.

[edytuj] Bibliografia

[edytuj] Poezja

• Kolos (1960)
• Ariel (1965)
• Crossing the Water (1971)
• Zimowe drzewa (1972),
• The Collected Poems (1981),

Przekładów wierszy Sylvii Plath na język polski dokonali: Teresa Truszkowska, Ewa Fiszer, Julia Hartwig, Jan Roztworowski, Zbigniew Herbert.

[edytuj] Proza

• Szklany klosz (1963), pod pseud. Victoria Lucas, ISBN 83-86530-69-3
• Listy do domu (1975)
• Johnny Strach i Biblia Snów (1977)
• Dzienniki 1950-1962 (1982),(The Journals of Sylvia Plath), Prószyński i S-ka, ISBN 83-7337-739-5
• The Magic Mirror (1989)
• The Unabridged Journals of Sylvia Plath, edytowane przez Karen V. Kukil (2000)

[edytuj] Twórczość dla dzieci

• The Bed Book (1976)
• The It-Doesn't-Matter-Suit (1996)
• Collected Children's Stories (Anglia, 2001)
• Mrs. Cherry's Kitchen (2001)

[edytuj] Biografie dotyczące Sylvii Plath

• Ronald Hayman: Death and Life of Sylvia Plath
• Janet Malcolm: Milcząca kobieta
• Diane Middlebrook: Jej mąż. Ted Hughes i Sylvia Plath, ISBN 83-08-03690-2
• Kate Moses: Przezimowanie, ISBN 83-7391-656-3
• Anne Stevenson: Bitter Fame. A life of Sylvia Plath
• Erica Wagner: Sylvia Plath i Ted Hughes, ISBN 83-08-03505-1

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Artykuł z serii " Porterty kobiet" poświęcony Sylvi Plath, "Wysokie obcasy" 2001(pl)
• Sylvia Plath (it)
• PlathOnline (en)
• Sylvia Plath Forum (en)
• Sylvia (pl) (en)
• PLATH Sylwia: bibliografia podmiotowo-przedmiotowa, Oprac. Bożena Lewandowska przy współpracy Marty Boszczyk, listopad 2002 r.

Przypisy