Stanisław Celichowski

Z Wikipedii

Stanisław Celichowski (ur. 25 września 1885 w Bninie, zm. 29 marca 1947 w Londynie), polski działacz polityczny, adwokat.

Był synem Zygmunta i Zofii z Ziemnych oraz bratem Witolda. Kształcił się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a po jego ukończeniu w 1904 studiował prawo w Niemczech. W 1910 obronił tytuł doktora praw w Halle. Prowadził kancelarię adwokacką w Ostrowie Wielkopolskim, był także zastępca generalnego notariusza w Pleszewie, a od 1916 adwokatem przy poznańskim Sądzie Nadziemiańskim.

W październiku 1918 był komisarzem pełnomocnym Komitetu Obywatelskiego na powiat śremski. Organizował Radę Żołnierską w Kórniku, stał na czele Rady Roborniczej. W czasie powstania wielkopolskiego od 27 do 29 grudnia 1918 brał udział w walkach ulicznych w Poznaniu, w kolejnych dniach dowodził wyzwalaniem Śremu, walkami pod Zbąszyniem, Strzyżewem, Łomnicą, Rawiczem, Zieloną Wsią. Jako dowódca II batalionu 11. Pułku Strzelców Wielkopolskich kierował obroną odcinka Jutrosin-Krotoszyn-Odolanów.

Pod koniec grudnia 1919 został kierownikiem Wydziału Wojskowego w Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej, a pół miesiąca później delegatem tego Wydziału w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. We wrześniu 1920 powrócił do pracy adwokata i na kilka lat odsunął się od działalności politycznej. Ponownie zaangażował się w politykę po zamachu majowym Piłsudskiego w 1926, został wówczas członkiem Organizacji Obrony Państwa, sprzeciwiającej się polityce Piłsudskiego. Roman Dmowski powierzył Celichowskiemu funkcję oboźnego Obozu Wielkiej Polski na województwo poznańskie; został on także członkiem Rady Naczelnej (1928-1939) i Zarządu Głównego (1935-1939) Stronnictwa Narodowego. W latach 1932-1939 z ramienia Stronnictwa Narodowego zasiadał w poznańskim sejmiku wojewódzkim, gdzie kierował komisją regulaminowo-organizacyjną. W roku 1938 został wybrany na prezydenta Poznania, jednak wyboru tego nie zatwierdziły zwierzchnie władze państwowe. W ostatnich latach przed 1939 w Stronnictwie Narodowym zbliżył się do grupy działaczy skupionej wokół Mariana Seydy.

Działał w wielu organizacjach społecznych w Wielkopolsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Był m.in. członkiem honorowym Korporacji Akademickiej "Filomatia Posnaniensis", wiceprezesem Legionu Wielkopolskiego (dawnej organizacji wojskowej), Związku Towarzystw Gimnastycznych "Sokół", działaczem Straży Narodowej, Towarzystwa Samoobrony Społecznej "Rozwój", Stowarzyszenia Porządku Społecznego. Należał do grona założycieli Narodowego Zrzeszenia Adwokatów, był jego prezesem (od 1934) i członkiem zarządu głównego. Pełnił ponadto funkcje w wydziałach Naczelnej Rady Adwokackiej. Wielokrotnie bronił w procesach młodych działaczy endeckich.

3 września 1939 został powołany na komendanta poznańskiej Straży Obywatelskiej, już jednak następnego dnia opuścił Poznań i wyjechał do Lwowa. W 1941 osiadł w Wielkiej Brytanii. Brał udział w pracach władz na uchodźstwie (wszedł m.in. do II Rady Narodowej, 1942-1943), w 1943 objął stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej i zajmował się przygotowywaniem administracji w przyszłych ziemiach odzyskanych. Był jednocześnie wykładowcą prawa cywilnego na polskim wydziale prawa na Oxfordzie. W 1942 został usunięty ze Stronnictwa Narodowego za działalność niezgodną z oficjalną linią polityczną partii na emigracji i wspieranie Mariana Seydy.

Pozostał w Wielkiej Brytanii do końca życia. W 1945 wydał Prawo cywilne na Ziemiach Zachodnich Polski. Został pochowany na katolickim cmentarzu św. Marii w Kensal Green.

Poprzednik
Tadeusz Ruge