Stanisław Bułak-Bałachowicz

Z Wikipedii

Stanisław Bułak-Bałachowicz
'
Życie	generał brygady
Data urodzenia	10 lutego 1883 Meyszty
Data śmierci	10 maja 1940 Warszawa
Kariera
W służbie od	1914
Pełniona funkcja	dowódca Ochotniczej Sprzymierzonej Armii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, wojna obronna
Odznaczenia

Stanisław Bułak-Bałachowicz (ur. 10 lutego 1883 w Meysztach w powiecie brasławskim, zm. 10 maja 1940 w Warszawie), białoruski i polski wojskowy, generał II RP pochodzenia białoruskiego.

Od początku pierwszej wojny światowej w 1914 służył w armii rosyjskiej. W 1915 został awansowany na stopień oficerski. Po rewolucji w Rosji walczył w różnych formacjach "białych", głównie na obszarze Estonii, między innymi w armii gen. Judenicza, gdzie w 1919 został awansowany na stopień generała majora. Przez krótki czas był też w armii bolszewików.

Na początku 1920 roku nawiązał kontakt z Naczelnym Dowództwem Wojska Polskiego, podczas toczącej się wówczas wojny polsko-bolszewickiej. W następstwie tego, w marcu 1920 dokonał śmiałego rajdu przechodząc na polską stronę frontu na czele oddziału 800 kawalerzystów, koło Dyneburga na Łotwie. Po reorganizacji w Brześciu nad Bugiem, oddział gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza brał od czerwca 1920 udział w walkach na froncie polsko-bolszewickim na obszarze Polesia. Po odwrocie wojsk polskich, od 15 sierpnia 1920 walczył w bitwie warszawskiej, a następnie na kierunku Włodawa-Pińsk, zdobywając Pińsk 26 września.

Rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z 28 września 1920 wojska gen. Bułak-Bałachowicza zostały określone jako Ochotnicza Sprzymierzona Armia, przy czym generał nazwał ją Rosyjską Ludową Armią Ochotniczą. Mimo zawarcia rozejmu między Polską a stroną sowiecką w Rydze 12 października 1920, armia gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza od 5 listopada 1920 podjęła samodzielne działania bojowe na obszarze Białorusi zajętym przez bolszewików, zdobywając 10 listopada Mozyrz. W Mozyrzu gen. Bułak-Bałachowicz ogłosił niepodległość Białorusi i powołał rząd Republiki Białoruskiej, lecz po kilku dniach i kontrofensywie oddziałów bolszewickich, jego armia została zmuszona do wycofania do Polski. Gen. Stanisław Bułak-Bałachowicz przekroczył granicę Polski 28 listopada, w ślad za głównymi siłami swojej armii, która następnie została w Polsce internowana.

W walce stosował taktykę pacyfikacji miasteczek, przy czym dopuszczał się rzezi Żydów na Białorusi. Dokonywane przez jego oddział pogromy były nazywane "bałachowcziną". Stosował też tortury i pozasądowe egzekucje wobec bolszewików oraz podejrzanych o bolszewizm^[1].

Po wojnie polsko-bolszewickiej, gen. Bałachowicz osiadł w Warszawie, prowadząc działaność polityczną. Po wybuchu II wojny światowej, generał stanął na czele ochotniczego oddziału biorącego udział w obronie Warszawy we wrześniu 1939. Zginął podczas próby aresztowania przez Gestapo 10 maja 1940 na ul. Paryskiej na Saskiej Kępie w Warszawie.

Jedyni spadkobiercy nazwiska to żyjący obecnie Maciej Bułak-Bałachowicz, Rafał Bułak-Bałachowicz, Ernest Bułak-Bałachowicz, obecnie najmłodszy z Bałachowiczów.

Spis treści 1 Literatura 2 Zobacz też: 3 Linki zewnętrzne 4 Przypisy

[edytuj] Literatura

1. Tomasz Paluszyński, Stanisław Bułak-Bałachowicz w estońskiej wojnie narodowo-wyzwoleńczej w latach 1918-1919, w: Poznańskie Zeszyty Humanistyczne, t. VI, Poznań 2006, s. 81-99.
2. Tomasz Paluszyński, Przejście oddziału generała Stanisława Bułak-Bałachowicza z Estonii do Polski (marzec 1920 roku), w: Polska i Europa w XIX-XX wieku. Studia historyczno-politologiczne, red. J. Kiwerska, B. Koszek, D. Matelski, Poznań 1992, s. 109-124.
3. Janusz Cisek, Białoruskie oddziały gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza w polityce Józefa Piłsudskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej (marzec-grudzień 1920). Rozprawa doktorska napisana w 1993 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Wrocławskiego pod kierunkiem prof. Wojciecha Wrzesińskiego.
4. Pantalejmon Simanskij, Kampania białoruska Rosyjskiej Armii Ludowo-Ochotniczej gen. S. Bułak-Bałachowicza w 1920 r., w: "Bellona", t. XXXVII, 1931, s. 196-232.
5. Marek Cabanowski, Generał Stanisław Bułak-Bałachowicz. Zapomniany bohater, Warszawa 1993, s. 204.
6. Oleg Łatyszonek, Białoruskie formacje wojskowe 1917-1923, Białystok 1995.
7. Oleg Łatyszonek Spod czerwonej gwiazdy pod biały krzyż, w: Zeszyty Naukowe Muzeum Wojska", nr 6, Białystok 1992.
8. Zbigniew Karpus, Oleg Łatyszonek, Życiorys gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza, w: Białoruskie Zeszyty Historyczne (Białystok), 1995, nr 2 (4), s. 160-169.
9. Zbigniew Karpus, Wschodni Sojusznicy Polski w wojnie 1920 roku. Oddziały wojskowe ukraińskie, rosyjskie, kozackie i białoruskie w Polsce w latach 1919-1920, Toruń 1999.
10. Mariusz Patelski, Generał Stanisław Bułak-Bałachowicz – kontrowersje wokół postaci, w: Białoruś trudna droga do demokracji, pod red. Mikołaja Iwanowa, Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego: Wrocław 2006.
11. Lidja B. Miliakowa (red.), Kniga pogromow. Pogromy na Ukrainje, w Biełorussji i jewropejskoj czasti Rossji w pieriod Grażdanskoj wojny, 1918-1922 g. Sbornik dokumientow, Moskwa

[edytuj] Zobacz też:

• generałowie polscy
• Krzyż Waleczności Armii gen. Bułak-Bałachowicza
• Organizacja Wojskowa Związek Jaszczurczy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Bułak-Bałachowicz w Estonii i w Rydze
• Bułak-Bałachowicz sprzeciwiając się oddaniu Rosji wschodniej Białorusi zajmuje zbrojnie Mozyrz w 1920 po zawarciu pokoju polsko-rosyjskiego w Rydze
• Oleg Latyszonek Oddzia­ły generała Stanisława Bułak-Bałachowicza

Przypisy